اقتصاد۲۴- بورس اوراق‌بهادار تهران در حالی معاملات چهارمین هفته آبان ماه را به اتمام رساند که شاخص‌کل در مجموع با افت ۰۵/ ۰درصدی همراه شد و تا سطح یک‌میلیون و ۴۱۳هزار‌واحدی عقب نشینی کرد.
بر این اساس نخستین هفته منفی دماسنج اصلی بازار پس از دو هفته متوالی مثبت به لحاظ عملکرد و کسب بازدهی به‌ثبت رسید. شاخص‌کل هم وزن با تاثیرپذیری یکسان از تمام نماد‌های معاملاتی بازار سهام نیز با رشد ۹۸/ ۰درصدی همراه بود. این مهم در حالی روی‌داد که بخشی از سهامداران با جابه‌جایی پول از صنایع و شرکت‌های بزرگ به سمت شرکت‌های کوچک و متوسط اقدام به تزریق منابع مالی و کسب بازده از این قبیل از شرکت‌ها در بازار سهام کردند.
به هر ترتیب در حالی صعود نماگر‌های بورسی به واسطه افزایش نرخ کالا‌های اساسی در بازار‌های جهانی و رشد نرخ دلار در هفته‌های ماقبل معاملاتی زمینه ساز صعود پر‌شتاب شاخص‌های سهامی شده بود که طی هفته گذشته معامله‌گران تا حدودی دست از خرید هیجانی کشیده و بخشی از سرمایه گذاران اقدام به شناسایی سود کردند.
خالص تغییر مالکیت در هفته منتهی به ۲۵ آبان ماه نیز از رقم یک‌هزار و ۲۴۶میلیارد‌تومانی حکایت داشت، بنابراین جابه‌جایی سهام از پرتفوی سهامداران خرد به سبد سرمایه‌گذاری سرمایه گذاران نهادی در بورس تهران صورت گرفت. بازگشت حقوقی‌ها می‌تواند به‌رغم افزایش ریسک‌های متعدد در بازار سهام نشان از ارزندگی قیمت سهام و چشم انداز مطلوب شرکت‌ها در سطوح فعلی داشته باشد؛ این در حالی است که قرارگرفتن سرمایه گذاران خرد در وضعیت فروش نیز می‌تواند نشات‌گرفته از افزایش ریسک‌های متعدد در ابعاد اقتصادی و سیاسی درنظر گرفته شود.
به هر روی در هفته‌ای که گذشت میانگین ارزش معاملات خرد بورس تهران در رقمی بالغ بر ۲هزار و ۲۰۲میلیارد‌تومانی تثبیت شد؛ در واقع افت تکاپوی بورس بازان در جریان دادوستد‌ها به روایت آمار می‌تواند در شرایط فعلی از بازگشت فضای تردید در کلیت فضای معاملاتی بورس حکایت داشته باشد.
به باور کارشناسان بازار سرمایه اکنون سرمایه گذاران پس از مدت‌ها موفق به کسب بازدهی (هر چند محدود) در بازار سهام شده‌اند، حال بازگشت به نقل و انتقال سهام بر مدار احتیاط در شرایطی که در کوران اخبار منفی در ابعاد مختلف قرار گرفته ایم، دور از انتظار نیست. به‌تازگی شورای‌حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ای مبنی‌بر تشدید تحریم‌های مرتبط با نفت و پتروشیمی را به تصویب رسانده است.
برخی از فعالان اقتصادی بر این باورند که قطعنامه هامی‌تواند این ریسک‌های غیر اقتصادی را افزایش دهد. از سویی اخیرا یکی از مدیران شرکت ملی گاز ایران صراحتا اعلام کرده‌است که در صورت عدم‌کاهش مصرف گاز خانگی و تجاری، احتمال قطع گاز صنایع و اعمال محدودیت بیشتر برای نیروگاه‌های کشور وجود دارد.
این مهم؛ در واقع ریسک و به‌عبارتی تهدیدی جدی برای صنایع و شرکت‌های بورسی محسوب می‌شود که می‌تواند حاشیه سودآوری شرکت‌ها را تحت‌تاثیر قرار دهد. از آنجایی‌که بازار سهام ذاتا نسبت به سایر بازار‌های موازی پیشرو و از حساسیت بالایی برخوردار است، احتمال می‌رود در هفته‌جاری شاهد اثرگذاری پیام‌های منفی مذکور در روند حرکتی صنایع مرتبط در بازار سهام باشیم. یکی از مواردی که پیش‌بینی می‌شود با وجود اعلام رسمی کمبود گاز در کشور صنایع به سمت آن حرکت کنند، استفاده از مازوت است.
فارغ از این موارد، میانگین خروج پول روزانه در هفته‌ای که گذشت ۲۵۰میلیارد‌تومان برآورد می‌شود. رقمی که می‌تواند گواهی دیگر در راستای بازگشت احتیاط در روند معاملات بازار سهام درنظر گرفته شود. از طرفی این مهم می‌تواند نشانه‌هایی از بازگشت به تعادل پس از سقف شکنی‌های اخیر در جریان دادوستد‌ها نیز محسوب شود.
بیشتر بخوانید: افت شدید شاخص کل بورس در آغاز معاملات روز شنبه
در این میان نباید فراموش کرد که می‌توان شاهد بازگشت تعادل قیمتی در یکسری از شرکت‌ها بود، به‌نحوی‌که احتمالا در هفته‌جاری خبری از تحرک صندوق توسعه‌ملی در راستای خرید سهام به‌صورت مستقیم و در حجم‌هایی بالا نباشیم. همین عدم‌ورود پول می‌تواند زمینه ساز بازگشت معاملات بر مداری متعادل درنظر گرفته شود. هرچند تاکنون آمار و ارقامی رسمی مبنی‌بر میزان نقدینگی تزریق‌شده از سوی این صندوق به بازار سرمایه منتشر نشده‌است، اما نکته مبهم اینجاست که صندوق پس از ورود حمایتی چگونه و در چه شرایطی قصد ترک بازار سرمایه را خواهد داشت؟
از دیگر رویداد‌های هفته گذشته می‌توان به فعال‌شدن بازارگردان برای نخستین بازار در صندوقی دولتی اشاره کرد. اتفاقی که هرچند خیلی دیر، اما در نهایت به‌وقوع پیوست. صندوقی که؛ در واقع از میراث‌های به‌جا مانده از دولت‌های قبل در بازار سرمایه است و بالاخره بازارگردان در آن فعال شد.
صندوق پالایشی‌یکم هرچند تا پیش از این بازدهی چندانی برای سرمایه گذاران خود به ارمغان نیاورده بود، اما با فعال‌شدن بازارگردان انتظار می‌رود که این صندوق بتواند پس از مدت‌ها عایدی نصیب سرمایه گذاران کند. در این میان نباید فراموش کرد که صندوق دارایکم که نخستین صندوق دولتی در بازار سهام بود تا این لحظه از حضور بازارگردان محروم بوده‌است.
از طرفی مشخص نیست که این صندوق تا چه زمانی با این روش غلط قرار است مدیریت شود. به هر ترتیب بازدهی شاخص‌کل بورس اوراق‌بهادار تهران از ابتدای سال۱۴۰۱ تاکنون به رقمی بالغ بر ۳۹/ ۳درصد رسیده است. اکنون ۷روزی می‌شود که به‌صورت متوالی نماگر اصلی بورس در کانال ۴/ ۱میلیون‌واحدی در نوسان بوده و میانگین تغییرات روزانه شاخص در هفته گذشته نزدیک به صفر‌درصد برآورد می‌شود.
صنایعی از قبیل مواد دارویی، لاستیک و پلاستیک، وسایل ارتباطی، منسوجات و سایر مالی برای دومین هفته متوالی شاهد ورود پول حقیقی بودند. در هفته منتهی به ۲۵ آبان ماه، سکه با رشد ۳۹/ ۲درصدی در صدر کسب بازدهی قرار گرفت. دلار با ۵۵/ ۱درصد در رتبه دوم و بورس تهران با منفی ۰۵/ ۰درصد در رتبه سوم جای‌گرفتند.