اقتصاد۲۴- ممنوعیت حضور مربیان مرد در کنار ورزشکاران زن، یکی از چالش‌های بزرگی است که ورزش زنان ایران بعد از انقلاب با آن مواجه بوده است. از زمانی که ورزش کشور در قالب سازمان تربیت بدنی فعالیت داشته، تا به امروز که با تشکیلات وزارتخانه کارش را جلو می‌برد، همواره مخالفت‌های زیادی بوده که زنان ورزشکار نباید زیر نظر مربیان مرد تمرین کنند؛ هر‌چند شورای عالی انقلاب فرهنگی از همان ابتدا به این موضوع ورود کرد و با تصویب مصوبه‌ای، به‌صراحت این ممنوعیت را به شکل قانونی در‌آورد. این مصوبه که نامش «گسترش حجاب و عفاف» است، به تناسب هر حوزه‌ای، به کلیه دستگاه‌های دولتی ابلاغ شده و همه موظف به اجرای آن هستند. در مورد دستگاه ورزش، قانون این است که مربیان تیم‌های ملی ورزشی باید زن باشند و مردان نمی‌توانند مربیگری زنان را در هیچ رشته‌ای، اعم از فضای باز و بسته، بر عهده داشته باشند.
شورای عالی انقلاب فرهنگی، اما در حالی چهار دهه است بر اجرای این قانون تأکید و پافشاری می‌کند که متولیان ورزش نتوانستند آن را به‌طور شفاف عملی کنند؛ چرا‌که آمار مربیان زن حرفه‌ای در ورزش قهرمانی آن‌قدر اندک است که تعداد آن‌ها شاید حتی به تعداد انگشتان یک دست هم نرسد. در تمام این سال‌ها، شرایط در ورزش بانوان به‌گونه‌ای بوده که فدراسیون‌های ورزشی مجبور بودند از مربیان مرد، تحت عنوان مشاور فنی در تیم‌های ملی استفاده کنند و همواره از حضور آن‌ها بهره ببرند.
بیشتر بخوانید: اعتراض سردار آزمون به فهرست تیم ملی والیبال زنان +عکس
اگرچه در سال‌های اخیر و هم‌زمان با پیشرفت ورزشکاران زن در میادین جهانی و آسیایی، آمار قابل‌ملاحظه‌ای از مربیان ورزشی در این عرصه هم تربیت شدند، اما باز هم باید گفت این زنان به دلیل عدم تجربه بین‌المللی کافی، فاصله زیادی تا سطح ورزش حرفه‌ای دارند؛ بنابراین تنها راه‌حل این بوده که وزارت ورزش با رعایت موازین و چارچوب‌ها، همچنان از دانش مربیان مرد استفاده کند و آن‌ها را در کنار مربیان زن به‌عنوان ناظر اصلی به تمرینات بفرستد.
نکته جالب اینجاست که در برخی رشته‌ها آن‌قدر دست‌و‌پای ورزش کشور بسته است که حتی مربیان درجه دو یا درجه سه زن هم وجود ندارد که بخواهند ورزشکاری را هدایت کنند یا زیر نظر مربیان مرد کسب تجربه کنند. نمونه بارز این موضوع را می‌توان در رشته پروسعت دوومیدانی دید؛ جایی که به لطف قهرمانان سابق مرد این رشته، توانسته رونق خوبی به دوومیدانی حال حاضر زنان ایران بدهد. دو، سه سالی می‌شود که این مربیان جوان با مربیگری در مواد مختلف، از نسل جدید و استعداد‌های نوظهور ورزش مادر رونمایی کرده‌اند؛ استعداد‌هایی که اگر حمایت شوند، بدون شک می‌توانند در آینده دست به کار‌های بزرگی بزنند. بااین‌حال، فدراسیون دوومیدانی با وجود این اتفاق‌های امیدوار‌کننده، مانع فعالیت مربیان مرد با دختران دوومیدانی‌کار شده است. دلیل این ممنوعیت نیز از‌قضا به قانون عدم حضور مربیان مرد در کنار ورزشکاران زن مربوط است. این فدراسیون به‌تازگی با نصب بنری در مجموعه ورزشی آفتاب انقلاب تهران که محل اختصاصی دوومیدانی‌کاران است، تمرین ورزشکاران خانم با مربیان مرد را ممنوع کرده است.
اینکه چه عاملی باعث شده تا فدراسیون دوومیدانی یکباره چنین تصمیم شتاب‌زده‌ای بگیرد، هنوز مشخص نیست و هیچ مسئولی درباره آن توضیحی نداده است، اما بر اساس آنچه از دوومیدانی‌کاران شنیده می‌شود، این تصمیم‌گیری از سوی مسئولان فدراسیون بوده و ظاهرا و شاید فعلا آن‌طور نیست که از نهاد بالادستی یعنی وزارت ورزش به آن‌ها ابلاغ شده باشد. به‌هر‌حال، واضح و مبرهن است که بیش از ۹۰ درصد فعالیت ورزش بانوان در کشور زیر نظر مربیان مرد انجام می‌شود و مسئولان وزارتی هم در بیشتر مواقع سعی کردند با در‌نظر‌گرفتن موازین اسلامی، همکاری لازم را با تیم‌های بانوان داشته باشند.
فدراسیون دوومیدانی در حالی دو روز است مانع از ورود مربیان مرد به پیست آفتاب شده که جدولی را هم برای تمرینات دوومیدانی‌کاران در این ورزشگاه طراحی کرده است؛ به‌این‌صورت که زنان در روز‌های زوج از صبح تا ساعت ۱۴:۰۰ حق تمرین دارند و مردان در همین روز‌ها از ساعت ۱۴:۰۰ تا ۲۰:۰۰ شب. در روز‌های فرد نیز این ساعت تمرینی برعکس اجرا خواهد شد؛ یعنی اول مردان و سپس زنان.
طبق تماسی که روز گذشته برخی از دوومیدانی‌کاران داشتند، به این نکته اشاره کردند که نماینده حراست فدراسیون دوومیدانی در محل ورزشگاه آفتاب انقلاب حاضر بوده و ورود و خروج مردان و زنان را طبق برنامه تعریف‌شده کنترل می‌کرده است. حسین شایان، رکوددار اسبق پرش ارتفاع مردان ایران، یکی از مربیانی است که در‌حال‌حاضر در بخش دوومیدانی بانوان مربیگری می‌کند. او که دیروز با ممانعت مأموران حراست برای ورود به آفتاب انقلاب مواجه شده است، به «شرق» می‌گوید: «تا زمانی که ما زیرساخت لازم برای ورزش بانوان نداشته باشیم، نمی‌توانیم ورزش زنان را از مردان جدا کنیم. بحث فقط این نیست که ما بگوییم مربی زن پرورش دادیم و مدرکش در دستش هست بلکه مربی باید میدان ببیند و کسب تجربه کند. تعداد مربی پرشی در ایران خیلی کم است. یا مثلا در رشته پرتاب‌ها ما اصلا مربی در ایران نداریم. بعد از این همه سال دوومیدانی بانوان تکانی خورده، اما حالا چنین تصمیمی گرفته شده است. فدراسیون‌های قبلی و مربیان زحمت کشیدند تا توانستند نسلی تازه از دوومیدانی زنان را بسازند. بعد از سال‌ها برای اولین بار ما به مسابقات نوجوانان آسیا تیم اعزام کردیم و تعداد مدال‌های پسران و دخترانمان برابر بود. این نشان می‌دهد که برای رسیدن به این نتایج کار شده و زحمت کشیده شده است. البته کمبود مربی حرفه‌ای زن فقط به ایران مربوط نیست؛ ما در کل دنیا با کمبود مربی زن مواجهیم. ما یک‌سال تمام برای ریحانه آرانی دنبال مربی پرتاب چکش خارجی گشتیم، اما کسی را پیدا نکردیم».
پیش‌کسوت دوومیدانی با تأیید اینکه فدراسیون دوومیدانی در این قضیه قدری تند برخورد کرده است، ادامه می‌دهد: «من دیروز رفتم که شاگردم را (زهرا فرخ‌فال) تمرین بدهم، اما اجازه ورود پیدا نکردم. به نظر من وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک در جریان این اتفاق نیستند. اگر مطلع شوند، حتما از دوومیدانی بانوان حمایت می‌کنند؛ همان‌طور‌که پیش از این حمایت کردند و ما بدون مشکل کارمان را انجام می‌دهیم. تیراندازی، قایقرانی، فوتبال، والیبال، بسکتبال، وزنه‌برداری و... همه رشته‌هایی هستند که ناظر فنی مرد دارند. با این شرایط، ما ناچار هستیم تمرینات سرعتی و قدرتی شاگردانمان را در پارک‌ها زیر نظر بگیریم و برای تمرینات تخصصی‌شان به خودشان برنامه بدهیم که به تنهایی انجام بدهند».
فدراسیون دوومیدانی در حالی با ممنوع‌کردن مربیان مرد پیست آفتاب انقلاب دوومیدانی‌کاران را با چالش مواجه کرده که آن‌ها در آستانه رویداد‌های مهم بازی‌های کشور‌های اسلامی و بازی‌های آسیایی ۲۰۲۲ هانگژو هستند. بدتر از همه اینکه یک جدول تمرینی غیراصولی را برای آن‌ها ترتیب داده است.
یکی از ورزشکاران که نمی‌خواهد نامی از او برده شود، گفت: «ورزشکار حرفه‌ای باید صبح و بعدازظهر تمرین کند؛ مثلا اینکه صبح پرتاب کند و بعدازظهر وزنه بزند. بعضی از دوومیدانی‌کاران محصل و دانشجو هستند و در این شرایط کرونا صبح‌ها باید آنلاین باشند و در کلاس درس حاضر شوند. با این زمان‌بندی، عملا تمرین صبح را از دست می‌دهند. بعضی هم محل سکونتشان غرب تهران است و برای رفت‌وآمد به شرق تهران (ورزشگاه آفتاب انقلاب) در معذورات هستند و به خاطر مسیر طولانی نمی‌توانند در زمان‌های تعیین‌شده در پیست باشند. برای یک دختر خطرناک است که تا ساعت هشت شب در پیست باشد. نمی‌دانم چرا چنین تصمیمی گرفته شده است. دوومیدانی رشته‌ای است که در فضا باز انجام می‌شود. پوشش‌ها کامل است و هیچ برخوردی وجود هم ندارد».
مهسا میرزا‌طبیبی در ماده پرش با نیزه، ریحانه مبینی در پرش طولانی، محلا مهروقی در پرتاب دیسک، فرزانه فصیحی در دو ۶۰ متر و فاطمه محیطی‌زاده در هفت‌گانه از‌جمله چهره‌های مطرح این روز‌های دوومیدانی زنان ایران هستند که همگی زیر نظر مربیان مرد تمرین می‌کنند. با این شرایطی که فدراسیون دوومیدانی برای آن‌ها به وجود آورده، بدون شک از مسیر ورزش حرفه‌ای دور خواهند شد. «شرق» روز گذشته در تماسی که با فدراسیون‌های ورزشی مختلف داشت، نحوه فعالیت تیم‌های ملی زنان را جویا شد که همگی به اتفاق مدعی شدند تمریناتشان به سیاق قبل و با رعایت چارچوب‌ها زیر نظر مربیان مرد دنبال می‌شود.