اقتصاد۲۴- جنگ روسیه علیه اوکراین چشم انداز انرژی جهان و ژئوپلیتیک آن را به شدت تغییر خواهد داد و این تغییرات از هم اکنون شروع شده است.
روسیه به عنوان بزرگترین صادرکننده نفت و گاز جهان، روابط انرژی مستقیم با چندین کشور اروپایی، چین، ژاپن، کره جنوبی، ویتنام و دیگران دارد که اگر صادرات زغال سنگ نیز به آن اضافه شود، ده ها کشور دیگر از جمله هند را شامل خواهد شد. روسیه از دوره شوروی از این صادرات به عنوان اهرم سیاسی استفاده کرده است.
حمله به اوکراین و نقض قوانین بین‌المللی، روسیه را منزوی و مشتریان انرژی آن را نه فقط نگران تحریم ها، بلکه به تجدید نظر در مورد اتکای خود مسکو متقاعد کرده است.
ممکن است سایر روابط روسیه نیز دچار مشکل شود. مسکو از سال ۲۰۱۶ با اوپک برای کنترل عرضه و قیمت جهانی نفت و رقابت با امریکا، شریک شده و این مشارکت موسوم به اوپک پلاس موفقیت هایی در پی داشته است. اکنون و با توجه به تحریم های منزوی کننده مالی روسیه، آینده مسکو نامعلوم است.
مهم ترین مساله کنونی بازار اصلی روسیه یعنی اروپاست. ولادیمیر پوتین معتقد است صادرات کشورش چنان مهم است که نمی توان آن را تحریم کرد. در نتیجه، بخش انرژی روسیه هدف ارزشمندی برای حمله محسوب می شود.
شرکت‌های انرژی غربی با خروج خود، بخش انرژی روسیه را از سرمایه و تخصص بسیار مورد نیاز محروم خواهند کرد. ایتالیا وام برای ساخت یک پایانه تازه صادرات گاز طبیعی در بخش شمال روسیه را مسدود کرده و در بلندمدت، جنگ اوکراین تغییر نگاه اروپا از سوخت‌های فسیلی به‌ویژه نفت و گاز روسیه را به دنبال خواهد داشت.
احیای برجام به ایران این امکان را می‌دهد که امسال ۱.۲ تا ۱.۵ میلیون بشکه نفت در روز را به بازار جهانی اضافه کند. ایران با پیش بینی این اتفاق، در حال بارگیری نفتکش هاست. اگرچه همه این نفت به اروپا نمی رود، نیمی از آن می تواند جایگزین ۳۰ درصد واردات نفت از روسیه شود.
بیشتر بخوانید: آیا ایران می‌تواند نفت ۱۲۲ دلاری بفروشد؟
تحریم انرژی روسیه افزایش تولید و صادرات نفت آمریکا را به دنبال خواهد داشت که در واکنش به بهای بالای ۹۰ دلار در هر بشکه روی خواهد داد.
این تحریم همچنین بر عربستان فشار خواهد آورد تا تولید خود را افزایش دهد.
اروپا بیشتر از نفت، به گاز طبیعی روسیه وابسته است. شرکت های امریکایی برای کمک به کاهش بحران، ۶۰ محموله گاز طبیعی مایع را به سراسر اقیانوس اطلس فرستاده اند. در این میان، شاید برخی از صادرکنندگان برق بتوانند برق را به همسایگانی که وابستگی زیادی به گاز روسیه دارند، هدایت کنند.
هیچ یک از این موارد خبر خوبی برای روسیه نیست که ۷۰ درصد از صادرات گاز خود را به کشورهای اتحادیه اروپا انجام می دهد.
جنگ در اوکراین حمایت از تسریع توافق سبز در اتحادیه اروپا را تقویت کرده که شامل مجموعه‌ای از اقدامات موسوم به «انرژی پاک برای همه اروپایی‌ها» است.
اتحادیه اروپا باید با منابع غیر کربنی، از جمله انرژی های تجدیدپذیر، انرژی هسته ای و هیدروژن سبز، به مسیر کربن زدایی و امنیت انرژی ادامه دهد و از وحدت تازه در اروپا در برابر این جنگ بهره مند شود.
منبع: آسیا تایمز / دیپلماسی ایرانی