اقتصاد۲۴- فولاد و استیل آلیاژهای فلزی هستند. آلیاژ فلز مخلوطی از فلزات و عناصر دیگر است. فولاد و ورق یا لوله استیل آلیاژهای فلزی آهن هستند. عناصر مختلفی به آهن اضافه شده است تا خواص متنوعی به دست آید. تفاوت اصلی بین فولاد و لوله استیل مقاومت آنها در برابر خوردگی و ساییدگی است. فولاد متحمل خوردگی می‌شود درحالی‌که ورق استیل متحمل خوردگی نمی‌شود. ما در این مقاله درباره تفاوت‌های هر دوی این آلیاژها صحبت کرده‌ایم. اگر دوست دارید با مزایا و معایب هر یک از آنها آشنا شوید در ادامه با ما همراه باشید.
ورق استیل طرح‌دار چیست؟
امروزه باتوجه‌به گسترش استفاده از ورق استیل به‌خصوص در صنایع دکوراتیو و ساختمانی ورق استیل طرح‌دار و رنگی ایجاد شده است. در ادامه به برخی از کاربردهای ورق استیل طرح‌دار می‌پردازیم:
-
برای تزئینات داخلی کابین آسانسور دکمه‌ها پنل طبقات از ورق استیل طرح‌دار استفاده می‌شود.
-
در ساخت لوازم‌خانگی کاربرد دارد.
-
ورق استیل طرح‌دار برای دکوراتیو و تزئینات داخلی ساختمان استفاده می‌شود.
-
برای تزیینات اتومبیل و صنایع هواپیمایی کاربرد دارد.
-
برای ساخت لوازم بهداشتی سرویس حمام و توالت ورق استیل طرح‌دار طرف‌داران زیادی دارد.
استیل چیست؟
قبل از این که با تفاوت‌های فولاد و لوله استیل آشنا شوید بهتر است با مفهوم هریک در ابتدا آشنا شویم. استیل نوعی فولاد است. ازاین‌رو، آن نیز یک آلیاژ فلزی است. مخلوطی از آهن و کروم است. برخلاف محتوای کربن در فولاد معمولی، محتوای کروم فولاد ضدزنگ حدود 30٪ است. عناصر دیگری مانند مس، مولیبدن و تیتانیوم نیز ممکن است در فولاد ضدزنگ وجود داشته باشد.
مطلوب‌ترین خاصیت ورق یا لوله استیل مقاومت در برابر خوردگی آن است. برخلاف فولاد معمولی، دچار خوردگی نمی‌شود؛ بنابراین زنگ‌زدگی در آن وجود ندارد. این خاصیت آن را در تولید محصولات آشپزخانه و بهداشتی مفید می‌کند زیرا استفاده از آن در محیط‌های مرطوب بی‌خطر است. همچنین دارای مقاومت حرارتی بالایی است که آن را برای تولید وسایل آشپزخانه مناسب می‌کند. لوله استیل ظاهر جذاب‌تری نسبت به فولاد معمولی دارد.
لوله استیل ترکیبی از آهن و کروم است. کروم حدود ده تا 30 درصد فولاد ضدزنگ را تشکیل می‌دهد. در بیشتر موارد، عناصر دیگری مانند مس، آلومینیوم، مولیبدن، نیوبیم، تیتانیوم، نیتروژن و نیکل برای دستیابی به خواص ویژه فولاد ضدزنگ اضافه می‌شود. فولاد ضدزنگ به دلیل خاصیت ضدخوردگی بسیار محبوب است. به‌راحتی لکه نمی‌شود و خوردگی نمی‌کند و برای استفاده در محیط‌هایی که رطوبت وجود دارد بسیار مناسب است. محتوای کروم در فولاد ضدزنگ عامل ضدخوردگی آن است. با اکسیژن واکنش می‌دهد و یک‌لایه اکسیدی روی سطح فلز ایجاد می‌کند که آن را در برابر خورندگی غیرقابل‌تحمل می‌کند.
آشنایی با کاربرد استیل
ورق و یا لوله استیل در صنایع خودروسازی، ساخت لوازم آشپزخانه، ساخت تجهیزات کشاورزی و از آن در تولید دستگیره‌های ساختمانی، آسانسور، تأسیسات انتقال نفت و گاز در پالایشگاه‌ها، تأسیسات صنایع شیمیایی و غذایی و لوله‌های هوای کاربراتور استفاده می‌شود. به دلیل دوام و کیفیت بالای آن برای ساخت تجهیزات آشپزخانه بسیار محبوبیت دارد. همچنین به دلیل اینکه با اکسیژن موجود در هوا اکسید نمی‌شود و در مناطق شرجی زنگ‌زده نمی‌شود جز آلیاژهای محبوب در این مناطق محسوب می‌شود.
فولاد چیست؟
فولاد یک آلیاژ فلزی است که از مخلوطی از آهن و کربن تشکیل شده است. درصد کربنی که مخلوط می‌شود خواص فولاد را تعیین می‌کند. اما مقدار کربنی که اضافه می‌شود همیشه کمتر از 1.5 درصد خواهد بود. جدای از آن، خواص فولاد به سایر عناصر اضافه شده و ناخالصی‌های موجود در آلیاژ بستگی دارد. سیستم‌های درجه‌بندی مختلفی نیز برای دسته‌بندی فولادها بر اساس خواص آنها به گروه‌های مختلف استفاده می‌شود.
معمولاً حدود یک و نیم درصد کربن با آهن برای ساختن فلزی محکم و چکش خوار که آن را فولاد می‌نامیم استفاده می‌شود. قدمت فولاد به حدود 1400 سال قبل از میلاد می‌رسد و در صنعت ساختمان بسیار رایج است. امروزه، پیشرفت‌های تکنولوژیکی، سازندگان را قادر ساخته است تا از فلزات دیگری مانند تنگستن، وانادیوم، منگنز و کروم برای ساخت فولادی استفاده کنند که دارای مزایای مکانیکی وسیعی برای کاربردهای خاص در صنعت است.
انواع فولاد چیست؟
-
فولادهای کربنی
-
فولادهای آلیاژی
-
فولاد ضدزنگ
-
فولادهای ابزار
فولاد کربنی را می‌توان مجدداً به سه گروه فولاد کم‌کربن (فولاد ملایم)، فولاد پر کربن و فولاد کربن متوسط باتوجه‌به درصد کربن اضافه شده به آهن تقسیم کرد. فولاد آلیاژی حاوی عناصر آلیاژی مانند سیلیکون و آلومینیوم است.
مزایای استفاده از استیل:
-
مقاوم در برابر خوردگی
-
توانایی بالا در مقابل دمای بالا
-
تنوع‌پذیری زیاد
-
محکم و بادوام
-
نگهداری آسان و قدرت پاک‌کنندگی بالا
-
قابلیت بازیافت و سازگار با محیط‌زیست
-
قیمت مناسب نسبت به عملکرد خوب آن
معایب استیل:
-
هزینه نسبتاً بالا به‌خصوص در زمان اولیه
-
فقط با تکنولوژی و ماشین‌آلات پیشرفته قابلیت استفاده را دارد.
-
ایجاد پسماندهای پرهزینه
مزایای فولاد:
-
مقاوم در برابر حرارت و استحکام بالا
-
قابلیت جوشکاری
-
جزء فلزات ارزان‌قیمت محسوب می‌شود
-
مقاوم در برابر خوردگی و ساییدگی
-
بادوام و مقاومت بالا در برابر چکش خواری
-
نسبت به سایر فلزات ایمنی بالاتری دارد
-
قابلیت بازیافت پسماندهای آن و سازگار با محیط‌زیست
خواص فوق فولاد را به ماده‌ای مطلوب برای استفاده به‌عنوان مصالح ساختمانی تبدیل می‌کند. بااین‌حال، خاصیت زنگ‌زدگی آن را به یک مشکل بزرگ تبدیل می‌کند زیرا فولاد در برابر خوردگی مقاوم نیست؛ بنابراین برای جلوگیری از خوردگی، فولاد را اغلب با رنگ می‌کنند. خوردگی عمدتاً به دلیل اکسیداسیون اتم‌های آهن رخ می‌دهد.
معایب فولاد:
-
به دلیل مقاومت بالای آن به‌سختی حالت می‌گیرد
-
شکننده و کار با آن سخت است
-
نسبت به سایر فلزات بیشتر امکان زنگ‌زدگی و خوردگی را دارد
-
از نظر ظاهری به براقی و زیبایی استیل نمی‌رسد
تفاوت‌های فولاد در مقابل استیل:
اساسی‌ترین تفاوت بین فولاد و استیل در ترکیب آنهاست. فولاد از ترکیب آهن و کربن ساخته شده است. این ترکیب فلزی قوی و چکش خوار تولید می‌کند که در صنعت ساختمان و ساخت تجهیزات سنگین مناسب‌ترین است. از سوی دیگر، ورق استیل از ترکیب کروم و آهن ساخته شده است. فلز به‌دست‌آمده ضدخوردگی و مقاوم در برابر زنگ‌زدگی است. ساخت فولاد ضدزنگ آسان است و جذابیت زیبایی و دلپذیری دارد. این ویژگی‌ها همراه با این واقعیت که دارای خواص بهداشتی است، آن را در ساخت ابزار جراحی، ظروف پخت‌وپز، لوازم بیمارستانی و همچنین تجهیزات پردازش دارویی رایج می‌کند.
هنگامی که فولاد در معرض هوا قرار می‌گیرد، آهن موجود در آن با اکسیژن واکنش داده و اکسید آهن (زنگ) ایجاد می‌کند. در مقابل، ورق استیل هنگام قرارگرفتن در معرض هوا زنگ نمی‌زند. کروم موجود در فولاد ضدزنگ با اکسیژن واکنش می‌دهد و یک‌لایه اکسید کروم روی سطح فلز تشکیل می‌دهد که به‌عنوان یک‌لایه محافظ در برابر زنگ‌زدگی یا خوردگی عمل می‌کند.
هر دو ورق استیل و فولاد برخی از محبوب‌ترین فلزات در جهان هستند و بخش مهمی در پایه و اساس برخی از آسمان‌خراش‌های نمادین جهان و ساختمان‌های مدرن را تشکیل می‌دهند. پیشرفت‌های فناوری در حال حاضر منجر به توسعه انواع فولاد و فولاد ضدزنگ برای برآوردن نیازهای کاربردی خاص شده است.
چگونه استیل را از فولاد تشخیص دهیم؟
به دلیل خاصیت ضدزنگ بودن لوله استیل از آن در تأسیسات و محصولات برقی نسبت به سایر فلزات بیشتر استفاده می‌شود. در استیل می‌توانید عناصری مثل سیلیکون، نیکل، مس، تیتانیوم، آلومینیوم و کربن پیدا کنید. همچنین این آلیاژ دارای خاصیت مغناطیسی است. اگر شما قصد خرید محصولی دارید که مطمئن نیستید که در آن استیل به‌کاررفته است یا فولاد به روش‌های زیر می‌توانیم به‌راحتی آن را تشخیص دهید.