اقتصاد۲۴- روزگذشته نیز نماگر کل بورس و اوراق‌بهادار با بیش از ۵هزارواحد رشد در نهایت در سطح ۴۱۴/ ۱میلیون واحد قرارگرفت، با این‌حال کارشناسان بازارسهام روند کنونی که شاخص‌کل درپیش گرفته را چندان رضایت‌بخش نمی‌دانند. به گفته اغلب کارشناسان، بازارسهام تحت‌تاثیر مهم‌ترین متغیر‌های اثرگذار بیرونی فاصله زیادی با تعادل واقعی دارد، با این‌حال انتشار گزارش عملکرد ماهانه شرکت‌ها نیز تا حدودی می‌تواند از جو منفی غالب بر دادوستد‌ها بکاهد.
به این‌ترتیب در حالی‌که بورس با فشار‌های بیرونی حول محور سیاست خارجی کشور در نوسانی‌ترین حالت ممکن به‌سر می‌برد، از طرفی دیگر ترافیک انتشار عملکرد گزارش ماهانه صنایع می‌تواند بر روند بازارسهام تاثیرگذار باشد. مسیری در راستای گشایش‌های بورسی که از امکان داغ‌شدن تنور معاملات در این بازار حکایت می‌کند. عده‌ای از تحلیلگران نیز با اشاره به P/ E تاریخی قیمت اکثر سهام معتقدند این مهم در کنار گزارش شرکت‌ها، بازار سهام را آماده صعود خواهد کرد. سهامداران همواره با بررسی عملکرد شرکت‌ها به‌دنبال کسب بیشترین بازدهی از بورس هستند. فضای رخوت‌انگیز دادوستد‌های بورسی طی ماه‌های گذشته باعث‌شده تا سرمایه‌گذاران معاملات و گزارش‌های عملکرد نماد‌های مختلف را با دقت بیشتری پیگیری کنند.
تغییر مسیر شرکت‌ها نسبت به ماه قبل
برآیند گفتگو‌ها با کارشناسان بازارسرمایه درخصوص کارنامه آبان‌ماه شرکت‌ها و اثرگذاری این گزاره مهم به‌عنوان نیرویی محرک بر جریان معاملات بورسی بر یک نکته مهم تاکید می‌کند. در همین رابطه حسین مرید‌سادات، کارشناس بازارسرمایه اظهارکرد: تغییر جریان پول از صنایع بزرگ به سمت صنایع کوچک مهم‌ترین علت تغییر جریان دادوستد‌های بورسی در دوهفته اخیراست. با این اوصاف بازار همچنان با کاهش ارزش معاملات دست و پنجه نرم می‌کند. واقعیت امر آن است که امکان ورود پول به همه صنایع وجود ندارد. روند دادوستد‌های بورسی نیز این موضوع را تایید می‌کند.
برهمین اساس به جرات می‌توان گفت با توجه به‌کارنامه شرکت‌های مختلف در آبان ماه نمی‌توان انتظار جذب منابع در همه صنایع را داشت. در هفته‌های گذشته گروه‌های زراعتی، قندو‌شکر، سیمان، لاستیکسازها و موادغذایی جزو گروه‌های کوچکی بودند که رشد مناسبی را در کارنامه ماهانه خود به‌ثبت رساندند. این گروه‌ها طی مدت یادشده توانستند بر شاخص‌کل و شاخص هموزن اثرات مثبتی بگذارند. به نظر می‌رسد نماد‌های کوچک به نمایندگی از نماد‌های بزرگ و شاخص‌ساز توانستند عملکرد نسبتا مطلوبی را از خود به نمایش بگذارند.
او با اشاره به جاماندن برخی از صنایع از مسیر صعودی قیمت‌ها خاطرنشان کرد: بازار کامودیتی‌ها در آبان‌ماه با تحولات عجیب و درعین‌حال منفی مواجه شد. گروه‌های کامودیتی از جمله فلزات اساسی و شیمیایی ها، با فشار فروش مواجه شدند. تحولات بیرونی و نوسانات منفی در سطوح قیمتی جهان بازار کامودیتی‌ها را درهفته‌های گذشته وارد فاز جدیدی از اصلاح و ریزش کرد؛ به‌طوری‌که برخی گمانه‌زنی‌ها از تداوم این وضعیت رخوت‌بار حکایت می‌کند.
بررسی بازدهی گروه فلزات اساسی نشان می‌دهد فارغ از نماد‌های کوچک این گروه، گروه‌های بزرگ‌تر در این بخش نسبت به سایر نماد‌های بازار از جاماندگی محسوسی برخوردار بودند.
به گفته این کارشناس، باید این نکته را متذکر شد که این وضعیت در درازمدت دوام نخواهد آورد و در نهایت صنایع مذکور نیز می‌توانند به جمع گروه‌های صعودی بپیوندند. او در ادامه به وضعیت گزارش شرکت‌ها در آبان پرداخت ودر مورد اثرات آن بر معاملات بازارسهام افزود: بررسی‌ها نشان می‌دهد: با توجه به‌کارنامه صنایع کوچک به‌نظر می‌رسد بازارسهام با پیشتازی این گروه از نماد‌ها (صنایع کوچک) به روند خود ادامه دهد. در مورد آنکه این موضوع بتواند به‌عنوان نیروی محرکه منجر به رویداد‌های خارق‌العاده‌ای در بورس شود، ابهامات زیادی وجود دارد، ضمن اینکه بازارسهام تابعی از تغییرات به‌وجود آمده در چشم‌انداز اقتصادی کشور، نرخ دلار، تورم عمومی، ابهامات در نرخ‌گذاری حامل‌های انرژی در بودجه۱۴۰۲است که معمولا میان این متغیر‌ها دائما در نوسان است.
برهمین اساس نمی‌توان عملکرد ماهانه شرکت‌ها را به تنهایی برای هدایت بازارسهام به ریل تعادلی هدایت کرد. واقعیت امرآن است که نوسان‌های شاخص ارزی مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده در رفتار معامله‌گران است. در هفته‌های آتی نیز به‌نظر می‌رسد کامودیتی‌ها در ریل نوسانی حرکت کنند. حتی در صورت اصلاح شاخص‌کل در محدوده یک‌میلیون و ۳۵۰هزارواحد نیز می‌توان انتظار رشد مجدد را داشت. گروه‌های بانکی نیز در آبان ماه نتوانستند عملکرد قابل‌توجهی را از خود به نمایش بگذارند و سهامداران را راضی کنند.
بیشتر بخوانید: رقص شاخص هموزن در بورس
سمت وسوی جدید بازار با انتشار گزارش آبان
یکی از فعالان بازارسهام بر عملکرد متفاوت سهام بزرگ و کوچک در هشتمین ماه سال تاکید کرد. کامل ابراهیمیان، کارشناس بازارسرمایه در همین رابطه اظهارکرد: گزارش‌های منتشرشده منتهی به آبان۱۴۰۱ نشان می‌دهد که شرکت‌ها با وجود برخی شرایط سخت در مهرماه ازجمله محدودیت‌های ایجادشده در سرعت اینترنت نتوانسته اند مطابق با برآورد تحلیلگران گزارش دهند.
در گزارش‌های منتشرشده منتهی به آبان به‌وضوح می‌توان اثرات برخی دستورالعمل‌ها بر عملکرد برخی صنایع را (به‌ویژه پایان‌یافتن دستورالعمل‌های ابلاغی مبنی‌بر قطعی‌های گسترده برق کارخانه‌ها و صنایع) مشاهده کرد. با نگاهی به گزارش‌های آبان ماه می‌توان دریافت برخی شرکت‌ها نسبت به مدت مشابه سال‌قبل و سال‌های گذشته، عملکرد مناسب‌تری را در کارنامه خود ثبت کرده‌اند و روندی صعودی داشته‌اند، با این‌حال در برخی از گروه‌ها از جمله صنایع مرتبط با فناوری اطلاعات و خدمات آی‌تی به دلیل قطعی و کندی اینترنت شاهد افت درآمد این دسته از شرکت‌ها بوده‌ایم، اما در مقابل این دسته از شرکت‌ها، گروه‌های سیمانی قراردارند.
اکثر شرکت‌های این گروه متاثر از عدم‌قطعی برق با رشد فروش، افزایش نسبی قیمت و بازدهی مناسب، پرونده آبان ماه را بستند. در گروه‌های فلزات اساسی نیز به دلیل اصلاح قیمت کامودیتی‌ها در آبان ماه اوضاع متفاوت دنبال می‌شود. بررسی عملکرد این گروه نشان می‌دهد در گروه‌های مزبور کاهش درآمد نسبت به مهرماه ثبت شده‌است، اما در کل این گروه‌ها نسبت به آبان ۱۴۰۰ عملکرد مطلوب‌تری از خود به نمایش گذاشته و با رشد فروش روبه‌رو شده‌اند. در سایر گروه‌ها نیز شاهد رشد درآمد بوده‌ایم. سود عملیاتی برخی از بانک‌ها نیز با رشد تراز درآمدی روبه‌رو شده‌است. تراز درآمدی در صنعت بیمه نیز روند صعودی را پیموده که نشان‌دهنده آن است که شرکت‌های بیمه حق‌بیمه بیشتری صادر و به‌نسبت خسارت کمتری پرداخت کرده‌اند.
این کارشناس تاکیدکرد: در گزارش‌های آبان ماه، برخی صنایعی که به دلیل قطعی برق در ماه‌های قبل نتوانستند خوش بدرخشند، با پشت‌سرگذاشتن تابستان در آبان ماه توانستند تهدید جدی برای رقبای خود به‌حساب آیند. گرچه در تابستان ۱۴۰۱ برخی صنایع نسبت به تابستان۱۴۰۰ با کاستی‌های کمتری در زمینه قطعی برق روبه‌رو بودند، اما به هر روی قطعی‌های برق بر عملکرد صنایع تاثیر منفی می‌گذارد. به همین منظور با حذف این مانع تولیدی در ماه‌های اخیر می‌توان امیدواری بیشتری نسبت به افزایش تولیدات شرکت‌ها داشت. این موضوع از قبل قابل پیش‌بینی بود؛ به همین منظور گروه‌هایی که به دلیل قطعی برق در تابستان با موانع جدی دست‌به‌گریبان بودند با ورود به پاییز و کاهش مشکلات مذکور انتظار می‌رفت با بهبود شرایط تولید و فروش روبه‌رو شوند.
او در ادامه با اشاره به افت دسته‌جمعی قیمت سهام از مرداد۹۹ تا هم‌اکنون، بیان کرد: افت ارزش اکثر شرکت‌ها در بورس و فرابوس به حدی منزجرکننده بوده که نسبت قیمت به سود (P/ E) شرکت‌ها به کف‌های تاریخی رسیده است. این وضعیت، هم شرکت‌های کوچک را مورد هدف قرارداد و هم شرکت‌های بزرگ را. به این‌ترتیب به‌مرور و با فاصله‌گرفتن از روند فوق در دو سال‌گذشته شاهد بهبود عملکرد شرکت‌های کوچک بوده‌ایم. این روند در گزارش‌های ماهانه شرکت‌ها نیز قابل‌مشاهده است. به گفته ابراهیمیان، در روز‌های گذشته و به‌محض انتشار گزارش‌های آبان ماه سرمایه‌گذاران تغییراتی را در ترکیب پرتفوی خود ایجاد کردند. در واقع سرمایه‌گذاران در مقابل شرکت‌هایی که عملکرد مثبت ثبت کردند کرنش قابل‌توجهی نشان‌دادند.
برخی از گروه‌های خودروسازی، غذایی، داروسازان و سیمانی‌ها که رشد درآمدی ماهانه قابل‌توجهی را در سامانه کدال بارگذاری کردند، می‌توانند انگیزه بیشتری برای سرمایه گذاران ایجاد کنند. بر همین اساس می‌توان گفت گروه‌های مثبت تا حدودی می‌توانند در تغییر مسیر دادوستد‌ها موثر واقع شوند. به‌طور کلی می‌توان گفت وضعیت بازارسهام در روز‌های آینده علاوه‌بر اثرگذاری عملکرد شرکت‌ها به عواملی همچون سیاست‌های پولی و تورمی در کشور وابستگی دارد. در چنین شرایطی پیش‌بینی معاملات بورسی به‌واقع کاری دشوار است. این درحالی است که بورس تهران از هفته دوم آبان ماه و در مواجهه با حمایت‌های دستوری و تصنعی سیاستگذار از بازار با جهشی موقتی روبه‌رو شد؛ به‌گونه‌ای که رفته‌رفته از شدت سرعت افزایش قیمت سهام کاسته شد.
به گفته اهالی این بازار پرحاشیه هم‌اکنون بازار سهام عاری از هرگونه محرک قدرتمند برای صعود به ارتفاعات بالاتر است. از سوی دیگر سرمایه‌گذاران در انتظار برطرف‌شدن ابهاماتی نظیر قیمت‌گذاری نرخ حامل‌های انرژی، وضع تعرفه صادرات، نرخ خوراک پتروشیمی و مهم‌تر ازآن قیمت نهایی برق هستند. از سوی دیگر افزایش نااطمینانی‌ها به وضعیت اقتصادی و گره‌های برجامی بدون‌شک تبعاتی همچون کاهش تقاضا در بازار سهام را خواهد داشت.