اقتصاد۲۴- هفته گذشته بود که مدیرعامل بانک قرض الحسنه از انتشار اوراق قرض الحسنه برای اولین بار در کشور توسط این بانک و با مجوز بانک مرکزی خبر داد. به گفته سعید شمسی نژاد، این اوراق کمتر از یک ماه دیگر و تا مبلغ ۱۰۰ میلیارد تومان در بورس عرضه خواهد شد.
اوراق قرض‌الحسنه، یکی از انواع اوراق بهادار اسلامی است که براساس قرارداد قرض بدون بهره منتشر می‌شود. طبق این قرارداد، ناشر اوراق معادل ارزش اسمی اوراق به دارندگان آن بدهکار است و باید این مبلغ را در سررسید به آن‌ها بازگرداند.
همانطور که ذکر شد، اوراق قرض الحسنه بدون بهره هستند و خرید آن‌ها با انگیزه‌های معنوی و خیرخواهانه است.
انتشار اوراق بدون بهره با وجود تورم افسارگسیخته!
انتشار اوراق قرض الحسنه توسط بانک مهر ایران در شرایطی رخ خواهد داد که ابهامات بسیاری پیرامون این اوراق در ایران وجود دارد.
یکی از مهم‌ترین این ابهامات، فروش اوراق قرض‌الحسنه در شرایط تورمی ایران است. بعید است که با وجود تورم‌های بالای ۴۰ درصد در اقتصاد ایران، استقبال قابل ملاحظه‌ای از اوراق قرض‌الحسنه بدون بهره شکل بگیرد.
یکی از استدلال‌هایی که در خصوص انتشار اوراق قرض الحسنه وجود دارد، آن است که عرضه این اوراق در برخی از کشور‌های اسلامی مثل مالزی، تجربه موفقی را رقم زده است.
با این حال، در این مورد هم باید به نرخ تورم این کشور‌ها توجه کرد. برای مثال نرخ تورم مالزی در سال ۲۰۲۱ معادل ۲.۵ درصد بوده که اختلاف چشمگیری با ایران دارد؛ بنابراین نمی‌توان انتظار داشت که استقبال از اوراق قرض الحسنه مالزی در ایران هم تکرار شود.
از سوی دیگر اگر فرض کنیم که کسی بخواهد در جهت انجام کار خیر، این اوراق را خریداری کند، این پرسش مطرح می‌شود که آیا اعتماد عمومی به شبکه بانکی وجود دارد که این منابع صرف اعمال خیرخواهانه شوند یا خیر؟
ویژگی‌های اوراق قرض الحسنه
با وجود اینکه هنوز جزئیاتی از اوراق بانک مهر ایران منتشر نشده است، اما این اوراق در شکل متداول خود ویژگی‌هایی دارند که در ادامه بررسی می‌شوند.
بیشتر بخوانید: تعیین زمان واریز سود سهام عدالت ۴ میلیونی
اوراق قرض الحسنه متداول بی نام هستند و هر کس که این اوراق را در دست داشته باشد، مالک آن به حساب می‌آید. به این ترتیب، این اوراق قابل فروش در بازار ثانویه هستند.
با وجود اینکه استفاده می‌توان از عنوان قرض‌الحسنه برای این اوراق استفاده کرد، اما درج هدف اصلی این اوراق مثل ازدواج، اشتغال، مسکن و … نیز جهت تاثیرگذاری بیشتر آن‌ها نیز ممکن است.
همچنین مبلغ و سررسید اوراق قرض الحسنه نیز باید روی آن درج شود. این موارد می‌توانند از قبل تعیین شده باشند و یا با توافق بین فروشنده و خریدار معین شود.
کاربرد‌های اوراق قرض الحسنه
یکی از کاربرد‌های اوراق قرض الحسنه، تامین مالی طرح‌های عام‌المنفعه است. دولت و سازمان‌ها می‌توانند با انتشار این اوراق نسبت به تامین مالی فعالیت‌های عام‌المنفعه خود اقدام کنند و به تدریج آن‌ها را باز گردانند.
همچنین بانک‌ها می‌توانند با فروش این اوراق و اختصاص منابع جذب شده به افراد، تا حدودی مشکلات آن‌ها را برطرف کنند. این افراد می‌توانند با مبالغی که وام می‌گیرند، کسب‌وکار‌های خود را راه‌اندازی کنند و یا حتی نیاز‌های ضروری خود را برطرف کنند.