اقتصاد۲۴- بازار سرمایه در شرایطی قرار دارد که بستر‌های بی اعتمادی عمیق و متعدد، فرصت دیده‌شدن و تاثیرگذاری به اتفاقات مثبت و حمایت‌های صورت‌گرفته از بازار را نمی‌دهد. در چنین وضعیتی است که فعالان بازار به تداوم روند سوددهی و فروش در گزارش عملکرد شرکت‌ها اعتماد نداشته و آن‌ها را مداوم نمی‌بینند، از این‌رو به‌نظر می‌رسد بر اساس عملکرد اغلب صنایع در نیمه اول ۱۴۰۱، سرمایه‌گذاران به ۶ماهه دوم ۱۴۰۱ وزن نمی‌دهند البته امیدواری بازار به تغییرات بازار‌های جهانی به واسطه احتمال ثبات و کاهش نرخ بهره نیز چندان زیاد نیست؛ این در حالی است که بورس اوراق‌بهادار تهران در جریان معاملات روز چهارشنبه در مدار صعودی باقی‌ماند.
در این روز نماگر اصلی بازار سهام با افزایش ۲۴/ ۰درصدی در سطح یک‌میلیون و ۲۸۳هزار واحد قرار گرفت. نماگر هم‌وزن بازار نیز همگام با شاخص‌کل با رشد ۱۹/ ۰درصدی تا سطح ۳۶۵هزار واحد پیشروی داشت.
سایه سنگین ابهامات
به عقیده بسیاری از کارشناسان، بازار سهام در پایان معاملات روز دوشنبه چراغ اول برای آغاز روند صعودی را روشن کرد. البته هنوز حجم معاملات در سطوح پایینی قرار دارد و بسیاری از سرمایه‌گذاران همچنان نظاره‌گر بازار هستند.
در حال‌حاضر تردید در بازار زیاد است و این حس تردید تا برطرف‌نشدن برخی ابهامات همچنان بر سر بازار سنگینی خواهد کرد. همان‌طور که بار‌ها در گزارش‌های قبلی هم اشاره کردیم بازار سرمایه در حال‌حاضر جدال میان دو گروه بدبین‌ها و خوش‌بین‌ها است که برخی روند فعلی بورس را موقتی می‌دانند و برخی دیگر آن را آغاز یک حرکت جدید برای بازار ارزیابی می‌کنند.
اما برخی از تحلیلگران بر این باور هستند که بازار از نظر تکنیکالی در سطحی قرار دارد که می‌تواند برگردد و حداقل یک برگشت مقطعی و موقت و رو به بالا داشته باشد، اما نکته مهم در این است که در شرایط فعلی باید اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار بازگردد، زیرا هنوز دست و دل بسیاری از فعالان بورسی به خرید نمی‌رود که دلیلش همین بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران به رفتار دولت است.
این موضوع در حالی به بزرگ‌ترین چالش بورس تهران بدل شده که بررسی رفتار دولت حاکی از تلاش برای برطرف‌کردن بی‌اعتمادی به این بازار است. بر این اساس تا وقتی چنین وضعیتی حاکم است در عین‌حال که بازار سرمایه از نظر قیمتی در سطوح ارزنده‌ای قرار دارد، نمی‌توان انتظارات تغییر یا رشد چشمگیری از بازار داشت.
بیشتر بخوانید: شاخص کل بورس در ۱۱ آبان ۱۴۰۱
ارزندگی بورس
از این‌رو می‌توان گفت مادامی که متولیان بورسی نپذیرند وضعیت بازار سرمایه بحرانی است و دست از حمایت‌های دستوری برندارند، بهبودی در شرایط صورت نخواهد گرفت، چراکه به‌نظر می‌رسد تزریق پول به بازار نمی‌تواند درمانی برای افق بلندمدت بورس تهران باشد و صرفا در کوتاه‌مدت تاثیرگذار خواهد بود.
یکی از مشخصه‌هایی که بورس این روز‌ها دارد این است که سیاستگذار بدون توجه به محیط و صرفا با جریان پول و استفاده از ارزندگی قیمت‌ها می‌خواهد بازار را سرپا نگه دارد. در این فضا البته صعودی‌بودن نرخ دلار و خبر‌های نرخ خوراک هم تاثیرگذار بوده است، ولی همچنان نبود اطمینان‌خاطر سهامداران به بازار مانع از حضور آن‌ها در فضای معاملاتی بورس تهران و بالطبع ورود حجم قوی پول در بازار می‌شود. این در حالی است که در شرایط کنونی مجید عشقی، رئیس سازمان بورس از تعامل خوب سازمان بورس با بانک‌مرکزی خبر می‌دهد.
وی در گفتگو با منابع خبری گفته: «سهامی که اکنون در بازار وجود دارد همه در یک شرایط نیستند و قیمتی که در برخی از سهام ارزنده وجود دارد احتمالا دیگر تکرار نخواهند شد، ضمن اینکه شوک‌های واردشده به بازار از جمله مواردی است که به اعتماد سرمایه گذار ضربه می‌زند.» در این میان این نکته را نیز باید درنظر گرفت که بر اساس تحلیل کارشناسان بازار سهام از نظر نمودار P/ E در سطوح ارزنده‌ای قرار دارد. البته ناگفته نماند که در مقابل گروهی از تحلیلگران منتقد ارزیابی بازار از این طریق هستند.
این گروه با بیان اینکه مقیاس P/ E تاریخی برای بازار و اینکه بازار در کف P/ E خود قرار دارد، نمی‌تواند با توجه به شرایط خاص کنونی در اقتصاد ایران درست باشد، فضای سرمایه‌گذاری در بورس تهران را در حال‌حاضر مناسب نمی‌دانند.
بورس، اقتصاد و سیاست
در جریان معاملات روز چهارشنبه نیز بازار سرمایه به واسطه موج‌های حمایتی برخی حقوقی‌ها، رشد نرخ دلار و همچنین تحت‌تاثیر حمایت صورت‌گرفته از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک توسعه بازار سرمایه و تثبیت بازار وضعیت خوبی را تجربه کرد، اما همچنان نبود جریان نقدینگی کافی در بازار حس می‌شود. در چنین شرایطی است که بسیاری از کارشناسان بورسی معتقدند که رویداد‌های سیاسی متاثر در بازار سهام تقریبا طی روز‌ها و ماه‌های گذشته در بی‌خبری مطلق به‌سر می‌برند، به‌طوری‌که احتمال توافق در مذاکرات احیای برجام در حداقل‌ترین حالت ممکن قرار دارد و وزن اخبار منفی در این حوزه بیشتر است.
به‌نظر می‌رسد جریانات سیاسی فشار به نرخ ارز را افزایش می‌دهد که احتمالا این نرخ نمی‌تواند در بلندمدت توسط دولت سرکوب شود و بازار سهام را نیز بالطبع تحت‌تاثیر قرار خواهد داد. در سوی دیگر بخش اقتصادی قرار دارد که بودجه۱۴۰۲ مهم‌ترین آن است که به‌واقع مشخص‌شدن نرخ ارز در آن، کف دلار را مشخص کرده و وضعیت بازار سهام را نیز روشن خواهد کرد.
در سوی دیگر تورمی است که متاسفانه همچنان روند پرشتابی را طی می‌کند. روز گذشته بازار سهام در حالی معاملات خود را به پایان رساند که نماگر اصلی تالار شیشه‌ای با افزایش سه‌هزار و ۸۴واحدی تا سطح یک‌میلیون و ۲۸۳هزار واحد پیشروی کرد.
نماگر هم‌وزن بورس تهران نیز در این روز افزایشی ۶۸۹واحدی را به‌ثبت رساند و در سطح ۳۶۵هزار و ۷۴۹ واحد قرار گرفت؛ این در حالی است که مجموع ارزش معاملات خرد سهام در روز چهارشنبه رقم هزار و ۳۶۰میلیارد‌تومان را به‌ثبت رساند، ضمن اینکه در ادامه روند خروج پول از بازار سرمایه حدود ۲۲۱میلیارد‌تومان سرمایه حقیقی در روز یادشده از بازار سهام خارج شد.