اقتصاد۲۴- چند روز پیش، همزمان با انتشار خبر آزادی سیامک و باقر نمازی زندانیان دو تابعیتی ایرانی- آمریکایی، خبر رفع بلوکه شدن از ارز‌های مسدود شده ایران نزد بانک‌های کره جنوبی هم، منتشر شد. البته تهران و واشنگتن می‌گویند آزادی این پدر و پسر ارتباطی با رفع بلوکه شدن از پول‌های ایران ندارد؛ تهران تأکید می‌کند که بنابر مصالح انسان دوستانه رای به آزادی سیامک و باقر نمازی داده است و واشنگتن نیز مدعی است که باجی در این رابطه پرداخت نکرده است. حال در این نوشتار برآن هستیم تا با بررسی اخباری که طی سال‌های اخیر از رفع بلوکه شدن از ۷میلیارد دلار پول ایران در بانک‌های کره جنوبی خبر می‌داد، ببینیم که منابع ارزی ایران در کره جنوبی برای چندمین بار قرار است که آزاد شوند!
ادعای گروگانگیری یک نفتکش
موضوع آزادسازی ارز‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی در بهمن و اسفندماه سال ۹۹ و همزمان با توقیف یک فروند نفتکش کره جنوبی در آب‌های ایران مطرح شد. این نفتکش در روز ۱۵ دی ماه همان سال به‌اتهام «ایجاد آلودگی زیست محیطی در آب‌های خلیج فارس» در نزدیکی تنگه هرمز توسط نیرو‌های سپاه پاسداران توقیف شد.
نفتکش مذکور که «هانکوک چمی» نام داشت، ۷ هزار و ۲۰۰ تن ماده شیمیایی‌اتانول را به کره جنوبی منتقل می‌کرد. مقامات کره جنوبی با رد‌اتهامات ایران نسبت به تخطی نفت کش مورد اشاره از قوانین محیط زیستی ادعا می‌کردند که ایران برای آزادی پول‌های بلوکه‌شده‌اش در کره جنوبی دست به این اقدام تلافی جویانه‌زده است است.
موضوعی که از سوی مقامات کشورمان رد شد. با آزادی نفت کش مذکور در ۲۰ فروردین ماه سال ۱۴۰۰ قرار بر این شد کره جنوبی در قبال آزادی نفتکش مذکور متعهد شود که به حل شدن مسأله پول‌های بلوکه شده ایران در این کشور کمک کند؛ موضوعی که با گذشت یک سال و نیم از طرح آن، هنوز محقق نشده است.
ادعایی به نقل از مقامات ایرانی
تنها یک ماه بعد یعنی در اردیبهشت سال ۱۴۰۰ شبکه المیادین لبنان به نقل از مقامات مسئول ایرانی، مدعی شد که آمریکا ۷ میلیارد دلار از اموال بلوکه شده ایران را در جریان مذاکرات وین آزاد خواهد کرد. قرار بود ۴ شهروند ایرانی که اشاره‌ای به نام آن‌ها نشده است در برابر آزادی باقر و سیامک نمازی، عماد شرقی و مراد طاهباز زندانیان ایرانی-آمریکایی مبادله شوند و ۷ میلیارد دلار از ارز‌های ایران در بانک‌های کره جنوبی نیز رفع بلوکه شود.
خبری که در نهایت توسط ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا تکذیب شد. این مقام آمریکایی گفته بود: «گزارش‌ها مبنی بر اینکه یک توافق مبادله زندانیان انجام شده است، درست نیست. البته واشنگتن همیشه پرونده‌های آمریکایی‌های بازداشت یا مفقود شده در ایران را مطرح می‌کند و این کار را تا زمانی که بتواند آن‌ها را به خانواده‌هایشان برساند متوقف نخواهد کرد.»
بیشتر بخوانید: تلاش برای حفظ برجام در سایه تنش بی‌سابقه
جای پای مسقط
کمتر از یک سال پس از ادعای شبکه المیادین لبنان، این بار روزنامه الجریده امارات در فروردین ماه سال ۱۴۰۱ و به نقل از منابع آگاه ایرانی نوشت: بدر بن حمد بن حمود آلبوسعیدی، وزیر خارجه عمان در رأس هیئتی سیاسی و امنیتی به ایران سفر خواهد کرد و هدف از این سفر، تکمیل آخرین اقدامات در زمینه توافق تبادل زندانیان و آزادسازی ۷ میلیارد دلار از پول‌های بلوکه شده ایران است.
قرار بود تهران در قبال آزادی ۳ شهروند دوتابعیتی یعنی مراد طاهباز تاجر ایرانی-آمریکایی- بریتانیایی و سیامک و پدرش محمدباقر نمازی، شهروندان ایرانی-آمریکایی به ارز‌های بلوکه شده‌اش در بانک‌های کره جنوبی دست یابد. البته این سفر به سرانجام نرسید و گفته شد که به دلیل حساسیت پرونده‌هایی که پادشاهی عمان نقش میانجی میان تهران و واشنگتن را در آن ایفا می‌کند، این سفر به زمان دیگری موکول شده است.
پادشاهی عمان چه در دوران حضور انقلابیون در ایران و چه در دوران پهلوی همواره رابطه خوبی با تهران داشته و نقش فعالی را در وساطت میان مناقشات ایران با آمریکا و انگلیس بر سر تبادل زندانیان ایفا کرده است که آخرین وساطت موفق آن به آزادی نازنین زاغری، روزنامه‌نگار ایرانی-بریتانیایی و انوشه آشوری در مقابل پرداخت بدهی انگلیس به ایران به مبلغ ۴۷۰ میلیون یورو باز می‌گردد؛ این پول بابت تانک‌های مدل چیفتن که قرارداد آن بیش از چهار دهه پیش میان حکومت پهلوی و دولت وقت بریتانیا امضا شده بود، در اختیار ایران قرار گرفت. با انقلاب سال ۵۷ لندن از ارائه تانک‌های موردنظر به تهران خودداری می‌کرد، اما پول آن را نیز در اختیار ایران قرار نمی‌داد. همان زمان روزنامه گاردین نوشت که تنها یک میلیون دلار از مبلغ موردنظر در اختیار ایران قرار گرفته است موضوعی که از سوی مقامات کشورمان رد و علی صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی نیز گفت که «مطالبات ما از کشور انگلیس وصول شده و حتی از آن پول استفاده نیز شده است.»
آخرین ادعا
اما آخرین و چهارمین مورد از ادعا‌های آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران به همین چند روز پیش باز می‌گردد که خبر آزادی و خروج باقر نمازی و آزادی سیامک نمازی به نقل از مقامات سازمان ملل در صدر اخبار رسانه‌های خارجی قرار گرفت. اگر چه تهران می‌گوید آزادی این شهروندان ایرانی-آمریکایی یک اقدام انسان دوستانه است و واشنگتن هم بر عدم مقوله باج دهی برای آزادی این پدر و پسر تأکید می‌کند، اما در واقع همزمانی این آزادی با رفع بلوکه شدن از ارز‌های ایران در بانک‌های کره جنوبی بر انجام معامله‌ای پنهانی صحه می‌گذارد. البته اخباری نیز در این زمینه وجود دارد مبنی براینکه دسترسی تهران به پول‌های بلوکه شده در بانک‌های کره جنوبی تنها زمانی امکانپذیر است که دو شهروند دیگر ایرانی-آمریکایی یعنی عماد شرقی و مراد طاهباز نیز شامل پروسه این مبادله شوند.
در هر صورت همین حالا نزدیک به یک هفته از آزادی سیامک و باقرنمازی سپری شده است و هنوز نیز خبری از آزادسازی پول‌های ایران نیست. شاید جالب باشد که بدانید در زمان معافیت کره جنوبی از تحریم‌های نفتی آمریکا، پول واردات نفت ایران به کره جنوبی و صادرات محصولات کره‌ای به ایران از طریق حساب‌هایی با پول ملی کره جنوبی پرداخت می‌شد. اما با این حال در سال ۲۰۱۹ معافیت کره جنوبی از تحریم نفتی آمریکا علیه ایران به پایان رسید و از آن زمان تا کنون حدود ۷ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران نزد دو بانک کره‌ای بلوکه شده است. تهران تلاش بسیار زیادی را برای آزادسازی این ارز‌ها صورت داده است.
به صورتی که همزمان با برگزاری ادوار ششم، هفتم و هشتم مذاکرات هسته‌ای در وین، تیمی نیز متشکل از مقامات ایرانی و آمریکایی در حال رایزنی نسبت به دستیابی به دیدگاه مشترک برای انجام پروسه مبادله اتباع دو کشور و آزادسازی پول‌های ایران بودند. در این میان عمان کشوری بود که از همان ابتدا پروسه مبادله اتباع ایرانی- آمریکایی را با تمام توان پیگیری می‌کرد و همانطور که در خبر‌های نیز آمده بود باقر نمازی پس از طی مراحل آزادی، تهران را به مقصد مسقط ترک کرد تا از آنجا به آمریکا برود.