اقتصاد۲۴- در نخستین روز اسفندماه ۱۴۰۰ قیمت فروش دلار در بازار آزاد برای دومین روز پیاپی کاهشی شد و این‌بار به سمت یک کانال پایین‌تر حرکت کرد. قیمت دلار که در ساعات پایانی معاملات روز شنبه، ۲۶ هزار تومان شده بود؛ دیروز نیز به روند کاهشی خود ادامه داد و این‌بار با بیش از ۵۰۰ تومان کاهش به ۲۵۵۰۰ تومان (تا ساعت ۱۸ دیروز) رسید.
قیمت دلار یک هفته پیش در همین روز ۲۷ هزار و ۳۰۰ تومان بود. حالا یک هفته گذشته و قیمت دلار نزدیک به هزار تومان که معادل چهار درصد می‌شود کاهش پیدا کرده است. قیمت سکه و طلا نیز در نخستین روز اسفندماه، با تاثیرپذیرفتن از بازار ارز کاهش پیدا کرد. قیمت سکه تمام‌بهار آزادی طرح جدید که در بازار به سکه امامی مشهور است (تا ساعت ۱۸ روز یکشنبه) به ۱۱ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان رسید. به این ترتیب سکه امامی ظرف یک روز ۳۰ هزار تومان و در عرض هفت روز ۴۳۵ هزار تومان ارزان شده است.
معامله‌گران دلار در بازار ارز تهران این روز‌ها به‌شدت اخبار مذاکرات هسته‌ای را دنبال می‌کنند. سیگنال رسیده از مقر مذاکرات وین حکایت از یک توافق دارد و به همین دلیل بازار ارز تهران به هم ریخته است. روز شنبه صدراعظم آلمان درباره مذاکرات گفت: لحظه واقعی برای توافق هسته‌ای ایران فرا رسیده است.
در این میان علی صالح آبادی، رییس کل بانک مرکزی هفته گذشته در نشستی مطبوعاتی اعلام کرد: از نظر ورود ارز به کشور در شرایط بسیار خوبی هستیم و پیش‌بینی من این است که در آینده نزدیک اوضاع روبه‌بهبود خواهد رفت. وی در ادامه به بهتر شدن شرایط بازار ارز در صورت ایجاد توافق جدید برجام نیز اشاره کرد.
همچنین با ادامه‌دار شدن افت نرخ ارز طی روز‌های گذشته مصطفی قمری‌وفا، مدیر روابط عمومی بانک مرکزی در پیامی توییتری در صفحه مجازی خود نوشت: با آزادی ارز‌های بلوکه‌شده ایران در کنار تامین ارز‌های بیشتر، به زودی شرایط خوبی برای کشور رقم می‌خورد. ورود دلار به کانال ۲۵ هزار تومانی در حالی رخ داده که حداقل ظرف شش ماه گذشته قیمت دلار به این محدوده نرسیده بود. حالا با نزدیک شدن به زمان پایان مذاکرات، کف قیمت دلار شکسته و در دو روز گذشته وارد محدوده قیمتی جدید شده است.
اما کاهش قیمت دلار تا کجا ادامه دارد؟ در صورت تداوم این روند چقدر می‌توان به ارقام پایین‌تری برای نرخ دلار امیدوار بود؟ سید مرتضی افقه، اقتصاددان و عضو هیات‌علمی دانشگاه چمران اهواز در مورد اثر توافقات برجامی بر نرخ دلار معتقد است؛ این موضوع که نرخ دلار پس از انتشار اخبار مثبت از برجام و نزدیک شدن به توافقات افت کند از قبل قابل انتظار بود و در حال حاضر نرخ ارز به‌شدت تحت‌تاثیر نتیجه مذاکرات برجام قرار گرفته است و هر خبر مثبت یا منفی از این مذاکرات بلافاصله روی بازار ارز تاثیرگذار خواهد بود.
این اقتصاددان با بیان اینکه این افت قیمت‌ها در بازار ناشی از جو روانی در بازار است، خاطرنشان کرد: در صورتی که در روز‌های آتی اعلام شود توافق بین ایران و غرب در وین صورت گرفته است هر چند توافقی موقت هم باشد این خبر می‌تواند باز هم روی نرخ ارز تاثیرگذار باشد و قیمت دلار را ۱ تا ۲ هزار تومان دیگر کاهش دهد، اما با توجه به مجموعه شاخص‌های اقتصادی بعید به نظر می‌رسد قیمت دلار زیر ۲۳ یا ۲۴ هزار تومان برسد.
بیشتر بخوانید: دلار صرافی‌ها وارد کانال ۲۴هزار تومان شد
آیا فنر دلار برداشته شد؟
افقه با بیان اینکه نمی‌توان گفت فنر زیر دلار با این توافق برداشته می‌شود، تصریح کرد: قیمت دلار همچنان بالاست زیرا هیچ اتفاق واقعی در اقتصاد ایران هنوز رخ نداده است و این رقم باز هم ممکن است سیر صعودی داشته باشد. عضو هیات علمی دانشگاه چمران اهواز در ادامه گفت: البته آنچه در خبر‌ها عنوان شده در ابتدا قرار بر این است که ارز‌های بلوکه‌شده آزاد شود و همین میزان نیز تا حدودی می‌تواند به خروج از تنگنا‌های دولت کمک کند.
افقه گفت: البته بنده چندان امیدی به اقدامات دولت ندارم که قادر باشد نرخ دلار را روی ۲۵ و ۲۴ هزار تومان نگه دارد هر چند ممکن است کف قیمتی روی ۲۳ هزار تومان هم برسد که در این زمان معمولا بیشترین خرید از سوی صرافی‌ها انجام می‌شود، اما در کل معتقدم نرخ دلار در میان‌مدت بین ۲۶ تا ۲۸ هزار تومان تثبیت خواهد شد. این اقتصاددان در مورد تاثیر نرخ دلار و کاهش قیمت آن روی بازاری مانند بازار سرمایه و بورس نیز گفت: بازار طلا و ارز بازاری موازی برای بورس هستند و احتمال دارد هجوم مردم برای خرید ارز باعث شود مقداری از نقدینگی بورس وارد بازار ارز شود و بنابراین احتمال اینکه ریزش در بازار سرمایه رخ دهد وجود دارد.
افقه تصریح کرد: البته در صورت حذف کامل تحریم‌ها هم بنده چندان امیدی به ریزش قیمت‌ها و اینکه دولت بتواند نرخ ارز را پایین نگه دارد و این بازار را ثبات بخشد، ندارم و تنها اثر فوری که برای این بازار می‌توان متصور بود این است که ارز‌های بلوکه‌شده آزاد شوند.
پس از توافق اولیه توافق Fatf در اولویت است
او افزود: اینکه فرض بر این باشد که جریان فروش نفت همانند گذشته به روال عادی بازگردد و ارز‌های ناشی از فروش نفت و صادرات کالا‌های غیرنفتی را وارد کشور کنیم به موارد دیگری نظیر Fatf نیاز است که هنوز در بن‌بست قرار دارد و نهایی نشده است. این اقتصاددان در ادامه افزود: به نظر می‌رسد پس از توافق اولیه به سمت توافق Fatf پیش برویم. اما در شرایط کنونی با توجه به تجربیاتی که در سه دهه گذشته از ناکارآمدی دولت‌ها و نظام اداری و اجرایی و نظام گزینش مدیران و کارکنان در کشور به دست آمده است باید گفت چندان نمی‌توان از پتانسیل‌های داخلی بهره برد.
این عضو هیات‌علمی دانشگاه چمران اهواز خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه در ۴ سال گذشته تحریم‌ها کشور را در تنگنای شدیدی قرار داده است رفع همین تحریم‌هایی هم که اعلام شده وضع کشور را مسلما بدتر از آنچه به وجود آمده نخواهد کرد، اما نمی‌توان امید داشت که شرایط بسیار بهتر از سال‌های قبل خواهد شد. افقه در مورد شرایط سایر بازار‌ها نیز گفت: در بازار مسکن به جز مساله رفع تحریم‌ها سایر موارد نظیر مسائل جمعیتی و مهاجرتی نیز مطرح است، اما در بازار خودرو به نظر می‌رسد نرخ‌ها کمی تثبیت شوند و اگر هم کاهشی داشته باشد این کاهش قابل ملاحظه نیست و در حد ۵ تا ۶ درصد خواهد بود و نمی‌توان چندان امیدی برای کاهش سایر کالا‌هایی که تاکنون افزایش قیمت داشته‌اند، داشت.