اقتصاد۲۴- رییس کل بانک مرکزی می‌گوید که «نرخ ارز در بازار غیررسمی را به رسمیت نمی‌شناسد.» علی صالح‌آبادی که روز گذشته در جمع خبرنگاران صحبت می‌کرد به دو نرخ «سامانه نیما» و «بازار متشکل ارزی» اشاره کرد و گفت که «سامانه نیما برای واردات کالا به کار می‌رود و در بازار متشکل ارزی نیز صادرکنندگان با نرخ توافقی، اسکناس دلار خود را به بانک مرکزی می‌فروشند. بنابراین بازار غیررسمی چیزی نیست که بانک مرکزی روی آن نظارتی داشته باشد. اتفاقاتی که در این بازار می‌افتد مربوط به بخش غیررسمی اقتصاد ایران یعنی قاچاق کالا یا دیگر نیازهاست و با واقعیت‌های اقتصادی تفاوت دارد.» او افزود: «بانک مرکزی قیمتی که در بازار غیررسمی وجود دارد را به رسمیت نمی‌شناسد.
ضمن اینکه حجم معاملات این بازار چندان زیاد نیست. نرخ ارز نیمایی و بازار توافقی رسمیت دارند، چراکه ارز مورد نیاز برای واردات از طریق بازار نیمایی تامین می‌شود. هیچ واردکننده‌ای هم ارز مورد نیاز خود را از طریق دلالان و بازار غیررسمی تهیه نمی‌کند. از طرفی برخی نرخ‌هایی که در بازار غیررسمی اعلام می‌شود نیز عملا شرط‌بندی است. اصلا در این موارد ارزی مبادله نمی‌شود، بلکه معادل ریالی آن است که در معاملات جابه‌جا می‌شود. ضمن اینکه این معاملات بسیار محدود هستند و قابل توجه نیست. از سوی دیگر در این بازار سوءاستفاده‌هایی انجام می‌شود که از آن جمله می‌توان به استفاده از حساب‌های اجاره‌ای اشاره کرد.»
به نظر می‌رسد این اظهارات رییس کل بانک مرکزی به معنای «به رسمیت نشناختن» بازار آزاد ارز باشد که همین دیروز قیمت دلار در آن، ۳۹۲۰۰ تومان نرخ‌گذاری شد. با این حساب آیا می‌توان گفت که بانک مرکزی نسبت به تحولات قیمتی در این بازار «بی‌تفاوت» است؟ شواهد چنین نشان می‌دهد و حالا اظهارات صریح رییس کل بانک مرکزی آن را تایید می‌کند.
صالح‌آبادی می‌گوید: «ما نرخ ارز غیررسمی را قبول نداریم و باید تعدیل شود؛ دولت هیچ وقت از محل بازار قاچاق نیاز‌های ارزی را تامین نمی‌کند؛ تامین مالی نیاز‌های ارزی کشور در نیما انجام می‌شود.»
قیمت دلار مورد نظر بانک مرکزی چقدر است؟
با این حال رییس کل بانک مرکزی از پاسخ به این سوال که «اگر قیمت‌های بازار آزاد را قبول ندارد چه قیمتی را قبول دارد؟» طفره رفت و گفت که «نمی‌تواند قیمت خاصی را ارایه دهد.»
بیشتر بخوانید: نرخ سود بانکی افزایش می‌یابد
تسهیلات تکلیفی ادامه می‌یابد؟
رییس کل بانک مرکزی در بخشی از صحبت‌های خود به این سوال پاسخ داد که «آیا بانک‌ها قدرت پولی تسهیلات‌دهی به میزان ۳۶۰ هزار میلیارد تومان تا پایان سال برای نهضت ملی مسکن را دارند؟» او گفت: «توان نظام بانکی مشخص است و این را هم اعلام کرده‌ایم که برای این برنامه دولت، منابع مالی متنوع باید در نظر گرفته شود. بنابراین تسهیلات‌دهی بانک‌ها برای ساخت مسکن ملی، اصلا امکان‌پذیر نیست و باید منابع مالی مختلفی علاوه بر بانک‌ها وارد شوند.»
نرخ بهره بانکی تغییر می‌کند؟
خبرنگاری از صالح‌آبادی این موضوع را سوال کرد که چرا «از ابزار نرخ بهره برای کنترل تورم و نرخ ارز استفاده نمی‌شود؟» او پاسخ داد: «بانک مرکزی معتقد به اصلاح نرخ سود بانکی است، اما این مساله منوط به تصمیم‌گیری در شورای پول و اعتبار است.» او گفت: «اگرچه تفاوت‌هایی در شرایط اقتصاد ما با سایر کشور‌ها وجود دارد، اما باید نگاه به نرخ سود را در کشور اصلاح کنیم. در سال ۱۳۹۶ و در سال ۱۳۹۹ اصلاح اندکی داشتیم و تاکنون تغییری صورت نگرفته است. بانک مرکزی معتقد به اصلاح نرخ سود است، اما این مساله منوط به تصمیم‌گیری در شورای پول و اعتبار است که پیگیر این موضوع هستیم.»
چرا مردم کاهش تورم را حس نمی‌کنند؟
رییس کل بانک مرکزی در ابتدای صحبت‌های خود از کاهش نرخ تورم در بازه نقطه به نقطه و سالانه خبر داده بود. خبرنگاری از وی این سوال ساده را مطرح کرد که «اگر می‌گویید که تورم کاهش یافته، پس چرا مردم کاهش تورم را حس نمی‌کنند؟» صالح‌آبادی در پاسخ گفت: «چون هنوز تورم بالاست؛ هرچند تورم از ۵۹.۳ درصد به ۳۹.۹ درصد رسیده ولی هنوز تورم بالاست و باید کاهش یابد، از تورم راضی نیستیم و باید کاهش یابد. ولی امسال اصلاح ارز ترجیحی، افزایش حقوق‌ها و حقوق گمرکی و ... نصف این تورم را به خود اختصاص داد.
امیدواریم سال آینده افزایش تورم از این محل نداشته باشیم و همین موضوع می‌تواند به کاهش تورم سال آینده کمک کند.» او افزود: «قرار نیست همیشه افزایش تورم تکرار شود. روند تورم به روال طبیعی خود برمی‌گردد؛ البته باید تلاش کنیم انتظارات را تعدیل کنیم. تورم نقطه به نقطه در اسفندماه ۲۹.۵ درصد شد و اگر اصلاح ارز ترجیحی نداشتیم، می‌توانستیم تورم را به کمتر از ۲۵ درصد هم کاهش دهیم؛ البته آثار این سیاست تخلیه شده است.»
درآمد نفت چقدر است؟
سوال دیگر از رییس کل بانک مرکزی درباره میزان درآمد نفت در سال جاری بود. صالح‌آبادی هفته گذشته گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس را مورد تردید ارزیابی کرده بود. او در پاسخ به سوالی درباره «چرایی عدم انتشار آمار درآمد‌های وصولی نفت که هفته پیش وعده داده بود»، گفت: آمار فروش نفت و درآمد‌های این حوزه محرمانه است و قابل انتشار نیست. اما به‌طور کلی میزان درآمد‌های نفتی نسبت به سال گذشته رشد بالایی داشته است.
ناآرامی‌ها چقدر در افزایش نرخ ارز تاثیر داشت؟
رییس‌کل بانک مرکزی همچنین در پاسخ به پرسشی درباره تاثیر ناآرامی‌های اخیر بر بازار‌ها گفت: ناآرامی‌های اخیر با تحریک خروج سرمایه در بازار ارز موثر بوده است ولی تنها دلیل افزایش نرخ ارز نیست. آنچه مهم است ایجاد آرامش عمومی در فضای جامعه است. همه بازار‌ها مثل بورس و ارز متاثر از عوامل مختلفی است و نمی‌توان اثر موضوعات مختلف را نادیده گرفت.
چه خبر از پول ایران در کره جنوبی؟
رییس کل بانک مرکزی درباره آزادسازی پول بلوکه‌شده ایران در کره جنوبی نیز عنوان کرد: اصل موضوع آزادسازی منابع ایران در کره با مشکلی مواجه نیست. طرف کره‌ای هم در این زمینه موضع ایران را پذیرفته و تایید می‌کند. اما مشکلاتی در زمینه حساب‌های مقصد وجود دارد که یکی از کشور‌های منطقه قول همکاری داده است. در حال حاضر در پی دریافت تضامین لازم هستیم تا منابع ایران در این کشور آزاد شوند. البته پول برخی سازمان‌های بین‌المللی که ایران باید پرداخت می‌کرد از محل این منابع تاکنون پرداخت شده است.