اقتصاد۲۴- افزایش قیمت دلار در بازار آزاد در حالی است که به اعتقاد رییس کل بانک مرکزی، این افزایش واقعی نیست و حتما تعدیل خواهد شد.
وی افزود: اخیرا بخشی از افزایش قیمت ارز به تقویت دلار به دلیل افزایش نرخ بهره در بیش از ۹۰ کشور دنیا به ویژه در امریکا بود. البته ناآرامی‌های ۳ ماه گذشته نیز در بازار ارز اثرگذار بوده است. نوسانات فصلی هم موثر است، در پایان سال میلادی همیشه نوسان داشته‌ایم که مجدد اثرش از بین خواهد رفت. رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه بازار غیررسمی با حجم معاملات بسیار کم نرخ تعیین می‌کند و نرخ واقعی نیست، تصریح کرد: افزایش نرخ در این بازار واقعی نیست و حتما تعدیل خواهد شد و ما به عنوان بازارساز برای آن برنامه داریم.
صالح‌آبادی از افزایش عرضه ارز‌های پرطرفدار خبر داد و گفت: در سیاست‌گذاری ارزی برنامه‌های متعدد و متنوعی داریم. نقشه ارزی و نقشه تجاری کشور باید باهم منطبق باشد تا نیاز واردات به سهولت و سرعت تامین شود.
در این زمینه، کمیته مشترکی بین وزارت نفت، وزارت صمت و بانک مرکزی ایجاد شده است تا تامین ارز بهتر از قبل بوده است. وی با بیان اینکه تخصیص ارز کالا‌های اساسی از ۳۰ روز به ۴۸ ساعت کاهش پیدا کرده است، عنوان کرد: کالا‌های دیگری هم که در بازار رسمی تامین نمی‌شد در آینده نزدیک تامین خواهد شد. سقف تسهیلات ارزی برای کالا‌های اساسی را از ۲۰ به ۶۰ میلیون دلار افزایش دادیم. عرضه ارز صادرکننده و دریافت ارز توسط واردکننده به صورت مستقیم را در هفته‌های آینده فراهم خواهیم کرد.
صالح‌آبادی متذکر شد: بدون برجام بسیاری از مطالبات ارزی را وصول کردیم و روابط ایران و چین راهبردی است و حواشی اخیر هیچ تاثیری در روابط ما ندارد.
بیشتر بخوانید: قیمت دلار، قیمت یورو و قیمت پوند امروز یکشنبه ۲۷ آذر ۱۴۰۱ + جدول
عامل گرانی هر روز نرخ ارز کیست؟
این سخنان در حالی مطرح شده که برخی از اقتصاددانان بر این باورند که دولت عامل گرانی نرخ ارز است چرا که دولت هر صبح به بانک‌ها و صرافی‌ها اعلام می‌کند که امروز نرخ دلار و نرخ ارز چقدر باشد و چقدر بفروشند به عنوان مثال، حسین راغفر در این باره روز گذشته به یکی از خبرگزاری‌ها گفته است: در حالی که دولت مدعی است برنامه‌های ضد تورمی را به اجرا می‌رساند، اما می‌بینیم که نرخ دلار در ۶ ماه گذشته ۱۱ هزار تومان افزایش یافته است این در حالی است که راهکار پوشش کسری بودجه افزایش نرخ دلار و ارز نیست و باید بودجه کشور اصلاح شود و بر پایه اخذ مالیات باشد و آن‌هم نه اخذ مالیات از مردم و کسبه بلکه دریافت مالیات از تریلیاردر‌هایی که در این کشور ساخته شدند و از ثروت و دارایی‌های آن‌ها این مالیات باید دریافت شود.
ابهام در وضعیت بودجه‌ای دولت
اما سوال اصلی این است که افزایش قیمت دلار تا کی ادامه دارد و دلار با ورود به کانال جدید آیا مرز ۴۰ هزار تومان را هم رد خواهد کرد؟
کامران ندری، کارشناس حوزه پولی و بانکی در واکنش به نزدیک شدن نرخ دلار به کانال ۴۰ هزار تومان و سخنان رییس کل بانک مرکزی که نوسانات فصلی و ناآرامی‌های اخیر در کشور را علت اصلی افزایش نرخ ارز عنوان کرده است، گفت: همه این مواردی که رییس کل بانک مرکزی اعلام کرده است، می‌تواند در افزایش نرخ ارز در کشور موثر باشد، اما اینکه نقش کدام عامل بیشتر از دیگری است چندان در اقتصاد ایران مشخص نیست و آن‌هم به این دلیل است که تحلیلگران اطلاعات دقیقی از وضعیت کسری بودجه دولت و شیوه‌هایی که دولت از طریق آن کسری بودجه خود را رفع می‌کند در دست ندارند.
رشد‌های اخیر دلار بیشتر جنبه روانی دارد
این کارشناس بانکی در ادامه گفت: ناآرامی‌های اخیر در کشور و اقداماتی که کشور‌های دیگر علیه ایران انجام دادند در این جهش بی‌تاثیر نبوده است، البته عواملی که روی نرخ ارز اثرگذارند هم متعددند، اما این جهش یک‌باره نرخ ارز به دلیل کاهش تقاضا برای ریال ایران بوده است و اینکه در شرایط فعلی تاحدودی عرضه ارز در بازار هم به اندازه کافی نیست، اما اینکه چه موضوعی سبب کاهش تقاضا برای ریال شده است قطعا همین ناآرامی‌ها در کشور و تشدید تحریم‌ها بوده که به صورت روانی باعث رشد قیمت‌ها در بازار ارز و کاهش ارزش ریال شده است.
ندری در پاسخ به این پرسش که آیا با وجود تورم ۵۰ درصدی می‌توان انتظار کاهش نرخ دلار را داشت یا خیر تصریح کرد: مسلما خیر، چرا که افزایش تورم کاهش ارزش ریال را به دنبال دارد و در مقابل کالا‌های داخلی با رشد قیمت مواجه می‌شوند و طبیعتا زمانی که عرضه ریال را به صورت مداوم افزایش می‌دهید ارزش این پول در مقابل سایر ارز‌های خارجی کاسته می‌شود و بنابراین نرخ تورم بالا می‌رود و با رشد نرخ تورم که یکی از عوامل تشدید‌کننده در کاهش ارزش برابری پول ایران در مقابل پول‌های دیگر است باز هم ریال بی‌ارزش‌تر خواهد شد.
عرضه ارز پتروشیمی‌ها به بازار کمتر از قبل شده است
این کارشناس حوزه پولی و بانکی خاطرنشان کرد: به جز کسری بودجه دولت، در شرایط فعلی شنیده می‌شود که به دلیل سردشدن هوا خوراک شرکت‌های پتروشیمی افت داشته و به دلیل افزایش تقاضا برای گاز و میعانات گازی بخش عمده گاز تولیدی در کشور صرف گرمایش اماکن مسکونی و ادارات می‌شود و به همین علت شرکت‌های پتروشیمی که اصلی‌ترین صادرکنندگان غیررسمی در کشور هستند خوراک کمتری را دریافت می‌کنند و صادرات‌شان هم کمتر از قبل شده است و به همین دلیل درآمد‌های ارزی ما از محل صادرات غیرنفتی نیز در این ماه‌های اخیر تحت‌الشعاع قرار گرفته و به همین دلیل عرضه ارز به بازار کمتر از گذشته شده است.
مردم دیگر مانند گذشته ریال را برای زمان بلندمدت نگه نمی‌دارند
این کارشناس پولی و بانکی خاطرنشان کرد: نقش اصلی در جهش نرخ ارز در هفته‌های اخیر بحث تقاضا در بازار ارز است که این ناآرامی‌های اخیر هم قطعا موثر بوده و تقاضای مردم برای ریال کم شده و دیگر مانند گذشته ریال را برای بلندمدت نگه نمی‌دارند چرا که از کاهش ارزش آن واهمه دارند و به نوعی می‌توان گفت انتظارات تورمی در اقتصاد ایران بیش از گذشته شده و بالاتر هم رفته است.
گفتنی است هرچند همواره از سوی کارشناسان به مردم توصیه می‌شود تا در شرایطی که توفان قیمتی در بازار ارز وجود دارد و قیمت‌ها در اوج هستند، سعی کنند به بازار ارز و برای خرید ورود نکنند و همیشه در زمان ثبات قیمت‌ها به مبادلات خود در رابطه با خرید ارز اقدام کنند، اما شاهد آن هستیم در شرایطی که قیمت‌ها هم بالا می‌رود صف‌های خرید ارز باز هم ایجاد می‌شود و تنها دلیل آن‌هم عدم اعتماد به آینده قیمت‌هاست و با رشد قیمت ارز قیمت خودرو، طلا و سکه و حتی مسکن نیز هم‌گام با افزایش نرخ دلار و سقف‌شکنی‌های پی در پی با رشد همراه می‌شوند و افت قیمت این کالا‌های سرمایه‌ای در این شرایط اقتصادی دیگر به یک رویای دست‌نیافتنی شبیه شده است.