اقتصاد۲۴- کرونا که به شریان‌های حیاتی و تنفسی انسان‌ها حمله کرد، هم زمان با شیوع گسترده و جهانی آن، اجتماعات انسانی تعطیل شد و بسیاری از کسب و کار‌ها نیز در شرف تعطیلی قرار گرفت و از جمله صنعت سینما در همه جهان و از جمله ایران با بحران‌های جدی رو در رو شد. از اواسط سال ۱۴۰۰ و پس از کنترل نسبی وضعیت شیوع کرونا و واکسیناسیون عمومی شهروندان، بالاخره نفس تنگی سینما رو به بهبودی نهاد و در این میان تعدادی از فیلم‌های پرستاره و آثاری که برگ‌های برنده گیشه‌ها در اکران محسوب میشدند، نیز به اکران رضایت دادند و گیشه سینما‌ها نسبت به سال گذشته، بالاخره تکان خورد.
هر سال آغاز اکران سال از ۱۸ اسفند آغاز میشود و با این توضیح آخرین هفته اکران سینما‌ها در سال ۱۴۰۰ را باید هفته دوم اسفندماه دانست و در آخرین هفته از اکران سال سینمایی ۱۴۰۰ سه فیلم پرفروش دست نخورده در جایگاه خود باقی ماندند و «دینامیت» با اختلاف در صدر جدول فروش ماند و «گشت ارشاد ۳» با اختلاف ۱۶ میلیاردی در رده دوم جا خوش کرد و فیلم «قهرمان» فرهادی نیز در رتبه سوم این جدول جای گرفت.
با توجه به این که از ۱۸ اسفندماه، سال ۱۴۰۰، اکران فیلم‌های جدید و نوروز جایگزین فیلم‌های پیشین میشوند، این سه فیلم را حالا با قطعیت می‌توان سه فیلم پرفروش سال ۱۴۰۰ نامید.
بر این اساس، فیلم دینامیت ساخته مسعود اطیابی با فروش بیش از ۵۷ میلیارد تومان، گشت ارشاد ۳ به کارگردانی سعید سهیلی با فروش بالای ۴۱ میلیارد و قهرمان ساخته اصغر فرهادی با فروش ۱۲ میلیاردی به ترتیب عنوان پرفروشترین فیلم‌های سال ۱۴۰۰ را به خود اختصاص دادهاند.
دینامیت در سال کرونا رکورد مطرب و هزارپا را زد
فیلم سینمایی دینامیت که از ۱۰ تیرماه ۱۴۰۰ نمایش خود را در سینما‌های سراسر کشور آغاز کرده و از همان زمان هم صدر گیشه را قرق کرده بود، در نهایت با فروشی معادل ۵۷ میلیاردی نه تنها پرفروشترین فیلم سال شد که در سال سخت کرونا موفق شد با کنار زدن مطرب عنوان پرفروشترین فیلم تاریخ سینمای ایران، این لقب را به خود اختصای بدهد. این رکورد طی دو سال گذشته در اختیار مطرب بود، اما دینامیت در زمان دنیاگیری کروناویروس موفق به عبور از آن شد. البته شایان ذکر است افزایش قیمت بلیت سینما‌ها در سال ۱۴۰۰ و مدت زمان اکران طولانی دینامیت در رقم خوردن این اتفاق بسیار تاثیرگذار بوده اند. هرچند مطرب با بیش از سه میلیون مخاطب به این آمار فروش رسیده بود، اما همین نسبت بین مطرب و هزارپا و رکوردشکنی‌های قبلی نیز وجود داشت و افزایش قیمت بلیت همواره در رکوردشکنی‌های سینمای ایران نقش داشته است.
در خلاصه داستان رسمی دینامیت آمده است: این فیلم داستان آپارتمانی را روایت میکند که افرادی از اقشار مختلف جامعه، مانند ساقی و طلبه در آن ساکن هستند. دو طلبه با بازی پژمان جمشیدی و احمد مهرانفر، ساقی با بازی محسن کیایی و همچنین دو دختر با ایفای نقش نازنین بیاتی و زیبا کرمعلی بازیگران و شخصیت‌های اصلی دینامیت به شمار میفرایند که با توجه به تضاد‌های فکری شان موقعیت‌های طنزی را به وجود می آورند.
«گشت ارشاد ۳» با اختلاف ۱۶ میلیاردی روی پله دوم
اما گشت ارشاد ۳ که از ۲۶ آبان ۱۴۰۰ اکران شده بود، توانست با فروش بیش از ۴۱ میلیارد تومانی در جایگاه دومین فیلم پرفروش سال ۱۴۰۰ قرار گیرد.
این فیلم سومین قسمت از سری پرطرفدار گشت ارشاد است. گشت ارشاد ۳ به کارگردانی و تهیه کنندگی سعید سهیلی و با بازی امیر جعفری، ساعد سهیلی، پولاد کیمیایی و بهنام بانی ساخته شده است. فیلم سینمایی گشت ارشاد ۳ در تهران فیلمبرداری شده و نویسندگی این کار بر عهده حسام سامریزاده است.
در خلاصه این فیلم آمده است: حسن و عطا پس از سال‌ها به ایران برمیگردند. آن‌ها به اجبار برای امرار معاش به نوازندگی در خیابان‌ها میپردازند، پس از مدتی سودای خوانندگی آن‌ها را رها نمیکند تا این که تصمیم به انتشار آلبوم موسیقی میگیرند. اما به لحاظ مالی در تنگنا هستند. پس تصمیم میگیرند به سراغ یک زمین دار بزرگ در لواسان که نقش او را بهنام بانی بازی میکند رفته و او را بدزدند. اما پس از مدتی با او دوست میشوند و زمین دار بزرگ تصمیم میگیرد از حسن و عطا حمایت کرده و تمام هزینه تولید آلبوم موسیقی آن‌ها را تقبل کند. در این مسیر ناگهان اتفاقات عجیبی روی می‌دهد که هر سه آن‌ها را دچار دردسر‌های بزرگی می کند.
«قهرمان» با اختلافی روی پله سوم فروش
فیلم سینمایی قهرمان به کارگردانی و نویسندگی اصغر فرهادی که از ۵ آبان ۱۴۰۰ در سرار کشور منتشر شد، با فروش بیش از ۱۲ میلیارد موفق شد رتبه سوم را در جدول اکران سال ۱۴۰۰ به خود اختصاص دهد. در فیلم قهرمان امیر جدیدی، محسن تنابنده، سحر گلدوست، فرشته صدرعرفایی و سارینا فرهادی ایفای نقش میکنند. این فیلم در جشنواره کن ۲۰۲۱ حضور داشت و توانست جایزه ویژه هیات داوران جشنواره فیلم کن را به خود اختصاص دهد. در خلاصه داستان قهرمان آمده است: رحیم که به دلیل بدهی، زندانی بند مالیست برای دو روز به مرخصی میآید تا شاید بتواند طلبکارش را متقاعد کند که رضایت دهد او آزاد شود، اما او در این دو روز با ماجرایی روبه رو میشود که هیچگاه پیش بینیاش را نکرده بود.
دو موسسه پخش با فروش ۱۰۰ میلیاردی برندگان مسابقه اکران سال ۱۴۰۰
اما در این میان دو پخش کنند برنده مسابقه اکران در سال گذشته بودند. «شایسته‌فیلم» به مدیریت محمد شایسته و «خانه‌فیلم» به مدیریت سعید خانی از شرکت‌های پخش نسبتا جوانی هستند که فقط با دو فیلم نزدیک به صد میلیارد فروش را تجربه کرده‌اند. کمدی «گشت۳» به کارگردانی سعید سهیلی و کمدی «دینامیت» به کارگردانی مسعوداطیابی نیز با پخش «خانه‌فیلم» موفق شدند فروش حدود صدمیلیاردی را برای این دو پخش کننده به ارمغان بیاورند. از سوی دیگر «گشت۳» اولین فیلم «شایسته‌فیلم» در حوزه پخش است و «خانه‌فیلم» امسال فیلم‌های دیگری و ازجمله «قهرمان» و «گربه سیاه» را نیز روی پرده داشت که این دو فیلم نیز بیش از ۱۵میلیارد فروش در گیشه داشته اند.
«بی همه چیز» به جایگاه چهارم فروش رضایت داد
بی همه چیز سومین تجربه کارگردانی محسن قرایی است که از ۲۴ آذر ۱۴۰۰ روی پرده رفته و توانست در زمانی تقریبا سه ماهه، به فروشی بیش از ۹ میلیارد تا تاریخ ۱۸ اسفند، دست پیدا کند. این فیلم در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر در پانزده رشته کاندید شد و در پنج شاخه از جمله بهترین فیلمنامه اقتباسی، جایزهی ویژه هیات داوران و تدوین موفق به کسب سیمرغ بلورین شد.
پرویز پرستویی، هدیه تهرانی، هادی حجازیفر، باران کوثری، لاله مرزبان، بابک کریمی و پدرام شریفی بازیگران بی همه چیز هستند. در خلاصه داستان این فیلم آمده است: روستایی دور افتاده سال هاست که رونقِ پیشین را ندارد. ساکنین یا کوچِ اجباری کرده اند یا اگر مانده اند در فقر و بدبختی به سر میبرند. روستا، اما مهمانی دارد که خود در همین جا متولد شده و از کوچش بیست سالی میگذرد، او متمول است و اهالی در خیالِ اینکه او آمده تا روستا را از این فلاکت نجات دهد رویا پردازی میکنند.
«آتابای» پنجمین فیلم پرفروش سال ۱۴۰۰
فیلم سینمایی آتابای درامی عاشقانه به کارگردانی و تهیه کنندگی نیکی کریمی و نویسندگی هادی حجازی فر است که در سال ۱۳۹۸ به زبان ترکی آذری و با زیرنویس فارسی ساخته شد. آتابای از ۳ آذر ۱۴۰۰ به نمایش عمومی درآمد و در مدت سه ماه به فروشی معادل ۵ میلیارد و ۵۳۹ میلیون تومان دست یافت.
در ادامه این فهرست نیز فیلم‌های «شهرگربهها»، «درخت گردو»، «منصور» و «گربه سیاه» رتبه‌های ششم تا نهم جدول فروش در سال ۱۴۰۰ را به خود اختصاص داند.
هم چنین حال می‌توان گفت که پرفروشترین فیلم‌های غیرکمدی سینمای ایران در سال ۱۴۰۰ به ترتیب، قهرمان (اصغر فرهادی)، بی همه چیز (محسن قرایی)، آتابای (نیکی کریمی)، درخت گردو (محمدحسین مهدویان) هستند که رتبه‌های اول تا چهارم لیست غیرکمدی‌های سینما را از آن خود کرده اند.
بیشتر بخوانید: بلیت نیم‌بهای سانس اول سینما‌ها حذف شد
اما در نگاهی کلی به وضعیت سینمای ایران در سال ۱۴۰۰ می‌توان گفت که تا ابتدای بهمن ماه و در طول ۱۰ ماه از سال ۱۴۰۰، بیش از ۳۰ فیلم در سینما‌های ایران اکران شدند و مجموع فروش آن‌ها تنها ۱۲۴ میلیاردتومان و مجموع مخاطبان ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر بوده که عدد قابل توجهی نیست. با توجه به رکود مخاطبان و سینما‌ها در جشنواره فیلم فجر، این عدد نباید افزایش قابل توجهی داشته باشد، اگرچه تغییری نیز در جدول فروش به وجود نیامده است. اگر چه صاحبان فیلم‌های سینمایی انتخاب‌های دیگری جز سینما برای بهبود وضعیت درآمدی خود دارند، اما این انتخاب‌ها، از جمله حق پخش در نمایش خانگی و تلویزیون، آن چنان تغییری در وضعیت درآمدی آن‌ها ایجاد نخواهد کرد. فضای سینمای ایران هم به شکلی نیست که از همه انواع پخش بتوان درآمدزایی کرد. در نتیجه با این وضعیت فروش به طور قطع می‌توان گفت بازگشت سرمایه‌ای در کار نیست.
پول سازترین بازیگران سینمای ایران
اما حتی در این فروش نه چندان به سامان سینما‌ها در سالی که گذشت هم چنان یک سوال مهم این است که کدام بازیگران بیشترین بازگشت سرمایه را برای تهیه کنندگان و سرمایه گذاران خود به همراه داشته اند و به نظر می‌رسد بدون تردید و با فاصله باید پژمان جمشیدی را رکوردشکن بازیگر پرفروش در سال ۱۴۰۰ دانست.
جمشیدی، بازیگری که اشتباهی فوتبالیست شده بود
پژمان جمشیدی امسال دو فیلم کمدی «هفت‌های یک بار آدم باش» ساخته شهرام شاه حسینی و «دینامیت» به کارگردانی مسعود اطیابی را روی پرده داشت. فیلم اطیابی با فروش تقریبا ۵۴ میلیاردی صدرنشین گیشه شده است و فیلم شاه حسینی با فروش یک میلیارد و ۵۰۰ میلیونی که داشت، اتفاق ویژ‌های را در گیشه رقم نزد، اما فروش بالای «دینامیت» و مجموع فروش این دو فیلم باعث شده پژمان جمشیدی به عنوان پول سازترین ستاره سال ۱۴۰۰ در رتبه اول قرار بگیرد.
احمد مهرانفر در پایتخت با دینامیت و کاتیوشا
دیگر ستاره اصلی فیلم «دینامیت» که به واسطه فروش بالای فیلم در رتبه دوم پرفروشترین ستارگان امسال قرار گرفته، احمد مهرانفر است. حضور او در کنار پژمان جمشیدی و ترکیب آن‌ها به عنوان یک زوج کمدی در کنار یکدیگر، فروش فیلم را تضمین کرد. مهرانفر سه سال پس از اکران کمدی «کاتیوشا» امسال با «دینامیت» به سینما بازگشت و جایگاه خوبی در جدول فروش کسب کرد. ساخته جدید اطیابی یعنی کمدی «انفرادی» با بازی رضا عطاران و مهدی هاشمی، شانس بعدی این بازیگر برای تبدیل شدن به ستارهای پرفروش در سال جدید است.
نازنین بیاتی و زیباکرمعلی، با یک فیلم در لیست پرفروش ها
شاید کمتر کسی تصور می کرد که فیلم «دینامیت» که تیرماه سال گذشته و در یکی از بدترین دوران های شیوع کرونا در کشور اکران شد تا بتواند حداقل وام ویژه کرونا را دریافت کند در یک شگفتی سازی بزرگ با فروش حدود ۶۰ میلیارد تومان به اکرانش خاتمه دهد؛ شگفتی که احتمالا تا مدت ها در یاد باقی خواهد ماند که چطور رکورد فروش سینمای ایران در سال کرونا شکسته شد. اما در این میان اکران و فروش این فیلم برای دو بازیگر زن فیلم نیز با خوش شانسی مضاعف همراه شد و به این ترتیب این دو بازیگر با تنها اکران یک فیلم موفق شدند به حضور در لیست پرفروش ترین بازیگران در کنار زوج مرد این فیلم یعنی پژمان جمشیدی و احمد مهران فر دست پیدا کنند.
گشت و گذار با ساعد سهیلی و پولاد کیمیایی
یکی دیگر از زوج‌های کمدی محبوب سینما ساعد سهیلی و پولاد کیمیایی هستند که در سال ۱۴۰۰ با قسمت سوم فیلم «گشت» جزو ستاره‌های پرفروش ۱۴۰۰ قرار گرفته اند. هرچند که این دو بازیگر در قسمت‌های قبلی این فیلم، در کنار حمید فرخ نژاد ترکیب موفقی را شکل داده بودند و غیبت این بازیگر در استقبال از «گشت ۳» بی تاثیر نبود، اما به واسطه خاطر‌های که تماشاگران از قسمت‌های اول و دوم گشت داشتند، قسمت سوم نیز به فروش ۴۰ میلیاردی دست پیدا کرد. به این ترتیب سهیلی و کیمیایی رتبه سوم و چهارم فهرست را به خود اختصاص داده اند.
هادی حجازی فر از حاشیه‌های بسیار تا فروش خوب در سینما
هادی حجازی فر که امسال اکران فیلم «آتابای» با تویسندگی و بازیگری او و کارگردانی نیکی کریمی حواشی بسیاری را رقم زد، موفق شد در جایگاه پنجم بازیگران پرفروش قرار بگیرد. هادی حجازی فر بازیگر اصلی «آتابای» با این فیلم و «بی همه چیز»، در مجموع با ۱۴ میلیارد فروش فیلم هایش، جایگاه پنجم فهرست را به خود اختصاص داده است.
امیر جدیدی و حرکت آرام یک ستاره
امیر جدیدی روز‌های اوج خود را در سینما سپری میکند و یکی از ستاره‌های پرطرفدار سینماست. حضور او در فیلم کارگردان خوش سابق‌های مانند اصغر فرهادی و البته نام این کارگردان باعث شده قهرمان نیز جزو آثاری باشد که در سال ۱۴۰۰ فروش خوبی داشته است. امیر جدیدی با فروش تقریبا ۱۲ میلیاردی این فیلم، در رتبه ششم قرار گرفته است. اما درباره او پیش بینی میشود با اکران فیلم جدید این ستاره یعنی «روز صفر» در نوروز ۱۴۰۱، موفقیت او در گیشه سینما در سال جدید هم ادامه داشته باشد.
پرویز پرستویی، هدیه تهرانی و باران کوثری؛ سه ستاره با یک فیلم
پرویز پرستویی پس از فیلم کمدی پرفروش «مطرب»، امسال با «بی همه چیز» بازگشت موفقی به سینما داشت. پرستویی در کنار هدیه تهرانی و باران کوثری از جمله دیگر ستاره‌هایی هستند که با این فیلم در جایگاه هشتم و نهم فهرست مینشینند. تهرانی و کوثری پیش از این با آخرین فیلم خود یعنی «روز‌های نارنجی» و «بی حسی موضعی» به فروش بالایی دست پیدا نکرده بودند و امسال با «بی همه چیز» جایگاه خوبی در جدول فروش کسب کردند. این سه ستاره به واسطه بازی خوب شان در این فیلم نیز مورد توجه و تحسین قرار گرفتند.
جواد عزتی ستارهای که متولد شد
جواد عزتی حالا و در سال‌های اخیر به چنان موفقیتی دست یافته است که حضورش چه در آثار کمدی و چه غیرکمدی، میتواند کمک زیادی به فروش فیلم کند. این بازیگر با فیلم «خورشید» اثر مجید مجیدی در سال ۱۴۰۰ به سینما آمد و پس از آن آذرماه با «آتابای» روی پرده دیده شد. فیلم مجیدی در شرایط بی رونقی گیشه به نمایش درآمد و در نهایت توانست در اکران در سالن‌های سینما حدود یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان فروش داشته باشد، اما «آتابای» وضعیت متفاوتی داشت. این فیلم تقریبا ۵ میلیارد و نیم در گیشه فروخته است، بنابراین جواد عزتی مجموعا با فروش تقریبا ۷ میلیارد تومانی در رتبه دهم ستاره‌های پرفروش سال ۱۴۰۰ قرار میگیرد. عزتی در اکران نوروز ۱۴۰۱ نیز با فیلم «مرد بازنده» ساخته محمدحسین مهدویان حاضر است و ممکن است او سال آینده نیز در جمع ستاره‌های پرفروش سینما و حتی در جایگاه بهتری حاضر باشد.
اکران نوروزی سال ۱۴۰۱ با حاشیه‌های لامینور
اما اکران سینما‌ها در سال ۱۴۰۱ با جنجال‌های فیلم لامینور آخرین ساخته داریوش مهرجویی بود که آغاز شد. جنجال‌هایی که کل روند اکران را تحت تاثیر خود قرار داد. در نهایت نیز فیلم‌های «روز صفر» به کارگردانی سعید ملکان، «موقعیت مهدی» به کارگردانی هادی حجازیفر، «مرد بازنده» به کارگردانی محمدحسین مهدویان، «قدغن» به کارگردانی مجید مافی و «شادروان» به کارگردانی حسین نمازی، فیلم‌های قطعی راه‌یافته به اکران نوروز ۱۴۰۱ بودند. با نگاه اجمالی به فیلم‌های اکران نوروز مشخص میشود که ۹۰ درصد فیلم‌های قطعی راه یافته به دور طلایی اکران، محصول تهیه کنندگان، توزیع کنندگان یا سفارش دهندگان خاص هستند! شاید علاقمندان به سینما، می‌خواستند فروکش کردن نسبی تب کرونا را در سال جدید جشن بگیرند و سینماگران نیز، بهار را نفس تازه کردن یک سینمای نیمه جان قلمداد کرده بودند، اما اگر از جشنواره فجر چهلم و نسخه‌ای که برای سال جاریِ سینمای ایران پیچیده شد، بگذریم، اکران نوروز و فیلم‌های قطعی معرفی شده نشان می‌دهد که سال نکویی از بهار ۱۴۰۱ پیدا نیست، و این سال نه تنها هم، چون روال سال‌های قبل با زد و بند در سازوکار اکران آغاز شده است که حتی می‌توان وضعیت را با نگاهی اجمالی به آغاز اکران، بدتر از دوره‌های گذشته نیز ارزیابی کرد.