اقتصاد۲۴- برخی از کارشناسان حوزه شهرسازی درخصوص تصمیم گیری‌های تازه در کمیسیون ماده ۵ هشدار داده اند. به گفته آن‌ها برخی از مصوبات کمیسیون ماده ۵ در تضاد با سیاست‌ها و کلیات طرح جامع است و معتقدند مدیران شهری به نوعی از کمیسیون ماده ۵ سو استفاده می‌کنند.
وظیفه کمیسیون ۵ تغییر و تصویب طرح‌های تفصیلی است. البته چنانچه «تغییرات نقشه‌های تفصیلی اگر بر اساس طرح جامع شهری مؤثر باشد باید به تأیید مرجع تصویب کننده طرح جامع (شورای عالی شهر سازی و معماری ایران یا مرجع تعیین شده از طرف شورای عالی) برسد.» البته به تعبیر عامیانه مراجعین به شهرداری، کمیسیون ماده ۵ تغییر کاربری است. در این سال‌ها بسیاری از بارگذاری‌های خارج از طرح تفصیلی و تغییر پهنه‌ها بر خلاف طرح‌های بالا دستی با مجوز این کمیسیون داده شده است.
به تازگی کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران طرحی را تهیه و تدوین کرده است که در صورت تصویب در صحن علنی شورای شهر مانعی برای تصمیم گیری‌های خطرآفرین برای شهر است. براساس طرح شورای شهر تهران مصوبات کمیسیون ماده ۵ در سامانه شفافیت قرار گرفته ومیان حقوق عمومی شهر و فردی تعادل برقرار می‌شود.
همچنین منفعت شهرداری از مصوبات این کمیسیون مشخص خواهد شد ایجاد تعادل و توازن میان منافع عمومی و خصوصی، ایجاد شفافیت و محاسبه پذیر شدن مصوبات کمیسیون ماده ۵ و ایجاد وحدت رویه در فرآیند‌های بررسی پرونده‌ها در این کمیسیون سه سرفصل اصلی این طرح است.
در جزییات این طرح آمده است که کمیسیون ماده ۵ به عنوان یکی از بستر‌های تصمیم گیری در خصوص منافع عمومی و خصوصی نیازمند توجه ویژه به حفاظت از منافع عمومی شهر است وبا توجه به اینکه مدیریت شهری مسئولیت صیانت از منابع شهر و منافع شهروندان را برعهده دارد و با توجه به اینکه هدف از طرح جامع و تفصیلی برقراری نظام توزیع عادلانه حقوق در شهر است جهت ایجاد هر گونه تغییر در طرح و چارچوب توسعه شهر شهرداری تهران موظف است رویکرد‌ها و اقدامات زیر را اجرایی کند:
بیشتر بخوانید: بی تدبیری دولت رئیسی در بازار مسکن
ایجاد تعادل و توازن میان منافع عمومی و خصوصی
در طرح‌های پیشنهادی تاکید شده است که درتدوین شیوه نامه تهیه گزارش‌های توجیهی پرونده‌های کمیسیون ماده ۵ مبتنی بر نظام متعادل منافع عمومی و خصوصی که موارد زیر را در برگیرد:
تعیین انتفاع مالک توسط مشاور، تعیین انتفاع مالی ایجاد شده برای شهرداری مبتنی بر آخرین مصوبات ملاک عمل شورای شهر تهران به صورت سیستمی، ارزیابی نفع و عدم نفع غیرمالی (جمعیتی، حمل و نقل و ترافیک، کالبدی، کاربری، تاسیسات و زیرساخت‌ها و مدیریت بحران ایجاد شده برای شهر و شهرداری، مقایسه منافع عمومی و خصوصی توسط مشاور و ارائه در کارگروه فنی، تهیه چگونگی بهره برداری از ظرفیت انتقال حق توسعه.
ایجاد شفافیت و محاسبه پذیر شدن مصوبات کمیسیون ماده ۵
براساس طرح شورای شهر برای ایجاد شفافیت در مصوبات کمیسیون ماده ۵ چهار تکلیف به شهرداری داده شده است از جمله، مشخص کردن تغییرات تراکمی و کاربری مصوب کمیسیون ماده ۵ در سامانه اطلاعات مکانی به صورت برخط با تغییر تحلیل تغییرات جمعیت، تعداد واحد، مساحت کاربری‌ها در مقیاس‌های شهر منطقه تا ناحیه و محله، نمایش مصوبات در سامانه تهران من به صورت مکانی و جداول اطلاعاتی، بارگذاری گزارش طرح امکان سنجی مورد درخواست پرونده‌ها در سامانه کمیسیون ماده ۵، انتشار گزارش تحلیلی سالیانه از مصوبات ماده ۵ با گونه بندی طرح موضوعی موضعی و پرونده‌های موردی در سامانه شفاف.
ایجاد وحدت رویه در فرایند بررسی پرونده‌ها
در این بخش ۹ وظیفه بر عهده شهرداری گذاشته شده که می‌توان به تطبیق مجموعه قوانین موثر بر تصمیمات کمیسیون ماده ۵ از جمله قانون منع فروش و واگذاری اراضی فاقد کاربری مسکونی، قانون فروش و انتقال پادگان‌ها و سایر اماکن نیرو‌های مسلح به خارج از حریم شهر‌ها، دستورالعمل اراضی ذخیره توسعه و نوسازی شهر تهران، مصوبات وحدت رویه کمیسیون ماده ۵ با هر یک از پرونده‌ها پیش از طرح در کارگروه فنی و تهیه گزارش مربوطه، اخذ رای کمیسیون‌های قانونی از جمله رای کمیسیون ماده ۱۲، زمین شهری برای سیستمی کمیسیون ماده ۷ آیین نامه اجرای ماده یکم قانون حفظ و گسترش فضای سبز مطابق قوانین مرتبط با آن به صورت کامل و ارائه آمار مربوط به اطلاعات فرم الف و ب (درختان و محل قرارگیری آن) در گزارش ارائه شده به کمیسیون، تدوین فهرست مدارک مورد نیاز انواع پروانه‌ها، اصلاح حداقل مساحت و نوع کاربری در ارجاع پرونده به کمیسیون ماده ۵، اخذ نظر اداره کل طرح‌های شهری و اعلام نظر سیستمی آن اداره به همراه نظر مشاور طرح تفصیلی شهر تهران در خصوص انواع پرونده‌ها با رویکرد نظام متعادل منافع عمومی وخصوصی، ایجاد سامانی کمیسیون ماده ۵ در بستر سامانه شهرسازی (سامانه طرح تفصیلی)، تهیه فرایند ثبت درخواست و تدوین شرایط ارسال پرونده به کمیسیون ماده ۵ از طریق سامانه شهرسازی شهروندی، فراهم سازی امکان اخذ نظر نخبگان و متخصصان در خصوص پرونده‌های موردی طرح‌های موضوعی و موضعی و ارائه نظرات در کمیسیون ماده ۵، اشاره کرد.