اقتصاد۲۴- میناسادات حسینی: رئیس جمهور در حالی خواستار ساماندهی صنعت و بازار خودرو شده که مدعی است: «متاسفانه بخش خودرو به محلی برای فضاسازی علیه دولت تبدیل شده است.» وی این نکته را نیز به مسئولان وزارت صمت گوشزد کرد که این وزارتخانه نباید در قامت خودروساز ظاهر شود و می‌بایست علاوه بر مقابله با انحصار و فراهم کردن شرایط رقابتی، در جایگاه تنظیم‌گری قرار بگیرد.
ابراهیم رئیسی شرایط فعلی قیمت خودرو را تلویحا به گردن دولت‌های قبل انداخت و گفت که بی‌توجهی نسبت به بازار خودرو در طول سال‌های قبل، آسیب‌هایی زیادی به این بخش صنعتی وارد کرده است.
اما در شرایطی که قیمت خودرو لحظه‌ای افزایش می‌یابد و در دو ماه اخیر قیمت‌ها در این بازار عجیب و غریب شده، سوال این است که آیا وضعیت فعلی ادامه دار است و مقصر اصلی جهش قیمت خودرو کیست؟
پیش بینی قیمت خودرو تا پایان سال
امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو در این رابطه به اقتصاد ۲۴ گفت: تنها در صورتی قیمت خودرو کاهش (البته نه کاهش چشمگیر) می‌یابد که قیمت دلار ثابت شود، زیرا قیمت خودرو نسبت به پارامتر‌های موثر بر قیمت‌ها ۱۰ درصد بیشتر از میزان پیش بینی شده افزایش یافته است.
وی با بیان اینکه قیمت‌های کنونی خودرو در بازار و جهش‌های آن، به این معنی نیست که معاملات واقعی شده است، ادامه داد: عینک خوش بینی را می‌زنم و می‌گویم که اگر بانک مرکزی به حرف اقتصاددانان گوش بدهد و قیمت دلار را نه با بگیر و ببند، بلکه با روش‌های اقتصادی کنترل کند، قیمت خودرو پتانسیل این را دارد که ۱۰ درصد کاهش یابد، زیرا حباب دارد، ولی به قیمت‌های ابتدای آذرماه برنخواهد گشت.
کلید کاهش قیمت خودرو در دست بانک مرکزی
به گفته این کارشناس صنعت خودرو، اگر قیمت دلار بازهم افزایش یابد یا هرگونه تنش جدیدی در بازار ایجاد شود قیمت خودرو با شدت و حدت و با سرعت تند یا کُند افزایش خواهد یافت.
کاکایی ادامه داد: آنچه موجب نگرانی ماست، این است که قیمت‌های کنونی خودرو در بازار جا بیفتد و به عبارتی مردم آن را باور کنند. اگر مردم باورشان شود که این قیمت‌ها در بازار خودرو و طلا و سکه واقعی است به سمت بازار‌ها هجوم می‌برند که باعث رونق و تثبیت قیمت‌ها می‌شود و بنابراین قیمت‌ها کاهشی نخواهد شد.
مقصر اصلی جهش قیمت خودرو
این کارشناس صنعت خودرو معتقد است جهش ناگهانی قیمت خودرو در هفته‌های گذشته ربطی به عملکرد صنعت خودرو در این بازه زمانی نداشته است. وی ادامه می‌دهد: برخی با صنعت خودرو پدرکشتگی دارند و هر اتفاقی می‌افتد می‌خواهند صنعت خودرو را تخریب کنند.
کاکایی ادامه داد: درست است که صنعت خودرو ایرادات زیادی دارد، ولی عامل اصلی جهش قیمت خودرو در روز‌های اخیر افزایش قیمت دلار است.
نسخه غلط برای کاهش قیمت‌ها در بازار خودرو
کاکایی با طرح این سوال که «شما یک کالا نام ببرید که در این دو هفته گران نشده باشد؟» به اقتصاد ۲۴ گفت: مشخصا یک جایی از اقتصاد می‌لنگد. انتشار اخبار موجب نگرانی مردم و به خصوص سرمایه گذاران شد و در پی آن فنر جمع شده قیمت دلار در رفت. اقتصاددانان به بانک مرکزی در مورد چاپ پول و تورم نیز هشدار داده بودند؛ بنابراین مقصر اصلی جهش قیمت‌ها بانک مرکزی است، چون اخطار‌ها را گوش نداده است.
بیشتر بخوانید: هجوم مردم برای خرید خودرو با افزایش قیمت دلار
این کارشناس صنعت خودرو با انتقاد از کسانی که می‌گویند باید تولید خودرو افزایش یابد تا قیمت‌ها کاهشی شود، گفت: در سال ۹۷ با جهش قیمت سکه ۷۰ تن شمش طلا را آب کردند و سکه ضرب و حراج کردند، ولی آیا قیمت سکه کاهشی شد؟ این افراد لازم است تاریخ اقتصادی ایران در ۱۰ سال اخیر را مطالعه کنند. الحمدلله ما یک آزمایشگاه کامل علم اقتصاد هستیم و هرچه در علم اقتصاد گفته اند آن را انجام ندهید، پیاده کردیم و بعد دیدیم که اشتباه است، ولی باز اصرار به تکرار آن داریم.
وی ادامه داد: نمونه آن قیمت گذاری دستوری در هر صنعتی از جمله خودرو است که همه می‌گویند اشتباه است؛ ولی دوباره به بهانه افزایش قیمت‌ها در بازار خودرو، یک سری از نمایندگان مجلس می‌خواهند قیمت گذاری دستوری را فعال‌تر از قبل کنند. مارگزیده چند بار از یک سوراخ گزیده می‌شود؟
در بازار خودرو چه خبر است؟
این کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه در این دو هفته، قیمت دلار حدود ۲۰ درصد و تورم عمومی کشور مرز ۴۰ درصد را رد کرد، گفت: قیمت خودرو تا پایان آبان ۲۰ درصد به خاطر کاهش ارزش ریال و ۱۰ درصد از تورم کشور عقب مانده بود. پس افزایش ۳۰ درصدی قیمت خودرو طبیعی است و این اتفاق افتاد.
کاکایی ادامه داد: البته برخی خودرو‌ها بیش از این ۳۰ درصد هم افزایش قیمت داشتند و دلیل آن به افزایش انتظارات تورمی و هیجان خرید خودرو از سوی مردم برمی‌گردد. سرمایه گذاران، مردم و صاحبان سرمایه‌های خرد به شدت در هفته‌های اخیر نگران آینده شده اند و به دنبال این هستند که پتانسیل نقدشوندگی پولشان را افزایش دهند؛ بنابراین طبیعی است به بازار‌های دلار، طلا، سکه و خودرو هجوم بیاورند. ولی مسکن در مواقع هیجانی قابلیت نقدشوندگی ندارد؛ بنابراین اینجاست که برخی خودرو‌ها تا ۴۰ درصد افزایش قیمت داشته اند که به دلیل تورم انتظاری است.
دولت فضای دلال بازی در بازار خودرو را ایجاد کرده است
این کارشناس صنعت خودرو با اشاره به زمزمه‌های افزایش مالیات‌ها در بودجه ۱۴۰۲ به اقتصاد ۲۴ گفت: شنیدم که گفته شده «در بودجه سال آینده مالیات‌ها را ۵۰ درصد افزایش داده ایم که به خاطر افزایش تعرفه‌های مالیاتی نیست، بلکه به خاطر افزایش نقدینگی است.» این جملات به این معنی است که دولت از الان پالس فرستاده که تورم انتظاری برای سال آینده رسما ۵۰ درصد است و زمانی که سرمایه گذاران کلان و خرد مثل مردم این سخنان را می‌شنوند، طبیعی است که هیجان برای خرید کالا‌های سرمایه‌ای از جمله خودرو زیاد می‌شود.
کاکایی افزود: برای من عجیب است که از سوی دولتمردان عنوان می‌شود که دلالان، مافیا هستند و از وجود آن‌ها اظهار نگرانی می‌کنند. دلالی در بازار خودرو هرچند نکته‌ای منفی است، ولی منشأ افزایش قیمت خودرو، دلالان نیستند، بلکه منشأ آن اقتصاد غیرقابل پیش بینی ماست. در چنین شرایطی می‌خواهند دوباره یک سلطان سکه اعدام کنند؟ مشکلی حل می‌شود؟
بیشتر بخوانید: قیمت خودرو در بازار دوباره گران شد/ منتظر ارزانی خودرو نباشید
وی افزود: دلالان، هزاران نفر در سراسر ایران اند. ما چند نمایشگاه خودرو در این کشور داریم و چند نفر در این نمایشگاه‌ها کار می‌کنند؟ غلط است که ما اینقدر «دلال دلال» کنیم و دنبال «سلطان» بگردیم. چرا چنین سلطانی‌هایی به وجود می‌آید؟ دلیل آن، ضعف عملکرد مسئولان سیاستگذار است. دولتمردان فضایی ایجاد کرده اند که دلال بازی ایجاد شود.
بیراهه سیاست گذار برای سرکشی قیمت خودرو
این کارشناس صنعت خودرو به اقتصاد ۲۴ اظهار کرد: قیمت گذاری دستوری موجب زیان ۱۲۰ هزار میلیاردی به صنعت خودروسازی شده است. همچنین با ایجاد فاصله قیمت گذاری کارخانه با بازار، رانتی بیش از ۲۰۰ هزار میلیارد تومان ایجاد کردند که فرض می‌گیریم حدود ۵۰ درصد به جیب مردم عادی رفته تا خودروی مورد استفاده خود را بخرند و ۵۰ درصد این رانت به دست سرمایه گذاران افتاده است که می‌توانند بازارسازی کنند.
کاکایی ادامه داد: این در حالی است که ما از روز اول گفتیم توزیع این رانت باعث قدرتمند شدن دلالان می‌شود.
التهاب آفرینی در بازار خودرو
این کارشناس صنعت خودرو با اشاره به اینکه شرایط موجود بازار خودرو نتیجه عملکرد ۵ ساله ماست، ادامه داد: از طرفی در مهرماه به دلیل شرایط نامناسب بورس، مبلغ زیادی توسط سهامداران حقیقی از بورس خارج شد که به دنبال بازاری برای سرمایه گذاری می‌گشتند؛ بنابراین بخشی از این سرمایه سرگردان به سمت بازار خودرو رهسپار شد. در حال حاضر علاوه بر پول‌های سرگردان، دستگاه چاپ پول بانک مرکزی با سرعت مشغول کار است.
کاکایی ادامه داد: لذا اگر بخواهیم مشکل افزایش نجومی قیمت خودرو را حل کنیم اول باید بانک مرکزی فکری کند. آنگاه حرکت‌های اساسی تری در صنعت خودرو باید اتفاق بیفتد و راهبرد‌ها باید تصحیح شوند که متاسفانه فعلا چنین گفتگویی در میان نیست.