اقتصاد۲۴- از هفته گذشته دسترسی به اینترنت در ایران مختل شده و بسیاری از شهرها امکان دسترسی به اینترنت را ندارند. همین مساله سبب شد که ایلان ماسک اعلام کند که قرار است به ایران اینترنت ماهواره‌ای بدهد و آمریکا هم واردات تجهیزات آن به ایران را از شمول تحریم‌ها خارج کرد.
اما سوالی که وجود دارد این است که اینترنت ماهواره‌ای چند روزه به ایران می‌رسد و آیا برای استفاده از آن باید منتظر واردات تجهیزات بود یا بدون آن هم دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای مقدور است؟
در یک سال گذشته سرویس اینترنت استارلینک دو بار و در دو کشور به صورت اضطراری استفاده شده است. یکبار در جنگ اوکراین که اینترنت استارلینک دو روزه به شهرهای اوکراین رسید و دومی در اوایل سال جاری بود. زمانی که یک آتش‌فشان باعث قطع اینترنت در جزایر جنوب اقیانوس آرام شد. آن زمان هم این شرکت ترمینال‌های کاربری خود را به تونگا ارسال کرد.
پس تجربه ارسال سریع اینترنت به برخی از کشورها و مناطق وجود دارد و در ادامه تجریه اوکراین بررسی می‌شود.
اینترنت چگونه به اوکراین رسید؟
هنگامی که ایستگاه‌های اینترنت در اوکراین آسیب دیدند دسترسی مردم به شبکه اینترنت قطع شد. در شهری مانند ایپرین در شمال غرب کی‌یف مردم جنگ‌زده امکان ارتباط با دنیای بیرون را نداشتند. کاستالیتن ناومنکو، رئیس برنامه ریزی و توسعه شبکه تلفن همراه ودافون اوکراین، اعلام کرد که بیشتر ایستگاه‌های پایه اینترنت تخریب شده‌اند. دو روز بعد، با کمک ایلان ماسک، این شهر دوباره آنلاین شد.
بیشتر بخوانید: قطعی اینترنت تا کی ادامه دارد؟
ایلان ماسک، اینترنت استارلینک را به این کشور پیشنهاد کرد و روز ۳۱ مارس یعنی ۳۹ روز پس از آغاز جنگ تجهیزات استارلینک در شهر ایرپین نصب و این شهر مجدداً به اینترنت وصل شد.
تجهیزات فیزیکی لازم برای اتصال به اینترنت ماهواره‌ای استارلینک را کمپانی «دیشی مک‌فلت‌فیس» (Dishy McFlatface) فراهم می‌کند. هنگامی که این تجهیزات به اوکراین رسید مهندسان شروع به نصب آن کردند و تنها چند ساعت بعد دسترسی مردم به اینترنت فراهم شد. با هزینه‌های جمع‌آوری شده و کمک‌های دولت آمریکا، از زمان حمله روسیه به اوکراین تا کنون بیش از ۱۰ هزار گیرنده اینترنت استارلینک در این نصب شده‌اند.
اسپیس ایکس از سال ۲۰۱۹ تا کنون بیش از ۲۰۰۰ ماهواره استارلینک را راه‌اندازی کرده و خدمات اینترنت را به بسیاری از بخش‌های اروپا، بخش‌هایی از آمریکای مرکزی و جنوبی، نیوزیلند و جنوب استرالیا ارائه می‌دهد.
اوکراین از قبل برای استارلینک درخواست داده بود؟
اما این جنگ نبود که استارلینک را به اوکراین آورد بلکه قابلیت این سرویس برای بهبود ارتباط در کشوری با مناطق روستایی وسیع بود. به نقل از wired، وزارت تحول دیجیتال اوکراین چند ماه پیش از آغاز جنگ با اسپیس‌ایکس تماس گرفته بود. مدیران اجرایی استارلینک با میخایلو فیدوروف، وزیر امور دیجیتال اوکراین، درباره فعال کردن این سرویس در اواخر ماه فوریه صحبت کردند. چند روز بعد از حمله روسیه، جذابیت و نیاز به خدمات ایلان ماسک به دلایل جدیدی افزایش یافت.
دو روز پس از حمله روسیه، فدوروف در توییتی، درخواست برای پایانه‌های استارلینک را منتشر کرد. ده ساعت بعد، ایلان ماسک، مدیرعامل اسپیس‌ایکس تایید کرد که خدمات استارلینک در اوکراین «فعال» است. دو روز بعد، در ۲۸ فوریه، فدوروف عکس کامیون‌هایی را منتشر کرد که با جعبه‌های گیرنده‌های استارلینک پر شده بود و خودش هم مشغول باز کردن یکی از این بسته‌ها بود.
اما اسپیس‌ایکس باید تجهیزات خود را برای استفاده در شرایط جنگی مناسب‌سازی می‌کرد. پس از به‌روزرسانی که این کمپانی انجام داد، این گیرنده‌ها حتی می‌توانستند از فندک خودرو نیز انرژی بگیرند و کار کنند. همچنین این کمپانی باید برای اختلالاتی که ممکن بود دولت روسیه در سیگنال‌های بین ماهواره‌ها و گیرنده‌ها ایجاد کند، چاره‌ای می‌اندیشید.
دیو ترمپر، مدیر جنگ‌افزارهای الکترونیکی در پنتاگون، با تحسین سرعتی که اسپیس‌ایکس از دخالت‌های روسیه با به‌روزرسانی نرم‌افزار جلوگیری کرد گفت: «تجهیزات نظامی آمریکا نیز باید چنین انعطاف‌پذیری داشته باشند. کاری که اسپیس‌ایکس کرد واقعا مرا به حیرت وا داشت».
آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده هزینه انتقال ۵۰۰۰ گیرنده به لهستان را متقبل شد و با دولت اوکراین همکاری کرد. دولت ایالات متحده هزینه ۱۳۳۳ گیرنده را پرداخت کرد و اسپیس‌ایکس نیز هزینه مابقی را بر عهده گرفت. روز دوم می فدروف در توییتی اعلام کرد که روزانه ۱۵۰ هزار اوکراینی از اینترنت استارلینک استفاده می‌کنند.
اینترنت استارلینک در ایران
ایلان ماسک چند روز پیش در پی قطعی اینترنت برخی مناطق در ایران اعلام کرد که اینترنت استارلینک را در اختیار ایرانیان قرار می‌دهد. اما با این تفاوت که برای وصل شدن به این اینترنت دیگر تجهیزات فیزیکی نیاز نیست یا حداقل لازم نیست در همه جا این تجهیزات را نصب کنیم. به گفته مسئولان این شرکت با تغییر در تنظیمات گوشی‌های اندرویدی می‌توان بدون تجهیزات فیزیکی از جمله گیرنده‌ها به این اینترنت وصل شد
در کل هر دستگاهی که به نوعی از اینترنت اشیا استفاده می‌کند؛ می‌توانند به اینترنت ماهواره‌ای نیز متصل شوند. انتقال دیتا در پروژه استارلینک با سرعتی نزدیک به سرعت نور انجام می‌شود. براساس اعلام ایلان ماسک در حال حاضر اینترنت استارلینک در هر نقطه از زمین قابل دسترسی است.