از نواختن یک ساز گرفته تا گوش دادن به آهنگی که دوست داریم، موسیقی فواید بسیاری برای سلامت جسمی، روانی و عاطفی ما دارد. در کنار این عامل می‌تواند معایبی هم بیان کرد که در قسمت آخر به آنها اشاره شده است.
تاثیر موسیقی بر مغز چیست؟
برای بررسی تاثیرات موسیقی روی مغز، بایستی حتما آن را از جهات مختلف بررسی نمایید. استفاده صحیح از این نوع فعالیت می‌تواند خلقیات شما را دستخوش تغییر کرده و در هر سنی وضعیت شما را باهوش‌تر، شادتر و سازنده‌تر کند.
اما در صورت استفاده غلط، این کار همچنین می‌تواند شما را به سمت ناامیدی و افسردگی سوق دهد. همچنین در بحث تاثیرات موسیقی روی مغز جالب است بدانید که گوش دادن آن خوب و نواختن آن بهتر خواهد بود.
موسیقی نقش مهمی در هر فرهنگ بشری چه در گذشته و چه در حال داشته است. مردم سراسر جهان به موسیقی به شیوه‌ای جهانی پاسخ می‌دهند و اکنون، پیشرفت‌های علوم اعصاب محققان را قادر ساخته تا چگونگی تأثیر موسیقی بر مغز را اندازه‌گیری کنند.
اگر قصد دارید تا این بخش را به صورت تخصصی‌تر موشکافی کنیدف باید بدانید که علاقه به تاثیرات موسیقی روی مغز، زمینه جدیدی از تحقیقات به نام نوروموزیکولوژی را ایجاد کرده است که در آن به بررسی نحوه واکنش سیستم عصبی به موسیقی می‌پردازد.
برای تاثیرات این نوع فعالیت به عنوان مثال به 2 مورد اشاره می‌کنیم که عبارتند از:
تاثیر موسیقی روی سلامت روان
اسکن مغزی نشان می‌دهد افرادی که به موسیقی علاقه و به نواختن آن می‌پردازند، مغز آنها با افراد دیگر متفاوت است. موزیسین‌ها مغزهای بزرگ‌تر، متصل‌تر و حساس‌تری دارند. همچنین نوازندگان دارای حافظه عالی، مهارت‌های شنیداری و انعطاف پذیری ذهنی هستند.
تاثیر موسیقی بر خلق و خو
یکی دیگر از مواردی که همیشه در قسمت تاثیرات موسیقی روی مغز بیان شده است، اثرات غیر قابل انکار آن بر خلق و خو است. از آنجایی که موسیقی بر بخش‌های مختلفی از مغز تاثیر گذار است، به همین خاطر می‌تواند به شما در ارتباط با احساسات و خلق و خو کمک کند.
چگونگی تاثیر موسیقی بر مغز
حال ممکن است از خودتان بپرسید که تاثیرات موسیقی روی مغز چگونه اعمال می‌شوند. در این رابطه باید به گفت مهم‌ترین راهی که موسیقی تاثیر گذار است، تحریک تشکیل برخی مواد شیمیایی مغز و نیز برخی قسمت‌های آن است. در این خصوص بید گفت:
1. گوش دادن و نواختن موسیقی با کاهش هورمون استرس، کورتیزول می‌تواند استرس مزمن را کاهش می‌دهد.
2. موسیقی می‌تواند منجر به افزایش اندورفین شود که در این حالت به شما کمک می‌کند تا در مقابله با درد بهتر عمل کنید.
3. گوش دادن به موسیقی انتقال دهنده عصبی دوپامین را افزایش می‌دهد. دوپامین "مولکول انگیزشی" مغز و بخشی جدایی ناپذیر از سیستم پاداش لذت است. در واقع این همان ماده شیمیایی مغز است که مسئول حالات احساس خوبی است که از خوردن شکلات، ارگاسم و دویدن به دست می‌آید.
4. موسیقی می‌تواند منجر به افزایش مواد شیمیایی مغز شود.
5. تأثیر موسیقی بر پردازش اطلاعات و حافظه می‌تواند با فعال شدن مسیرهای عصبی خاص مرتبط باشد. با اسکن مغز افرادی که برای خاطر سپردن کلمات اقدام می‌کردند، محققان دریافتند که شنیدن آهنگ‌ها می‌توند در مقایسه با سکوت، بیشتر به تکه‌شدن یا تقسیم کلمات به قسمت‌های آشنا کمک کند. این فرآیند حفظ اطلاعات را آسان تر می‌کند.
بخشی دیگر از راه‌های تاثیر این عامل بر مغز نیز در بخش زیر بیان شده است:
آیا سبک موسیقی مهم است؟
آیا سبک موزیک‌هایی که گوشی می‌دهیم در تاثیرات موسیقی روی مغز موثر خواهد بود؟ در این خصوص باید گفت این اثرات به هیچ نوع ژانری محدود نمی‌شود. اما سبک آهنگ موثر خواهد بود. همچنین به این نکته توجه کنید که ارتباط مغز با موسیقی آشنا و مورد علاقه یک نکته کلیدی است. همچنین راجع به سبک‌های مختلف موسیقی باید گفت:
موسیقی شاد، از جمله آهنگ‌هایی با اشعار مثبت، می‌تواند انرژی را تقویت کند و مغز شما را برای یادگیری آماده کند.
موسیقی آرام می‌تواند در زمانی که نیاز به خواندن، نوشتن یا مطالعه مطالب درسی خود دارید، به شما در آرامش و درک بیشتر کمک کنند. (اما توجه کنید که نتیجه این اثر با توجه به رویکرد و عادت فرد برای مطالعه منحصر به خود او است).
برای سبک های متفاوت موسیقی هم می‌توان به تاثیرات مختلف آن اشاره کرد. مثلا موسیقی کانتری با احساس لذت بیشتر، موسیقی پاپ با افزایش استقامت در ورزش، موسیقی رپ برای مبارزه با افسردگی، موسیقی کلاسیک با کاهش ارتکاب جرم، موسیقی متال با افزایش اعتماد بنفس و موسیقی جاز با آرامش بیشتر مغز همراه است.
مزایا و معایب موسیقی بر مغز
راجع به تاثیرات موسیقی روی مغز به این نکته توجه کنید که گوش دادن به موسیقی شما را نابغه نمی‌کند. تاثیرات موزیک بستگی به نحوه استفاده از آن و به کارگیری علم روز دارد که با مزایا و معایبی همراه خواهد بود.
فواید موسیقی برای مغز
علم نشان می‌دهد که گوش دادن به موسیقی می‌تواند مهارت‌های شناختی شما را تقویت کند. یک مطالعه کوچک که در سال 2010 منتشر شده، نشان داد که گوش دادن به موسیقی می‌تواند به مردم کمک کند اطلاعات را سریعتر پردازش کرده و آن را به درستی اعمال کنند.
افراد در گروه‌های سنی مختلف نیز می‌توانند از این مزایا بهره مند شوند. به طور مثال در سال 2016، محققان گزارش دادند که موسیقی پس‌زمینه به کودکان اجازه می‌دهد تا روان‌تر از کسانی که مقالات خود را در سکوت می‌نوشتند، بنویسند. در افراد مسن‌تر، موسیقی پس زمینه برای بهبود عملکرد هنگام پردازش اطلاعات جدید اثرات مثبتی از خود نشان داده است.
همچنین بر اساس مطالعه‌ای در سال 2015، این مورد نشان داده است که اسکن مغز به کاهش فعالیت قشر جلوی مغز هنگام گوش دادن به موسیقی منجر می‌شود. این مورد بدین معنا نشان می‌دهد که موسیقی قادر است تا فرآیند بازیابی خاطرات اپیزودیک مرتبط با آن را کاهش دهد.
اثر منقی موسیقی روی مغز
همچنین در بخش تاثیرات موسیقی روی مغز، باید چند مورد از ضررهای آن را هم بیان کنیم. مثلا موسیقی می‌تواند منجر به تحریک بیش از حد و احساسی شما شود. یک موسیقی از عوامل مختلفی تشکیل شده است.
به عنوان مثال می‌وان به حجم صدا، آکوستیک، نوع سازهای مورد استفاده و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد. صدا و موسیقی عمیقا با تحریک شما ارتباط دارند. تحریک می‌تواند در قسمت‌های مختلفی مانند ضربان قلب، حرکت، جریان خون، تعداد تنفس و غیره اتفاق افتد.
هنگامی که شخصی بیش از حد توسط موسیقی تحریک می‌شود. این کار می‌تواند در مغز منجر به احساس ناراحتی، بی قراری و استرس عصبی شود.
موسیقی تحریک کننده حافظه است. از نظر اهمیت، گوش دادن بعد از بو کردن در توانایی آن در تحریک خاطرات ناخواسته در رتبه دوم قرار دارد.
به عنوان مثال ارتباط کلامی یکی از مهم‌ترین مواردی است برای بررسی بقای یک فرد چک می‌شود. با این حال، ذکر این نکته مهم است که تاثیرات موسیقی روی مغز در بخش حافظه همیشه مثبت هم نمی‌باشد.
تحریک حافظه گاهی اوقات می‌تواند لحظات شفافی را در بیماران مبتلا به زوال عقل ایجاد کند، این می‌تواند برای بیماران مبتلا به PTSD که نمی‌خواهند خاطرات خاصی را زنده کنند مضر باشد.
تغییر مود و اضطراب نیز مورد مهمی است. در برخی موارد موسیقی ممکن است به کاهش اختلالات اضطرابی کمک کند، در برخی دیگر ممکن است باعث افزایش اضطراب شود. موسیقی نادرست می‌تواند باعث ناراحتی و اضطراب شدید در بیماران آلزایمر شود.
خود اشعار هم می‌تواند تاثیر زیادی بر وضعیت روانی افراد جامعه داشته باشد که ممکن است برخی از آنها تحت درمان باشند. اشعار می‌تواند در فرد ذهنیت منفی ایجاد کند، باعث غم و اندوه او شود و برای افراد دارای افسردگی، دلهره آور باشد.