اقتصاد۲۴- سرانجام پس از ماه‌ها بلاتکلیفی، فهرست شرکت‌های واردکننده خودرو مشخص شد. همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، تنها خودروسازان داخلی هستند که مجوز واردات خودرو را کسب کرده‌اند.
آن‌طور که رضا فاطمی‌امین، وزیر صمت، پیش از این اعلام کرد، حدود ۳۰۰ شرکت درخواست داده‌اند تا در فهرست واردکنندگان قرار بگیرند. اما در نهایت ۲۴ شرکت توانستند تمام شروط آیین‌نامه را پشت سر بگذارند. اما انتشار اسامی واردکنندگان نهایی خودرو در هفته گذشته، تشدید انحصار بازار خودرو برای تولیدکنندگان و مونتاژکاران داخلی را به تصویر کشید. شاید تا پیش از این خودروسازان تنها انحصار تولید را در اختیار داشتند، اما حالا این انحصار به واردات هم کشیده شده است.
در این میان، سایپا سهم بیشتری از سایر رقبای خود دارد. «شرکت خودروسازی سایپا» و دو شرکت زیرمجموعه آن، یعنی «پارس خودرو» و «سایپا_ سیتروئن»، سه شرکت از هفت شرکت منتخب واردکننده هستند.
خودروسازی فردا، کرمان‌خودرو، مکث موتور و آرین موتور پویا چهار شرکت دیگر واردکننده معرفی شدند. اما غیاب خودروسازانی مانند ایران خودرو که یکی از گزینه‌های اصلی برای واردات بود، جای پرسش دارد.
البته ابهامات به همین موضوع محدود نمی‌شود. منوچهر منظقی، معاون وزیر صمت، پس از اعلام اسامی شرکت‌های واردکننده، در نشست خبری اعلام کرد که ممکن است طی فرآیند واردات خودرو، شرکت‌های دیگری هم به این شرکت‌های منتخب اضافه شود.
صحبت‌های منطقی احتمال تداوم طرح واردات خودرو در سال‌های آینده را افزایش می‌دهد. اما باید به این نکته توجه کرد که تا پایان سال جاری اعتبار پایان‌نامه به پایان می‌رسد. البته با توجه به طولانی‌شدن فرآیند واردات احتمال تمدید آیین‌نامه وجود دارد. در غیر این صورت وزارت صمت برای اجرای دوباره این طرح در سال‌های آینده، احتمالاً با مشکلات زیادی مواجه شود.
با مشخص‌شدن فهرست شرکت‌های واردکننده حال این پرسش وجود دارد که کدام برندهای خودروسازی وارد ایران می‌شوند؟
برای پاسخ به این پرسش شاید بهتر باشد به پیشینه واردات این شرکت‌ها مراجعه و پیش‌بینی کرد آن‌ها به سمت کدام شرکت خارجی می‌روند؟
چانگان و سیتروئن
چندی پیش عکس‌هایی از خودرو‌های برند چانگان در محوطه شرکت سایپا منتشر شد. البته مدیرعامل این خودروسازی هم اعلام کرده بود که با آزادسازی واردات، برنامه وارد کردن خودرو‌های چانگان را به کشور دارد.
همچنین پیش از اینکه اسامی واردکنندگان منتشر شود، مدیرعامل سایپا در مصاحبه‌ای دیگر اعلام کرد که قرار است سایپا متولی خودرو‌های سیتروئن به کشور هم باشد.
نیسان
با نگاهی به پیشینه واردات خودرو شرکت پارس‌خودرو، می‌توان پیش‌بینی کرد که این شرکت زیرمجموعه سایپا ارتباط خوبی با برند نیسان دارد و احتمال اینکه پارس‌خودرو مجدداً به این خودروسازی مراجعه کند و خودرو‌های این شرکت را وارد کند بالاست.
هیوندای
شرکت تجارت بین‌المللی و پشتیبانی کرمان‌خودرو، نماینده رسمی شرکت هیوندای موتور کره جنوبی در ایران است. در نتیجه بعد از آزادسازی هم واردات خودرو‌های برند هیوندای بر عهده شرکت کرمان‌خودرو خواهد بود.
میتسوبیشی
پیش از اینکه آرین‌موتور تبدیل به مونتاژکننده تبدیل شود، تنها یک شرکت واردکننده بود. این شرکت قبل از ممنوعیت واردات با شرکت میتسوبیشی همکاری داشت و خودرو‌های این برند را وارد کشور می‌کرد. اکنون نیز به نظر می‌رسد آرین به همکاری خود با میتسوبیشی ادامه دهد.
فولکس
گفته می‌شود که شرکت خودروسازی ماموت امتیاز واردات خودرو‌های فولکس‌واگن را برعهده دارد. اما از آن‌جایی که شرکت مکث‌موتور یکی از زیرمجموعه‌های خودروسازی ماموت است، پس می‌توان گفت شرکت مکث هم در آینده به واردات فولکس مشغول شود.
خودرو‌های وارداتی اقتصادی‌اند؟
در آیین‌نامه واردات خودرو به کشور آمده است که خودرو‌های وارداتی باید اقتصادی باشند. همچنین وزارت صمت اعلام کرد که خودرو‌های اقتصادی در برابر سایر خودروها اولویت دارتد. اما به نظر می‌رسد تعریفی که وزارت صمت از خودرو‌های اقتصادی دارد، متفاوت است.
منوچهر منطقی در نشست خبری چهارشنبه هفته گذشته در رابطه با خودرو‌های اقتصادی گفت: خودرو‌های اقتصادی، خودرو‌هایی با قیمت بین ۵۰۰۰ تا ۶۰۰۰ دلار هستند.
اما این رقم اعلامی وزارت صمت برای خودرو‌های اقتصادی منطقی نیست. چراکه خودرو‌های ۵۰۰۰ الی ۶۰۰۰ دلاری هم در مقایسه با وضعیت معیشت مردم ایران، اقتصادی نخواهد بود. یعنی معادل ریالی این خودروها در مبدا بین ۱۵۰ میلیون تا ۲۰۰ میلیون تومان خواهد بود. چه بسا این خودروها با ورود به ایران و اضافه شدن هزینه تعرفه، مالیات، سود توزیع‌کننده و … با ارقام بالاتری به دست مصرف‌کننده نهایی برسد.
خال با توجه به دستمزد مصوب حدود شش میلیون تومانی کارگران، آیا می‌توان نام این خودروها را اقتصادی گذاشت؟ یعنی اگر یک کارگر تمام حقوق خود را هم حفظ کند و خرید دیگری انجام ندهد و این خودروها درگیر تورم نشوند، حداقل ۳۳ ماه طول می‌کشد که توان خرید خودرو اقتصادی را پیدا کنند!
واردات، قیمت خودروها را می‌شکند؟
پرسش همیشگی درباره واردات خودرو‌های خارجی به کشور این است که آیا با ورود این خودروها، قیمت‌ها خودرو‌های داخلی در بازار کاهش می‌یابد؟
کارشناسان معتقدند که خودرو‌های وارداتی به تعدای نخواهد بود که بتواند نیاز بازار را تامین کند. در نتیجه ورود این خودروها قرار نیست تغییری در روند بازار ایجاد کند.
اما انحصاری شدن دوباره واردات احتمال افزایش قیمت‌ها را بیشتر تقویت می‌کند تا کاهش آن. البته وزارت صمت همچنان معتقد است که واردات خودرو به صورت انحصاری نیست.
تاریخ انقضای آیین‌نامه نزدیک است!
برخلاف نظر کارشناسان و واردکنندگان، مبنی بر اجرایی نشدن طرح واردات خودرو تا پایان سال، وزارت صمت اصرار بر این دارد که خودرو‌های خارجی تا پایان سال به کشور می‌آیند و می‌گوید که وزارتخانه در بحث واردات خودرو عزمی جدی دارد.
البته باید دید که این طرح به مرحله اجرا می‌رسد یا این وعده هم مانند سایر وعده‌ها، بهانه‌ای است برای تعویق استیضاح فاطمی امین.
از سوی دیگر در حالی وزارت صمت تمام توان خود را روی این موضوع گذاشته که بعید نیست در صورت تغییر احتمالی وزیر صمت، سکاندار بعدی این وزارتخانه به طور کلی مخالف واردات خودرو باشد و تمام آنچه تا کنون گذشته را لغو کند.