اقتصاد۲۴- رواج فرهنگ خودداری برخی مشتریان از گرفتن کیسه پلاستیکی از دست کسبه خرده‌فروش، زمانی بیشتر اهمیت می‌یابد که بدانیم ایران دیگر جایی برای دفن زباله ندارد. در واقع، اگر زودتر برای بهره‌وری و تبدیل زباله به انرژی فکری نشود با عرصه‌های محیط زیستی بیشتری مواجه خواهیم بود که به محل دپوی زباله تبدیل شده‌اند.
علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، اواخر خرداد امسال، به این موضوع اشاره داشته و گفته «امیدواریم بحث کمپوست (عمل پوساندن و تجزیه بقایای گیاهی) هم مورد پیگیری قرار گیرد. چون دیگر جایی برای لندفیل (محلی که انواع زباله و پسماند به آنجا منتقل و دفن می‌شود) و دفع پسماند در کشور نداریم.»
چقدر زباله تولید می‌کنیم؟
اما آمار‌ها چه می‌گویند و اینکه آیا واقعا بحران تا این حد جدی است؟
طبق گزارش‌های منتشر شده از سوی وزارت نیرو، در ایران روزانه بیش از ۵۸ هزار تن پسماند عادی تولید می‌شود. از این میزان، فقط ۲۰ درصد بازیافت شده و حجم بسیاری زیادی روانه اطراف شهر‌ها و روستا‌ها می‌شوند.
در این میان هم، استان گیلان بزرگترین تولیدکننده زباله است. روزانه ۲۵۰۰ تن زباله در این استان تولید می‌شود که مناظر زشت و زننده‌ای را در سواحل دریا و مناطق جنگلی به وجود آورده است.
به صدا درآمدن زنگ خطر نابودی منابع طبیعی
البته تولید بالای زباله فقط در ایران اتفاق نمی‌افتد و حجم زباله تولیدشده توسط انسان در کشور‌های دیگر هم مثال‌زدنی است. طبق گزارش برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد؛ سالانه پتج تریلیون کیسه پلاستیکی یکبار مصرف در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این در شرایطی است که ۳۰۰ میلیون تن زباله پلاستیکی که معادل وزن کل جمعیت انسان است، هر سال تولید می‌شود.
جالب است بدانید که این‌ها زنگ خطر نابودی اقیانوس‌هاست که به گوش می‌رسد. تخمین زده می‌شود آن‌ها تا سال ۲۰۵۰ بیشتر از ماهی مملوء از پلاستیک شوند. به گوش رسیدن همین زنگ خطر موجب شده تا ۱۲ جولای به‌عنوان «روز جهانی بدون نایلکس» نام‌گذاری شود.
هرچند نگرانی در رابطه با این معضل تنها مختص به ایران نیست، اما بررسی‌های مقایسه‌ای نشان می‌دهند که تولید زباله در کشور ما سه برابر آلمان است و این در حالی است که فرهنگ مصرف مردم در کشور‌های توسعه یافته از استفاده طولانی‌مدت از وسایل خانگی و تعمیر و نگهداری مناسب گرفته تا تفکیک و کاهش زباله‌های خانگی و ساختمانی جایی در کشور ما ندارد.
برای اطلاع از چگونگی مواجهه اقتصاد سبز با معضل پلاستیک‌ها گزارش پسماند‌های پلاستیکی در جهان موقعیت‌یابی شدند! را بخوانید.
اشتغالزایی از زباله!
با این حال، اخیرا پویش «تبدیل زباله به انرژی» با هدف حفظ محیط زیست و توسعه نیروگاه‌های زیست‌توده توسط سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا)، در دستور کار قرار گرفته است.
اگر این پویش محقق شود چه نتیجه‌ای برای زیست‌بومِ ایران خواهد داشت؟ رضا صمدی، رئیس کارگروه توسعه نیروگاه‌های زیست‌توده سازمان ساتبا چنین وضعیتی را پیش‌بینی کرده است: با رسیدن به ظرفیت جدید نیروگاهی زیست‌توده حداقل به میزان ۴۰۰ مگاوات و تولید خالص سالانه به میزان سه میلیارد کیلووات ساعت (پس از اتمام طرح)، می‌توان تلفات شبکه انتقال و توزیع را به میزان ۲۵۰ میلیون کیلووات ساعت کاهش داد. همچنین پیش‌بینی می‌شود صرفه‌جویی سالانه سوخت گاز طبیعی به میزان ۸۵۰ میلیون مترمکعب برسد.
امری که نه تنها از انتشار آلاینده‌های زیست محیطی و آلودگی آب، خاک و هوا جلوگیری می‌کند؛ بلکه اشتغالزایی هفت هزار نفر را در سطح کشور به دنبال خواهد داشت.