اقتصاد۲۴- نیمه تیر ماه امسال بود که عرضه خودرو در بورس کالا آغاز شد و همچنان ادامه دارد. در ابتدای مسیر قرار بود ۲۸ اردبیهشت ماه عرضه خودرو کارا در بازار سرمایه آغاز شود، اما به دلیل سنگ‌اندازی وزارت صمت این عرضه انجام نشد و پس از آن با مصوبات و حواشی بسیار زیاد بالاخره نیمه تیر ماه عرضه خودرو در بورس کالا آغاز شد.
پس از شروع اولین عرضه قرار شد بقیه خودرو‌ها نیز وارد بورس کالا شوند. اما هر یک از این خودرو‌ها درگیر یک مشکل شدند و برخی از آن‌ها با تاخیر وارد شدند. برای نمونه عرضه پژو ۲۰۷ و تارا یک بار توسط کارخانه عقب افتاد و پس از آن عرضه انجام شد.
نکته اساسی اینجاست که وزارت صمت مخالف اصلی عرضه خودرو در بورس کالا است. حتی امید قالیباف سخنگوی این وزارتخانه، در نشست خبری در شهریورماه اعلام کرد: «دولت و وزارت صمت موافق عرضه خودرو در این بستر نیستند و تنها به‌دلیل شفاف‌سازی قیمت‌ها این اقدام صورت گرفته است. اما باید از حقوق مصرف‌کننده دفاع کرد و پس از تنظیم بازار، عرضه خودرو در این بستر متوقف می‌شود.»
این اظهارات در حالی است که چند روز پیش وی در میز اقتصاد گفت: «وزارت صمت در دولت سیزدهم به دنبال حذف قرعه‌کشی بوده است؛ در مقابل بورس کالا مخالف عرضه خودرو بوده‌اند. سوال اینجاست که از ۴ هزار میلیارد تومان خودروی معامله شده در بورس کالا چقدر به جیب این بازار کالایی رفته که این‌گونه دفاع می‌کند؟»
این سخنان قالبیاف درحالی است که کارمزد عرضه خودرو در بورس کالا یک در هزار قیمت خودرو است و اگر تعداد عرضه‌ها را در نظر بگیریم این بازار کالایی سود آنچنانی از عرضه نخواهد برد.
به طور کلی اظهارات سخنگوی وزارت صمت دارای تناقض است؛ چگونه می‌شود که در ابتدای مسیر مخالف عرضه بود و پس از آن یک باره و برای چند ساعت موافق شد؟
بیشتر بخوانید: عشقی: عرضه خودرو در بورس ادامه پیدا می‌کند
عرضه خودرو در بازار سرمایه در سطح کلان باعث شفافیت در اقتصاد کشور می‌شود و به نوعی حاشیه سود و رانت ایجاد شده را از بین می‌برد.
مزیت عرضه خودرو در بازار سرمایه
عرضه خودرو در بورس کالا باعث می‌شود که اقتصاد کشور به شفافیت برسد و رانت حوزه خودرو کاهش یابد. از سوی دیگر کارخانجات و خریداران نیز می‌توانند سود بیشتری ببرند چرا که محصول را به قیمت معامله می‌کنند.
در حال حاضر یکی از مهمترین مشکلات اقتصاد کشور قیمت‌گذاری دستوری است که این نوع قیمت‌گذاری با عرضه در بورس کالا از بین می‌رود.
اگر نگاهی به سازوکار عرضه خودرو در بازار آزاد داشته باشیم متوجه خواهیم شد که قیمت‌گذاری دستوری و انحصار خودرو‌ها سبب شده سیل تقاضا برای خرید این محصول تولیدی به وجود آید و از سوی دیگر نیز دو شرکت خودروساز با برگزاری قرعه‌کشی مانع از شفافیت این صنعت شوند.
مطابق اصول علم اقتصاد زمانی که تقاضا از حالت عادی خارج می‌شود با بهره‌گیری از برخی سازوکار‌ها تمام تلاش‌ها به کار گرفته می‌شود که سطح تعادل به بازار بازگردد؛ به عنوان مثال زمانی که تقاضا برای انرژی‌هایی همچون گاز یا برق افزایش می‌یابد دولت با استفاده از یک سری ابزار‌های در دسترس مثل رسانه‌ها اقدام به هشدار و در نهایت کاهش تقاضا می‌کند.
هدف اصلی هر تولیدکننده از تولید محصول کسب سود است. اما در اغلب مواقع بسیاری از خودرو‌های تولیدی هزینه‌های قابل توجهی را در بازار آزاد به خریدار تحمیل می‌کنند؛ همین امر بر کاهش تقاضا اثر می‌گذارد. اما حالا با ورود چند خودرو به بورس کالا و کاهش نسبی قیمت این محصولات، این مساله نیز رفع شده است.