اقتصاد۲۴- این ساخت و ساز‌ها اعتراض بسیاری از شهروندان را نیز به دنبال داشته است. شهروندانی که مدعی‌اند وقتی که شهرداری برای چند متر تخلف آن‌ها در هنگام ساخت و ساز، فورا و در کمترین زمان ممکن اقدام به تخریب بخش‌های غیرمجاز ساخته شده می‌کند، چطور چشم خود را روی ساخت و سازهای سودجویانی که با تصاحب یک زمین در عرض چند روز، یک ساختمان را به شکلی غیراستاندارد می‌سازند، می‌بندد و حریف آن‌ها نمی‌شود؟!
این در حالی است که زاکانی، شهردار تهران بار‌ها تاکید کرده که اجازه هیچ گونه ساخت و ساز غیرمجازی را نخواهد داد و جلوی متجاوزان خواهد ایستاد. با این وجود به نظر می‌رسد نه تنها او در تحقق وعده‌اش موفق نبوده که حتی رشد بی‌سابقه این‌گونه ساخت و ساز‌ها - به خصوص در چند هفته اخیر که افکار عمومی درگیر ناآرامی‌ها بوده‌اند و شهرداری به فکر حفاظت از سطل‌های زباله! خود بود، باعث شده تا صدای اعضای شورای شهر نیز درآید و خواستار برخوردی جدی شوند.
تاثیر ناآرامی‌ها در ساختوسازهای غیرمجاز
اعضای شورای شهر در جلسه اخیر خود انتقاد‌های تند و تیزی به ساخت و سازهای غیرمجاز در تهران داشتند. رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران نیز یکی دیگر از اعضای منتقد نسبت به ساخت و سازهای غیرمجاز توسط افراد سودجو و در شرایط اغتشاشات در تهران بود.
مهدی عباسی در تذکر پیش از دستور خود با بیان اینکه در ایامی که کشور درگیر برخی ناآرامی‌هاست، در موردساخت‌وساز غیرمجاز در سطح شهر تهران نگرانی‌هایی ایجاد شده است، اظهار کرد: من این موضوع را اول در شورا بیان نکردم تا ببینم شهرداری چه می‌کند و حتی بار‌ها با مدیران شهری و مسوولان امر در مورد این موضوع صحبت کردم و نه تنها نگرانی‌های‌مان رفع نشد؛ بلکه شرایط وخیم‌تر شد.
بیشتر بخوانید: تخریب و قلع و قمع تنها راهکار مبارزه با ساخت و ساز غیرمجاز نیست
او با بیان اینکه برخی افراد سودجو در شرایط اغتشاشات حاکم در تهران نهایت سوء‌استفاده را می‌کنند و با تصرف زمین‌ها و ساختوساز در آن‌ها مشکلاتی را برای تهران آینده ایجاد خواهند کرد، گفت: سودجویان زمین‌ها را تصرف کرده، در آن ساختوساز انجام می‌دهند و بعد می‌فروشند و برای مدیریت شهری در آینده میراثی از جنس خرابی، ناکارآمدی، ناامنی و آسیب اجتماعی به جای می‌گذارند. پس لازم است در ظهور و بروز این ساختوسازهای غیرمجاز پیشگیری انجام دهند.
او با بیان اینکه پیش از این در شهرداری تهران توفان‌هایی آمده بود، اما اجازه ساختوساز غیرمجاز ندادند و حالا با یک باد، شرایط لرزیده و ساختوساز غیرمجاز آزاد شده؟! اظهار کرد: اگر این دومینو شکل بگیرد شرایط سخت می‌شود و از شهردار می‌خواهم که با بدنه نیروی انسانی کافی و آگاهی و همچنین ابزاری که در اختیار دارد نسبت به پیشگیری و رفع تصرف‌ها اقدام کند و با مدیران ناکارآمد که کوتاهی کردند نیز برخورد شود.
این عضو شورای شهر تهران با ذکر اینکه این ساخت‌وساز‌ها ۱۰ سال دیگر دستاویز دشمن می‌شود، ادامه داد: این لکه ننگی است که در دوره مدیریت ما ایجاد می‌شود.
اما امانی تنها منتقد شورا نسبت به ناتوانی شهرداری در کنترل ساختوساز؛ ناصر امانی، به عنوان یکی از همین اعضا، در انتقادی بی‌سابقه از یکی از شهرداران مناطق گفت: گویا شهردار منطقه ۱۹ توانایی مقابله با ساخت و سازهای غیرمجاز را ندارد و نظارت نهاد‌های نظارتی بر این ساخت و ساز‌ها کم شده است. او در تذکر پیش از دستور جلسه شورای شهر تهران با اشاره به ساخت و ساز غیرمجاز در منطقه ۱۹ افزود: شهرداری باید در این رابطه به صورت مستقیم وارد و مانع ساخت و ساز شود.
این عضو شورای شهر تهران ادامه داد: شهردار منطقه ۱۹ به تازگی منصوب شده است، اما گویا شهردار منطقه، خود توانایی مقابله با این امر را ندارد و گویا نظارت نهاد‌های نظارتی بر این ساخت و ساز‌ها کم شده است.
او با بیان اینکه بایدسازوکار قوی‌تری در شهرداری تهران برای این امر تدوین شود، گفت: شهردار تهران خود باید در این منطقه حاضر می‌شد تا موضوعات را بررسی کند. امانی درباره نظارت نیز افزود: در شهرداری تهران سیستم‌های نرم‌افزاری برای بررسی موضوعات وجود دارد و از روز اول حضور در شورای شهر از شهرداری تهران درخواست کردیم تا دسترسی اعضای شورای شهر به این سیستم‌ها فراهم شود، اما تاکنون این اتفاق رخ نداده است. او ادامه داد: بر اساس قانون تمامی مردم هم باید به سیستم‌های زیرمجموعه شهرداری به عنوان ابزار نظارتی دسترسی داشته باشند، اما در حال حاضر حتی اعضای شورای شهر هم به آن دسترسی ندارند.
هشدار آقای رییس
این اظهارات، اما باعث شد تا رییس شورای اسلامی شهر تهران نیز در واکنش به هشدار‌های اعضا در مورد ساخت و سازهای غیرمجاز بر لزوم مقابله قاطعانه با مافیای این عرصه تاکید کند. مهدی چمران با تایید انتقاد‌های مطرح شده در این زمینه گفت: تشکر می‌کنم از یادآوری این موضوع و نیز تلاش‌های شهردار منطقه ۱۹ تهران به ویژه در این ایام که با همکاری نیروی انتظامی و دادستانی سخت ایستادگی کردند.
او افزود: امیدواریم در مناطق دیگر تهران نیز اقدامات و تلاش‌های اینچنینی صورت گیرد تا شاهد ایجاد مناطقی مانند «مرتضی گرد» نباشیم که ساخت و ساز‌ها انجام شود و در نهایت بگوییم کاری است که انجام شده و دیگر نمی‌توان اقدامی کرد. این تنها یک نمونه است. در سایر نقاط نیز شاهد این اقدامات متخلفانه بوده‌ایم.
رییس شورای اسلامی شهر تهران تاکید کرد: درخواست ما از شهردار تهران و شهرداران دیگر این است که به جد و قاطعانه مقابل ساخت و سازهای غیرمجاز بایستند. همان‌طور که ذکر شد این‌ها مردم عادی نیستند، بلکه مافیا هستند که از این اقدام، سود‌های فراوانی عایدشان می‌شود، عده‌ای هم از شهرستان‌ها آمده و ناآگاهانه در تله این افراد قرار می‌گیرند و اموال خود را به دلیل کلاهبرداری آن‌ها از دست می‌دهند و در نهایت چیزی که نصیب‌شان می‌شود ساختمان‌های ناایمن و بسیار فرسوده است.
رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران گفت: نزدیک به ۲۰۰ گود رها شده در تهران داریم که از این تعداد ۳۳ گود پرخطر هستند.
فقط ۳۳ هزار ساختمان ناایمن!
مسلما یکی از ابعاد خطرناک ساخت و سازهای غیرمجاز، خطرات جانی و انسانی آن است. موضوعی که همین چند روز قبل رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران نیز به شکلی در مورد آن هشدار داده بود. علی نصیری از ساختمان علاءالدین به عنوان نمادی عینی از ساختمان‌های ناایمن شهری اشاره کرده و گفت: یکی از ساختمان‌های ناایمن به‌ویژه در حوزه حریق پاساژ علاءالدین است. این پاساژ استاندارد‌های استقرار و خروج جمعیت در صورت آتش‌سوزی را ندارد و آتش‌سوزی‌های متعددی هم در این پاساژ اتفاق افتاده است. جلساتی درباره آن برگزار شده است. اما وجود مالکان متعدد، حضور جمعیت زیاد مردم، تنش‌های اجتماعی و مجاورت آن با مراکز درمانی و ترافیک به پیچیدگی‌های آن افزوده است.
رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران اظهار کرد: یکی از برنامه‌های مدیریت بحران که در سه ماه آینده به سرانجام می‌رسد، این است که شرایطی مهیا شود تا غیر از بانک‌های اطلاعاتی ما و اطلاعاتی که بازرسی کل کشور دارند؛ شماره ۶ در سامانه ۱۳۷ برای دریافت گزارش‌های مردمی در خصوص موارد ناایمن خرد و کلان اختصاص یابد.
او با اشاره به اینکه با توجه به وسعت شهر تهران، تعدادی ساختمان ناایمن هم در این شهر وجود دارد، گفت: این ساختمانی‌های ناایمن از دو جهت ناپایدارند. برخی مثل پلاسکو در مقابل حریق ناایمن هستند، اما برخی مثل ساختمان متروپل به لحاظ سازهای مشکل دارند. آمار‌هایی که برای ساختمان‌های ناایمن تهران توسط سازمان آتش‌نشانی تهران ارایه شده، مربوط به ساختمان‌هایی است که مشکل ناایمنی در برابر حریق دارند. او ادامه داد: تاکنون حدود ۳۳ هزار ساختمان ناایمن در حوزه ایمنی حریق در تهران شناسایی شده که از این تعداد ۱۲۹ ساختمان بسیار خطرناک است و معاون دادستان تهران مورد به مورد مالکان این ساختمان‌ها را احضار و پرونده‌های آن‌ها را به صورت جدی پیگیری می‌کند.
رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با تاکید بر عدم توجه به ساختمان‌هایی که از نظر سازهای ناایمن هستند، گفت: بر اساس تفاهمنامه‌ای که داشتیم ۲۲ گروه ارزیابی ساختمان‌ها با اولویت ساختمان‌های بلندمرتبه و مهم تشکیل خواهد شد. ارزیابی خطر این ساختمان‌ها که تهیه شود به آمار تازه‌ای دست پیدا خواهیم کرد. این طرح با همکاری سازمان نظام مهندسی، راه و شهرسازی، آتش‌نشانی، معاونت فنی عمرانی و معاونت شهرسازی شهرداری، وزارت کار و دبیری سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با جدیت پیگیری می‌شود. دادستانی کشور هم پیگیر است. ضمن اینکه وزیر کشور هم دستورالعمل بسیار خوبی را پس از حادثه متروپل ابلاغ کرده‌اند که با این ابلاغیه کار پیش خواهد رفت.
ایمن‌سازی بافت‌های فرسوده در اولویت است
نصیری در ادامه به سیاست‌های شهرسازی شهردار تهران در راستای حذف تراکم‌فروشی اشاره کرده و گفت: اولویت شهرداری ایمن‌سازی بافت‌های فرسوده است. نوع سیاستگذاری موجب همکاری یا عدم همکاری مردم می‌شود تا برای دریافت پروانه نوسازی اقدام کنند. سیاست‌های تشویقی به ویژه برای همشهریان در جنوب تهران موجب رغبت بیشتر مردم برای نوسازی خواهد شد که در دستورکار شهرداری است.
ضمن اینکه برخی شهرک‌های مسکونی روی بافت ناپایدار و با استحکامات نامناسب احداث شده‌اند که فعلا نمی‌توانیم از آن‌ها نام ببریم. لیست این شهرک‌ها موجود است و توسط دادستانی و شورای شهر تهران با جدیت و ساختمان به ساختمان پیگیری می‌شود. اما مشکل ما موانع حقوقی و اختلاف بین مالکان این ساختمان‌ها هست. برخی پاساژ‌های معروف و ساختمان‌های شهر هم ناایمن هستند که بی‌مسوولیتی مالکان را نشان می‌دهد و دستگاه قضایی و با ورود جدی که دارد با ادبیاتی متفاوت از گذشته با آن‌ها سخن می‌گوید.
تهران ۳۳ گود پرخطر دارد
نصیری درباره گود‌های بزرگ به ویژه گود بزرگ مجاور برج میلاد نیز گفت: نزدیک به ۲۰۰ گود رها شده در تهران داریم. از این تعداد ۳۳ گود پرخطر هستند که تعدادی از آن‌ها در مالکیت شهرداری تهران است. بر خود فرض می‌دانیم قبل از اینکه سراغ مردم برویم اولویت را از شهرداری آغاز کنیم. یکی از این گود‌ها در کنار برج میلاد است که قرار بود مجتمعی با کاربری چندمنظوره در آن ایجاد شود که پس از چندی مالک آن را رها کرد. او که در یک برنامه رادیویی صحبت می‌کرد، ادامه داد: در دوره جدید مدیریت شهری، این گود به تملک شهرداری درآمد.
با دستور صریح شهردار تهران از محل بودجه‌های غیر روتین که بسیار هم محدود و در اختیار شهردار است ایمن‌سازی این گود با سرعت در حال انجام است. ایمن‌سازی این گود یک‌سال طول خواهد کشید و برای آن سازه‌های نگهبان نصب خواهد شد ضمن اینکه ساختمان اصلی آن تعیین تکلیف شده و پیمانکار جدید ساختمان اصلی را هم خواهد ساخت. ایمن‌سازی این گود در راستای جلوگیری از خطر فروریزش سازه‌های مجاور صورت می‌گیرد. حدود سه ماه پیش اصحاب رسانه از این گود بازدید کردند، اما باز هم از آن‌ها دعوت خواهیم کرد تا از نزدیک روند کار را شاهد باشند.
رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران درباره گود خیابان ایران زمین نیز اظهار کرد: این گود متعلق به شهرداری نیست. این گود متعلق به وزارت نفت است و وزارت نفت آن را از مالک که هم‌اکنون در زندان است، به عنوان طلب برداشته و شهرداری منطقه ۲ موضوع این گود را هم پیگیری می‌کند.
خانه‌هایی که در چند روز ساخته می‌شوند
رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران، اما روایت جدی‌تری از مساله ساخت و سازهای مجاز و گود‌های پرخطر دارد. او در این زمینه به خبرنگار اعتماد گفت: واقعیت این است که افزایش بی‌رویه زمین و خانه باعث شده تا گروهی از سودجویان با طمع کسب سود بیشتر، به فکر تصاحب زمین‌های عمومی شهر بیفتند.
او افزود: آن‌ها در این مسیر زمینی را نشان می‌کنند و در زمانی که مردم حواس‌شان به امور دیگری مانند عید یا مناسبت‌های مذهبی است، در عرض ۳-۲ روز به یک‌باره یک خانه در آنجا علم می‌کنند! بعد هم آن را با ترفند‌های مختلف و با نصف قیمت چنان خانه‌ای به شهروندان کم بضاعت می‌فروشند. در صورتی که اولا خانه‌ای که چند روزه ساخته شود، اصلا قابل زندگی نیست و تازه اگر هم باشد، شهرداری به هیچ عنوان مجوز‌های لازم ساخت‌و‌سازی و پایان کار و... به آن‌ها نمی‌دهد. به بیانی خریدار تمام دارایی‌اش را برای خانه‌ای می‌پردازد که به هیچ‌وجه قانونی نیست و نمی‌تواند هیچ گونه ادعایی در مورد مالکیت آن داشته باشد و حتی با متخلفان برخورد‌هایی قانونی خواهد شد.
عباسی تصریح کرد: از سویی انتقاد دیگر ما به شهرداری است که باید نظارتی به مراتب بیشتر از امروز روی ساخت و ساز‌ها داشته باشد و از حق شهر و شهروندان در برابر افراد سودجو دفاع کند که متاسفانه این امر امروز با قوت و جدیت لازم انجام نمی‌شود.
او همچنین در مورد گود‌های پرخطر تهران نیز گفت: ما ابتدا تمرکزمان را روی گود پرخطر برج میلاد قرار دادیم، چراکه اگر خدای ناکرده وقتی که ظرفیت سالن ۲ هزار نفری آن پر بود، اتفاق و حادثه‌ای رخ می‌داد و گود به خاطر ناایمن بودن تحمل نمی‌کرد و ریزش می‌کرد، باعث تخریب سالن اجتماعات می‌شد و آن وقت فاجعه‌ای رخ می‌داد که حتی تصورش هم بسیار ترسناک است، ضمن آنکه حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان بودجه شهر از بین می‌رفت.
او افزود: به همین دلیل ایمن‌سازی این گود هم اینک توسط شهرداری در دست انجام است و در آینده‌ای نزدیک این دغدغه شورا و مدیریت شهری برطرف خواهد شد. رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران با ذکر اینکه اولویت شهرداری برای ایمن‌سازی گود‌های پرخطر تهران، بر اساس ترتیب جمعیتی آنهاست، گفت: مسلما گودی که در نقطه‌ای پرجمعیت قرار دارد، می‌تواند به مراتب خطرناک‌تر از گودی باشد که در نقطه‌ای کم جمعیت قرار گرفته است. با همین فرمول هم اینک ایمن‌سازی ۲۰ گود پرخطر در دستور کار شهرداری قرار دارد که به ترتیب انجام می‌شود.
او در پایان گفت: همچنین گود‌های پرخطری که مالکان شخصی دارد اگر توسط خود مالک ایمن‌سازی نشود توسط شهرداری ایمن خواهد شد و در عوض شهرداری ۱۵ درصد بالاسری از مالک دریافت می‌کند.