اقتصاد۲۴- از یازدهم اردیبهشت ماه که خبر به دنیا آمدن سه توله‌یوزپلنگ آسیایی در مرکز تکثیر یوز آسیایی در سایت توران و توسط «ایران» آمد، تا پیش از این، خبر‌ها ناخوشایند بودند. در ابتدا گفته شد توله‌ها ماده هستند و بعد نر از آب درآمدند و بعد هم دو توله از دست رفت و امید‌ها برای تکثیر در اسارت این گونه رنگ باخت. نخستین توله، سه روز بعد از تولد و دومی هم حدود یک هفته بعد از دست رفت. درباره دلایل مرگ هم صحبت‌های بسیاری مطرح شد، اما در این میان یک توله باقی ماند که آن را از سمنان به تهران آوردند و حالا بعد از مدتی بی‌خبری درباره شرایطش، علیرضا شهرداری، تیمارگر این توله خبرهای خوشی درباره‌اش داده است. او در ویدئویی که از محل نگهداری این توله ضبط کرده، از خوب بودن احوال این توله ۴۹ روزه خبر داده و در بخش دیگری از ویدئو هم گفته که اسمش را «پیروز» گذاشته‌اند. این در حالی است که حسن اکبری، معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست هم دیروز با اعلام اینکه اسم نهایی برای این توله هنوز انتخاب نشده، از شرایط نگهداری و سایر موارد مرتبط با این توله‌یوز صحبت کرد.
لیرضا شهرداری که چند روز بعد از به دنیا آمدن توله‌ها به تیم تیمارگری آنها پیوست، در ویدیوی اخیرش از سختی‌های این مدت می‌گوید: «امروز 26 خرداد ماه است و توله‌یوزپلنگ ما 47 روزه شده. اگر بخواهم توضیح بدهم که در این مدت چه بر ما گذشت باید دفتر گزارش‌های روزانه را بیاورم و ورق بزنم و ببینید چه چالش‌ها و بحران‌هایی را پشت سر گذاشتیم. چه بر ما گذشت آن شبی که مجبور شدیم تجهیزات و داروهای احیا را کنار دستمان گذاشتیم که اگر اتفاقی برایش افتاد بتوانیم احیایش کنیم، آن شب‌هایی که با قطره‌‌چکان به او شیر دادیم تا حیوان سرپا شود.» او در ادامه می‌گوید که سی روز است شبانه روز در کنار تنها یوز بازمانده است و از کمک دامپزشکان داخلی و خارجی می‌گوید و تلاش این تیم. «الان شرایط به ثبات رسیده و چند روز است که حال دلمان خوب است و تصمیم گرفتم حال خوبمان را با شما در میان بگذارم.»
او در ادامه به اتاق نگهداری یوز اشاره می‌کند و می‌گوید آنچه آنجا اتفاق می‌افتاد با تمام صحبت‌ها و نقدهای خارج از آن اتاق فرق داشت. «من با فضای مجازی آشنا هستم و می‌دانم الان عده‌ای می‌خواهند دنبال ایراد بگردند اما تصمیم گرفتم خالصانه بگویم آنچه اینجا اتفاق می‌افتاد با اخباری که می‌خواندید بسیار متفاوت بود و واقعیت چیز دیگری بود. اما امیدوارم این حال خوب ادامه پیدا کند و در آینده با چالش یا بحرانی مواجه نشویم و بتوانیم این ثباتی که به آن رسیدیم را ادامه دهیم.»
در حال حاضر بالاجبار به علت دسترسی به امکانات، درمان و دارو توله‌یوز سوم را تا حدود چهار ماهگی در «پردیسان» نگهداری خواهیم کرد چرا که امکان نظارت سازمان نیز خیلی بهتر فراهم است و در صورت سالم و زنده ماندن توله‌یوز، برنامه انتقال توله را به سایت تکثیر یوزپلنگ آسیایی خواهیم داشت
حسن اکبری، معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست هم از جمله افرادی بود که دیروز با رسانه‌ها درباره تنها یوز باقی مانده صحبت کرد. او گفت هنوز اسمی برای یوز انتخاب نشده است. «طبیعتا پیشنهاد آقای شهرداری برای ما بسیار مهم و ارزشمند است، ولی چون کاری رسانه‌ای و از جنس کارهای روابط عمومی و آموزش است باید این مسئله از جانب آنها بررسی شود تا نظر نهایی را اعلام کنند.»
اکبری با بیان اینکه این موضوع کم‌اهمیت است، گفت: «این مسائل آنقدر مهم نیست که باعث تفرقه یا اختلاف بین جامعه دوستداران محیط زیست و سازمان محیط زیست شود اما نباید این اسم اعلام می‌شد.»
شیر خشک ویژه‌ای در دنیا برای یوز نداریم
از جمله اصلی‌ترین مواردی که از ابتدای به دنیا آمدن سه توله‌یوز محل مناقشه و بحث بود، نرسیدن شیر خشک مناسب و البته در زمان درست بود. حالا اکبری در پاسخ به وضعیت شیر توله باقی مانده می‌گوید: «در دنیا هیچ شیر خشک مناسب و ویژه‌ای برای یوزپلنگ وجود ندارد و تمام شیر خشک‌های ساخته شده می‌توانند مشکلاتی را برای یوزپلنگ ایجاد کنند. تا به امروز چهار نوع شیرخشک متفاوت استفاده کرده‌ایم که اولین نوع مارک ایرانی و سه نوع دیگر مارک خارجی بوده است اما تقریبا با هر چهار نوع در هضم و دفع مشکل داشته‌است.»
بیشتر بخوانید: آخرین وضعیت سومین توله یوز ایران
او تاکید کرد که یوزپلنگ گونه بسیار حساسی در مقایسه با سایر گربه‌سانان است و توله یوز سوم به علت ویژگی‌های فیزیولوژیک به مراتب حساسیت و نیاز به مراقبت بیشتری دارد.
معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه از تمام ظرفیت‌ها برای درمان و تغذیه توله‌یوز سوم از زمان انتقال آن به تهران استفاده شده است، گفت: «بنابر نظر رییس سازمان حفاظت محیط زیست از تمام ظرفیت‌ها، گروه‌ها و سلیقه‌های مختلف در این راستا استفاده کردیم. بعضا افرادی با اختلاف سلیقه‌های جدی حاضر به کار تیمی با همدیگر نبودند اما همگی با سازمان همکاری کردند.»
او با اشاره به اقدامات علیرضا شهرداری و علی عمارلویی در نگهداری توله‌یوزها و دکتر باستانی، دامپزشک دفتر حیات‌وحش سازمان گفت: «در طول حدود یک ماه گذشته که توله‌یوز به تهران منتقل شده‌است آنان به صورت شبانه‌روزی برای حفظ توله‌یوز سوم تلاش کرده‌اند. همه افراد در این راه خطاهایی داشته‌اند حتی دکتر کالدول بعضا تجویز انجام شده را اصلاح می‌کرد بنابراین کاری تحقیقاتی و فاقد مدل ثابت است و بر اساس شرایط، پروتکل جدیدی را تعریف کردیم و ادامه می‌دهیم. پروتکل‌های جدید تعریف شده حتما خطاهایی خواهند داشت که بعضا برای توله مشکلاتی ایجاد می‌کنند.»
اکبری درباره اقدامات انجام شده برای توله‌یوز سوم گفت: «در این مدت بارها توله‌یوز را سونوگرافی و یا از اندام‌های آن گراف تهیه کرده‌ایم و با داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها و مکمل‌های مختلف تغذیه و با روش‌های مصنوعی دفع جانور تسهیل شده است. با این روش‌ها، پروتکل خاص و در نهایت با مشورت دکتر کالدول توله‌یوز سوم توانسته در شرایط وزنی بسیار کم و ضعیفی زنده بماند و به مرحله تغذیه با پیش‌غذا یا کنسرو مخصوص برسد.»
وزن توله‌یوز نصف وزن استاندارد است
اکبری درباره وزن کم توله‌یوز به علت سازگار نبودن شیرخشک‌های مصرف شده گفت: «در حال حاضر توله‌یوز سوم حدودا یک کیلوگرم است؛ درصورتی که باید وزنی بیش از دو کیلوگرم داشته باشد بنابراین وزنی نصف وزن استاندارد را دارد. این کمبود وزن به دلیل پروتکل خاص تعریف شده برای توله‌یوز و کاهش عمدی مصرف شیرخشک به منظور حفظ بقای آن بوده تا توله تنها بتواند از این مرحله عبور کند و به مرحله تغذیه گوشت برسد.»
حسن اکبری: در حال حاضر توله‌یوز سوم حدودا یک کیلوگرم است؛ درصورتی که باید وزنی بیش از دو کیلوگرم داشته باشد بنابراین وزنی نصف وزن استاندارد را دارد. این کمبود وزن به دلیل پروتکل خاص تعریف شده برای توله‌یوز و کاهش عمدی مصرف شیرخشک به منظور حفظ بقای آن بوده تا توله تنها بتواند از این مرحله عبور کند و به مرحله تغذیه گوشت برسد
معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست با توجه به تغذیه کنونی توله‌یوز عنوان کرد: «توله‌یوز چند روزی است با استفاده از مصرف کنسروهای مخصوص، یک مرحله بینابینی را برای عبور از تغذیه شیرخشک به سمت تغذیه گوشت می‌گذراند. از زمان مصرف این کنسروها به وضعیت قابل‌قبولی به نسبت قبل رسیده است. اگر از این مرحله به خوبی عبور و گوشت‌خواری را شروع کند، به حالت پایدارتری می‌رسد که خیالمان اندکی راحت‌تر خواهد شد.»
به گفته او، بین سه تا چهار ماهگی هم که تغییراتی در سیستم ایمنی جانور اتفاق می‌افتد، مرحله حساسی از زندگی توله یوز است. بنابراین تلاش سازمان در جهت استفاده از تمام ظرفیت‌های داخل و بیرون سازمان، علاقه‌مندان و دامپزشکان متبحر در این بازه زمانی است تا بتوانیم جان توله‌یوز سوم را نجات دهیم.
معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست درباره محل اقامتگاه توله‌یوز سوم توضیح داد: «در حال حاضر بالاجبار به علت دسترسی به امکانات، درمان و دارو توله‌یوز سوم را تا حدود چهار ماهگی در «پردیسان» نگهداری می‌کنیم چرا که امکان نظارت سازمان نیز خیلی بهتر فراهم است و در صورت سالم و زنده ماندن توله‌یوز، برنامه انتقال توله را به سایت تکثیر یوزپلنگ آسیایی خواهیم داشت.»
لزوم انجام تغییرات در سایت «توران»
اکبری درباره وضعیت سایت «توران» عنوان کرد: «بر اساس الگوهای موجود و توصیه‌های ارائه شده در بازدید دکتر کالدول و بررسی همکاران، باید تغییراتی را برای ایجاد فضای مناسب‌تر جهت نگهداری و تکثیر یوزپلنگ در این سایت انجام دهیم.»
او با توجه به تدوین برنامه عملیاتی حفاظت از یوزپلنگ در زیستگاه‌های کشور و برگزاری جلساتی گفت: «درحال‌حاضر این برنامه را به شکل اجرایی خلاصه کرده‌ایم و جلساتی نیز برای نهایی کردن آن برگزار شده‌است. بخشی از اقدامات حفاظتی در زمینه زیستگاه طبیعی یوز مانند افزایش تجهیزاتی نظیر موتورسیکلت و نیروی حفاظتی و… را شروع کرده‌ایم اما با اعتبارات موجود نگران هستیم نتوانیم آنچه نیاز است را در حد کافی برای نجات یوز انجام دهیم.»