اقتصاد۲۴- در روز‌های اخیر، تب بازار ارز و سکه بالا رفت؛ به شکلی که در یک هفته بیش از ۵درصد به ارزش دلار آزاد افزوده شد تا به محدوده ۳۵هزار تومان نزدیک شود. متناسب با این روند قیمت سکه نیز بالا رفت و به سطح ۱۶میلیون تومان رسید. در واکنش به نوسانات دلار و سکه، بانک مرکزی به‌عنوان سیاستگذار، از یک بسته سیاستی چند وجهی رونمایی کرد. بسته‌ای که شاید بتواند در هفته جاری، از شدت تب بازارها بکاهد و آرامش را به بازار بازگرداند.
علی صالح‌آبادی، رئیس کل بانک مرکزی سیاست‌های جدید را «عرضه گواهی سکه بهار آزادی»، «ورود بخش خصوصی برای کمک به عرضه سکه» و «حذف مالیات بر سود سپرده اشخاص حقوقی از بودجه۱۴۰۱» معرفی کرد. همچنین به گفته رئیس کل، در حال حاضر عرضه ارز فراتر از تقاضا است و مشکلی در تامین اسکناس و حواله وجود ندارد. سیاستگذار با ارائه این بسته، از احتمال کاهش التهاب بازارها خبر داد؛ باید دید این ابزار‌ها در هفته جاری می‌تواند نوسان قیمت‌ها را کاهش دهد؟
در روز‌های اخیر با التهاب بازار‌های سکه و ارز و افزایش قیمت در این بازارها، تلاش‌ها برای به ثبات رساندن این بازارها شدت بیشتری گرفته است. سیاستگذار در این روز‌ها تمرکز خود را برای ثبات‌بخشی به بازار‌های سکه و ارز گذاشته اند و در تلاشند تا با ارائه سیاست‌هایی، آرامش نسبی به این بازارها بازگردد.
علی صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی برنامه‌های این نهاد سیاستگذاری پولی برای به آرامش رساندن این بازارها را تشریح کرد. به گفته صالح آبادی، در سامانه نیما عرضه از تقاضا به مراتب بیشتر است. از نگاه او، کل تامین ارز برای واردات کشور از ابتدای سال جاری معادل ۵/ ۳۸میلیارد دلار بوده که این عدد نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۲درصد رشد داشته است.
رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرد که مقرر شده است ارز‌های پرطرفدار باتوجه به ذخایر بسیار خوب عرضه شود و قابل استفاده در بازار باشد. صالح آبادی درخصوص بازار سکه نیز از ورود بخش خصوصی در زمینه ضرب و عرضه سکه با نظارت بانک مرکزی خبر داد.
رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد که کارگروه ویژه‌ای تشکیل شده است و این موضوع تحت نظارت بانک مرکزی خواهد بود و البته توسط بخش خصوصی می‌تواند این کار انجام شود. صالح آبادی همچنین از عرضه گواهی سکه بهار آزادی از هفته جاری خبر داد. همچنین این مقام مسوول در دیدار اخیر خود با رئیس کل بانک مرکزی عمان، با تاکید بر همکاری‌های دوجانبه بانک‌های مرکزی دو کشور، به وصول ۵۰۰میلیون دلار از مطالبات ایران از کشور انگلیس در سال گذشته اشاره کرد.
کار سخت بانک مرکزی
با توجه به افزایش نرخ دلار، بانک مرکزی نیز در نظر دارد با ارائه بسته‌های متنوع، نوسان دلار و تلاطمات بازار سکه را مهار کند؛ البته این کار با توجه به شرایط کنونی اقتصاد کمی دشوار است و در روز‌های اخیر، دلار رکورد‌های جدیدی را ثبت کرده است. به نظر می‌رسد مهم‌ترین عاملی که در یک سال اخیر باعث ثبات بازار ارز شده بود، امیدواری به لغو تحریم‌ها در خلال مذاکرات بود.
هرچند که روی کاغذ همچنان امیدواری به لغو تحریم‌ها وجود دارد، اما برخی کارشناسان معتقدند که فرصت‌سوزی برای توافق هسته‌ای، باعث شده است که کار بانک مرکزی نیز برای مهار انتظارات در بازارها سخت باشد. هر چند که ابزار‌های جدید، تنوع و کارآیی خوبی داشته باشد، اما میزان تقاضا برای تهیه دلار و سکه نیز در بازار بالاست. در هفته جاری می‌توان با توجه به تغییرات بازارها، عیار ابزار‌های ارائه‌شده برای مقابله با این نوسان‌ها را ارزیابی کرد.
عرضه از تقاضا در سامانه نیما بیشتر است
صالح‌آبادی با بیان این که درحال حاضر، در سامانه نیما عرضه‌ها به مراتب بیش از تقاضاست. تاکید کرده است: از ابتدای سال تاکنون حدود ۵/ ۲۶میلیارد دلار در سامانه نیما معامله انجام شده و نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶۷درصد در سامانه یادشده در عرضه‌ها و معاملات رشد وجود داشته است.
به گفته صالح آبادی، کل تامین ارز برای واردات کشور در بازه زمانی یادشده معادل ۵/ ۳۸میلیارد دلار بوده که نسبت به دوره مشابه سال گذشته ۲۲درصد رشد داشته است. در حوزه اسکناس نیز ۵/ ۱میلیارد دلار حجم معاملات اسکناس بوده که نسبت به دوره مشابه سال گذشته ۴۰درصد رشد معاملات اسکناس بوده است؛ بنابراین از نظر عرضه وضعیت مطلوب بوده و مشکلی خاصی در زمینه عرضه ارز وجود ندارد.
جایگزین خرید ارز از صرافی‌ها
به گفته رئیس کل بانک مرکزی، قرار است ارز‌های پرطرفدار باتوجه به ذخایر بسیار خوب عرضه شود و قابل استفاده در بازار باشد. رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه استقبال صادرکنندگان از بازار متشکل ارزی نیز بسیار خوب است، افزود که در حال حاضر صادرکنندگان به صورت توافقی ارز‌های زیادی را در بازار عرضه می‌کنند و هیچ مشکلی در تامین اسکناس و حواله ارزی وجود ندارد.
او تاکید کرد که بانک مرکزی بر سامانه نیما و نیز بر سامانه برخط صرافی‌ها نظارت کامل و رصد دقیق دارد. به گفته صالح آبادی، از هفته آینده، سامانه برخط صرافی‌ها، با هدف تسهیل ارائه خدمات به متقاضیان عملیاتی خواهد شد و افرادی که درصدد هستند ارزی را خریداری کنند، به جای مراجعه حضوری به صرافی‌ها از طریق سامانه برخطی که راه اندازی شده است، می‌توانند درخواست‌های خود را به صورت برخط به صرافی مدنظر خود ارسال کنند و پس از احراز هویت، به‌صورت حضوری مراجعه و ارز خود را دریافت کنند و این‌گونه سهولت دسترسی که یکی از محور‌های مدنظر بانک مرکزی است نیز میسر می‌شود.
بیشتر بخوانید: قیمت دلار در بازار ایران سر به فلک کشید
انتشار اوراق سکه بهار آزادی در هفته جاری
ابزار موثر نخست، از نگاه سیاستگذار انتشار اوراق سکه بهار آزادی است. رئیس کل بانک مرکزی از انتشار اوراق سکه بهار آزادی در هفته جاری خبر داد. مرحله اول این اوراق با سررسید ۶ماهه و معاف از مالیات در بورس منتشر خواهد شد و قیمت تسویه اوراق نیز قیمت روز سکه خواهد بود. اشخاص حقیقی و همچنین صندوق‌های سرمایه‌گذاری در طلا می‌توانند برای تنوع بخشیدن به سبد سرمایه‌گذاری خود، در چارچوب ضوابط تعیین‌شده، این اوراق را خریداری کنند.
عرضه سکه توسط بخش خصوصی
ابزار دوم رئیس کل، چراغ سبز به بخش خصوصی برای عرضه سکه است. علی صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی گفت که باتوجه به حباب موجود و تقاضای فعالان بخش خصوصی از بانک مرکزی مقرر شد طلای آب‌شده ارائه و سپس به سکه تبدیل و در بازار عرضه شود؛ بنابراین با توجه به تقاضای فعالان بخش خصوصی در این زمینه درحال حاضر کارگروه ویژه‌ای در این‌باره در بانک مرکزی تشکیل شده است و این امر تحت نظارت بانک مرکزی خواهد بود و البته توسط بخش خصوصی می‌تواند این کار انجام شود.
وتوی مالیات بر سود سپرده
سیاست دیگری که بانک مرکزی پیشنهاد کرد، خنثی کردن جریان خروج پول از بانک‌ها است. به گفته صالح آبادی، درخصوص موضوع مالیات بر سود سپرده‌های اشخاص حقوقی در بانک ها، پیرو جلسه‌ای که با حضور رئیس کل بانک مرکزی، معاون اول رئیس‌جمهور وزیر اقتصاد و رئیس سازمان برنامه و بودجه برگزار شد، مقرر شد با توجه به آثار این مصوبه در افزایش هزینه تجهیز منابع و سود سپرده‌ها در شبکه بانکی، لایحه پیشنهادی دولت مبنی بر اصلاح این قانون با همکاری مجلس به‌طور ویژه پیگیری شود.
صالح‌آبادی درباره جزئیات لایحه مذکور و اثرات آن یادآوری کرد باتوجه به اینکه لایحه مذکور به مجلس شورای اسلامی ارسال شده است، مقرر شد با جدیت این مهم پیگیری شود و با مساعدت مجلس مالیات بر سود سپرده‌های اشخاص حقوقی از بودجه۱۴۰۱ حذف شود؛ چراکه این لایحه اثری نیز بر درآمد‌های دولت ندارد و این‌گونه این دغدغه که فعالان بخش حقوقی دارند برطرف شود.
علاوه بر این تصمیم ها، رئیس کل بانک مرکزی از دیدار با رئیس کل بانک مرکزی عمان در جهت آزادسازی دلار‌های بلوکه‌شده خبر داد. البته این خبر کارآیی خود را برای تحت تاثیر قرار دادن بازار از دست داده است و تنها آزادسازی واقعی دلار‌ها می‌تواند بازار را متاثر کند.