اقتصاد۲۴- چهار روز از جیره‌بندی آب در همدان می‌گذرد و حالا شهروندان این شهر می‌گویند در بسیاری از محله‌ها به ویژه محله‌هایی که در حاشیه شهر قرار دارند این روز‌ها آب به طور کامل قطع است. چالشی که گرچه با پیگیری خط اضطراری انتقال آب از سد تالوار به همدان در حال پیگیری است، اما وزارت نیرو راه‌حل کوتاه مدت آن را در حفر چاه می‌داند. از سوی دیگر به نظر می‌رسد بحران پیش آمده با خروج تصفیه‌خانه‌هایی که از سد اکباتان آب می‌گیرند در حال افزایش است.
شهروندان همدانی می‌گویند که قطع آب در این شهر، یک باره و بدون هیچ اطلاع‌رسانی قبلی صورت گرفته است و به نظر می‌رسد مسئولان محلی در این استان پس از ناچاری از قطع آب به دنبال علاج آن می‌گردند. در حالی که اصلی‌ترین منابع تامین‌کننده آب شهر همدان، دو سد اکباتان و آبشینه در این سال آبی، کمترین میزان ذخیره آب را ثبت کرده‌اند، اما گویی این کاهش حدود ۱۵ درصدی فقط در یک سال، نتوانست به منزله هشداری برای بی‌آبی همدان تلقی شود.
اکنون پس از چهار روز جیره‌بندی و دسترسی نداشتن مطلق به آب در بسیاری از محله‌های شهر همدان مسئولان از اجرای طرح ضربتی منابع جایگزین و اجاره چاه‌های کشاورزی به منظور تامین بخشی از کمبود آب شرب شهر همدان خبر داده‌اند. دیروز علی آقازاده، معاون مهندسی و توسعه شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور گفت که قرار است تا زمان انتقال آب از سد تالوار به همدان، پس از توافق با کشاورزان منطقه، تعدادی از چاه‌های کشاورزی در مدت زمان بسیار کوتاهی و به صورت ضربتی تجهیز و به شبکه آبرسانی شهر همدان متصل شود و بخشی از کمبود آب شرب شهر همدان را تامین کند.
این طرح نیز با وجود اینکه از بهار امسال شرکت آب منطقه‌ای بار‌ها نسبت به کمبود آب در سد‌های دوگانه همدان هشدار داده است به تازگی اجرایی شده است.
در دومین ماه بهار امسال، شرکت آبمنطقه‌ای استان همدان از کاهش ۱۵ میلیون متر مکعبی ذخیره سد‌های استان همدان خبر داد.
محمد ضروری مدیرعامل این شرکت گفته بود: میزان آب ذخیره شده سد اکباتان و آبشینه همدان در مقایسه با سال‌های قبل به شدت کاهش یافته است. در حال حاضر نسبت به سال گذشته شاهد نزدیک به ۱۵ میلیون مترمکعب کاهش ذخیره هستیم. روزانه بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ لیتر بر ثانیه از سد اکباتان که نفس‌های آخرش را می‌کشد برای تامین آب شهروندان همدان برداشت می‌شود.
ضروری خردادماه امسال اعلام کرده بود حجم ذخیره آب سد اکباتان با گذشت حدود هشت ماه از سال آبی جاری و با اعمال مدیریت در مصرف بهینه حدود ۲۸ درصد است. با توجه به شرایط ناشی از خشکسالی، حجم ذخیره آب سد اکباتان در حال حاضر ۹ میلیون و ۵۶۰ هزار متر مکعب است و ۱۱۵ لیتر آب در هر ثانیه وارد این سد می‌شود. هزار و ۷۶ لیتر آب در هر ثانیه از ذخیره این سد برای تامین مصرف مردم (شرب) و ۳۳۵ لیتر آب در ثانیه نیز برای مصارف کشاورزی از سد اکباتان برداشت می‌شود.
کمترین میزان ذخیره طی ۳۰ سال
به گفته ضروری این عدد کمترین میزان ذخیره آب این سد نسبت به ۳۰ سال گذشته بوده است: «از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر ۱۴۰۰) تاکنون به طور متوسط ۲۳۰ میلی‌متر باران در استان همدان باریده که این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۱ درصد و در مقایسه با دوره بلند مدت ۴۱ درصد کاهش داشته است. همچنین فقط پنج درصد از گنجایش سد آبشینه نیز پر است. ذخیره آب این سد با گنجایش پنج میلیون متر مکعب، در حال حاضر حدود ۲۳۰ هزار متر مکعب است. باید بپذیریم که وضعیت آبی استان خوب نیست و همدان طی سال‌های اخیر همواره در ردیف استان‌های در معرض خشکسالی قرار دارد.»
پیشتر و در نخستین ماه‌های سال ۱۴۰۱ نیز مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان همدان گفته بود: حدود ۶۰ درصد تامین آب شرب شهر‌های استان همدان از چاه‌ها و منابع آب زیرزمینی است و۷۰ درصد آب مورد نیاز در بخش روستایی نیز از چاه‌ها و منابع آب زیرزمینی تامین می‌شود.
به گفته فرهاد بختیاری‌فر با توجه به خشکسالی رخ داده در سال گذشته و کاهش بارندگی‌ها در حوزه آبریز استان همدان مدیریت مصرف و صرفه‌جویی در مصرف آب باید دوچندان و منابع آبی موجود به درستی مدیریت شود.
او با بیان اینکه شرکت آب و فاضلاب در راستای تامین آب شرب شهر همدان اجرای تعدادی پروژه ضربتی را در دستور کار خود قرار داده است، اعلام کرده بود: پروژه حفاری ۶ حلقه چاه و اجرای ۱۲ کیلومتر خط انتقال در منطقه آق حصار از جمله پروژه‌های تامین اضطراری آب شرب شهر همدان است که از مجموع ۶ حلقه چاه مذکور تاکنون چهار حلقه آن حفاری شده و حلقه پنجم در مرحله تست پمپاژ است. انتظار می‌رود از مجموع ۶ حلقه چاه حفر شده چیزی در حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ لیتر در ثانیه از کسری آب شرب همدان جبران شود.
با وجود علم و اذعان به این وضعیت، اما گویی برنامه‌ریزی از سوی مدیران آب در این استان برای جلوگیری از قطع یک‌باره و بدون آمادگی آب شرب مرکز این استان انجام نشده است.
آب همه جا توزیع نمی‌شود
سارا قربانی یکی از شهروندان همدان به «پیام ما» می‌گوید: وضعیت آب شرب در همدان ناحیه به ناحیه متفاوت است. البته برنامه زمان‌بندی قطع آب ابدا از برنامه اعلامی تبعیت نمی‌کند و حتی مطمئن نیستیم جدول زمان‌بندی که در فضای مجازی دست به دست می‌شود الزاما از سوی آبفا طراحی و نوشته شده باشد.
به گفته این شهروند همدانی، شنبه شب ساعت ۲۲ آب وصل شد و ساعت ۲۳ دوباره قطع شد و همچنان قطع است. اما در بسیاری از نواحی آب به شکل کامل قطع است. در محله «شکریه» طی این چند روز آب از ۸ صبح تا پاسی از شب قطع بوده است. متاسفانه توزیع آب با تانکر هم به همه محله‌ها نمی‌رسد. در برخی از ساعت‌ها هم آب گل آلودی وارد لوله‌ها می‌شود که می‌گویند به خاطر خالی بودن مخازن است. محله‌های حاشیه شهر مطلقا دسترسی به آب ندارند. محله‌های «حصار حاج شمسعلی»، «شهرک مدنی»، «بالای نایب احمد»، «شهرک امیرکبیر» و مانند آن چهار روز است که دچار قطع کامل آب هستند و مردم برای ضروری‌ترین نیاز‌های خود هم آب معدنی می‌خرند، چون آب هم میانشان توزیع نمی‌شود.
مریم موسوی یکی دیگر از شهروندان همدانی ساکن در شهرک مدنی نیز به «پیام ما» می‌گوید: حتی برای اجابت مزاج هم باید آب معدنی بخریم. در تمام این چهار روز یک قطره آب وارد شبکه آبرسانی محله ما نشده است و هیچ کس هم در برابر این موضوع پاسخگو نیست. نه اعلام می‌کنند این مشکل تا کی ادامه دارد و نه آب میان همه مردم توزیع می‌شود. صف‌های طولانی برای خرید آب معدنی دایر است و حتی بطری‌های آب معدنی هم پیدا نمی‌شود. نمی‌دانیم تا کی باید با این روال ادامه دهیم.
بیشتر بخوانید : شهرکرد چرا آب ندارد؟
حسین زندی از فعالان اجتماعی و مدیر مسئول رسانه «همدان نامه» در این شهر است. او هم وضعیت توزیع آب در همدان را آشفته می‌داند: «در محله‌هایی مانند شهرک امیرکبیر نه آب حتی با فشار کم جاری است و نه آبی توزیع می‌شود. مسئولان به مردم پاسخگو نیستند و نه برنامه زمان‌بندی و نوبت‌دهی میان محله‌ها برای قطع آب وجود دارد.»
به گفته زندی، در گذشته آب از چشمه‌های دامنه الوند تامین می‌شد و همچنین بخشی از چاه‌های دشت بهار را برای تکمیل ظرفیت لازم اجاره کرده بودند، اما امروز این چاه‌ها هم آب ندارد. وضعیت برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی همدان به گونه‌ای است که عملا چاه‌های کشاورزی هم بازدهی ندارند. حالا هم به نظر می‌رسد قرار است چاه‌های جدیدی اجاره و یا حفر کنند که بعید است در بهترین حالت زودتر از ۳ هفته دیگر اجرایی شود. تعداد تانکر‌های فعال در سطح شهر نیز کفاف آبرسانی به همه محله‌ها را نمی‌دهد.
کمترین زمان مورد نیاز ۳ هفته
مدیر روابط عمومی شرکت آبفای همدان به عنوان سخنگوی این بحران به «پیام ما» می‌گوید: در روز نخست سه حلقه چاه جدید و شب گذشته نیز ۳ حلقه چاه دیگر وارد مدار شده است. همچنین حفر یک حلقه چاه دیگر در حال انجام است. در مجموع ۲۵۰ لیتر در ثانیه ظرفیت جدید آب وارد مدار شده است. در کنار این برای اجاره ۱۷ چاه جدید با کشاورزان وارد مذاکره شدیم و این چاه‌ها هم به زودی با حدود ۸ کیلومتر لوله کشی وارد مدار می‌شوند. با توجه به فصل آبیاری محصولات کشاورزی، کشاورزان خودشان نیازمند برداشت از چاه‌های کشاورزی هستند.
عزیزی درباره نتایج سفر وزیر نیرو به همدان هم توضیح داد: «مصوب شد تا طرح انتقال آب از سد تالوار به عنوان طرح آبرسانی اضطراری با سرعت پیگیری شود. اما همه این اقدامات بعید است تا زودتر از ۳ هفته دیگر به نتیجه برسد و حقیقت این است ما اصلا آب را قطع نکرده‌ایم بلکه فشار آن را مدیریت می‌کنیم و قطعی‌های آب به این دلیل است که حجم ورودی به شبکه آبرسانی ما بسیار کاهش پیدا کرده است. دو شب گذشته متاسفانه تصفیه‌خانه شهید بهشتی از مدار خارج شد یعنی حجم آب در سد اکباتان به زیر سطح دریچه آبگیری این تصفیه‌خانه رسید و همین مشکل آبرسانی شبکه را با شوک جدیدی مواجه کرد.»
در انتظار افزایش چالش
عزیزی با بیان اینکه روند کاهش حجم آب در سد اکباتان ادامه دارد، می‌گوید: انتظار داریم تا هفته دیگر تصفیه‌خانه اکباتان نیز از مدار خارج شود چرا که سطح آب ذخیره شده در مخزن سد اکباتان به زیر دریچه آبگیری این تصفیه‌خانه نیز می‌رسد. تنها در خواستی که از شهروندان همدان داریم این که وقتی آب در شبکه جاری است از مصارف غیر ضرور خودداری کنند.
او در مورد اینکه این چالش تا چه زمانی ادامه خواهد داشت پاسخ می‌دهد: نمی‌توانم عدد و زمان دقیقی بگویم، اما حداقل تا سه هفته دیگر.
حالا مشکل آب در این گرمی تابستان در شهر همدان به حدی رسیده است که سازمان جمعیت هلال احمر خود را مکلف به رسیدگی به این بحران دانسته است و در شهر آب توزیع می‌کند. با وجود اعلام انتقال یک میلیون بسته آب معدنی به این شهر از سوی این سازمان معلوم نیست برای چالشی که کوتاه به نظر می‌رسد چقدر می‌شود از این راه استفاده کرد.
منبع: پیام ما