اقتصاد۲۴- بازار نفت هفته جاری را صعودی آغاز کرد و تا روز گذشته به این روند ادامه داد. روز گذشته قیمت نفت برنت، به‌عنوان شاخص بازار جهانی، تا بیش از ۸۷ دلار در هر بشکه پیش رفت. اما امروز بازار با افت مواجه شد و بار دیگر به کانال ۸۴.۵ دلار بازگشت.
قیمت نفت خام هم که دیروز تا مرز ۸۲ دلار اوج گرفت، بعد از اصلاح امروز بازار در محدوده ۷۹.۲ دلار باقی ماند. گرچه امروز بهای طلای سیاه نزولی شد، اما روند صعودی روز‌های گذشته نشان می‌دهد که تحرکات بازار جهانی برای جهش ارزش نفت به بالاتر از ۱۰۰ دلار آغاز شده است.
شاید تا هفته پیش بازار نفت در فضای بیم و امید به سر می‌برد، اما سرانجام این هفته شاهد غلبه خوش‌بینی‌ها در بازار بودیم. طوری که بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که رشد ملایم قیمت نفت حداقل تا پایان زمستان ادامه داشته باشد و کانال ۹۰ دلار را هم بشکند.
چرا فضای خوش‌بینی به قیمت نفت ایجاد شد؟
گرچه همچنان ترس از رکود جهانی سرفصل اصلی بازار نفت شناخته می‌شود، اما بازگشایی اقتصاد چین و رشد نفت شیل آمریکا دو عامل مؤثر روی بازار هستند که همزمان با هم اتفاق افتادند.
بیشتر بخوانید: بودجه ۱۴۰۲ به گسترش بیشتر بیکاری و فقر منجر می‌شود/ سفره‌های مردم در سال آینده تا ۳۰ درصد کوچک‌تر می‌شود
پس از عبور پکن از سیاست‌های کووید صفر این هفته رویترز پیش‌بینی کرد که رشد اقتصادی چین در سال ۲۰۲۳ به ۴.۹ درصد برسد. به‌رغم اینکه تضمینی برای ورود سریع چین به بازار نفت وجود ندارد، اما در صورت عادی شدن شرایط، این کشور حداقل تقاضای چهار میلیون بشکه‌ای در روز رو به بازار تزریق می‌کند. اتفاقی که می‌تواند نقطه آغاز عبور قیمت نفت از ۱۰۰ دلار باشد.
از سوی دیگر انتظارات برای کاهش حدود دو میلیون بشکه‌ای ذخایر آمریکا عامل تقویت‌کننده دیگر بازار به حساب می‌آید. همچنین، تحریم‌های روسیه هم روز به روز تشدید می‌شود و احتمال حذف کامل نفت این کشور از بازار را به وجود آورده است.
سهم ناچیز ایران از صعود نفت
طی هفته جاری نفت سبک ایران نیز همسو با بازار جهانی از ۸۳ دلار در هر بشکه عبور کرد و بهای نفت سنگین کشور هم به ۸۱.۵ دلار نزدیک شد.
طبق گزارشی که این هفته سازمان اوپک منتشر کرد متوسط تولید نفت ایران در سال ۲۰۲۲ با رشد حدود هفت درصدی روزانه دو میلیون و ۵۵۴ هزار بشکه بوده است. علاوه بر این، قیمت نفت ایران هم نزدیک ۴۳ درصد رشد کرد و به‌طور میانگین در محدوده ۱۰۰ دلار قرار گرفته است.
با این حال با توجه به ادامه تحریم‌ها و سیاست‌هایی که روسیه در ارزان‌فروشی نفت به مشتریان ایران داشت، وزارت نفت چاره‌ای نداشت جز اینکه با تخفیف‌های ویژه‌ای محموله‌های نفتی را به چین و هند برساند. تخفیف‌هایی که به گفته کارشناس‌ها در مقاطعی بیش از ۴۰ دلار در هر بشکه بوده است.
طبیعی است که با بی‌اعتنایی دولت به احیای برجام و تداوم تحریم‌های نفتی در نهایت با فرض رکوردشکنی قیمت نفت سود آن حداقل در جیب ایران نرود.
پیامدهای حذف نفت در سفره مردم
امروز نیز پارلمان اروپا تحریم‌های جدیدی را علیه سپاه پاسداران تصویب کرد که در صورت اجرا ممکن است روی بخشی از صادرات نفت ایران تأثیر بگذارد. با توجه به ادامه این شرایط طبیعی است که در صورت بازماندن ایران از فروش نفت، خزانه دولت خالی از ارز بماند و با ادامه روند صعودی قیمت ارز، شرایط اقتصادی برای مردم سخت‌تر از گذشته هم شود.
از روز گذشته که پارلمان تصمیم به رای گذاشتن این لایحه گرفت، تحرکات در بازار ارز آغاز شد و نرخ دلار در بازار آزاد نزدیک به ۲۰۰۰ تومان افزایش یافت. حالا پیش بینی بازار‌ها در ایران با چاشنی بدبینی همراه شده است. حال به نظر می‌رسد با کنار گذاشته‌شدن نفت از محموله‌های صادراتی ایران، در روز‌هایی که طلای سیاه در اوج قرار می‌گیرد دولت ایران صرفاً باید نظاره‌گر بازار بماند.
شاید این امر برای دولت عاری از اهمیت باشد، اما حذف نفت معنایی جز کاهش منابع ارزی و به تبع آن افزایش قیمت دلار ندارد. حال با توجه به تنظیم بودجه انبساطی و پیش‌بینی مرکز پژوهش‌های مجلس مبنی بر ثبت تورم ۴۰ درصدی در سال آینده، پیامد چنین سیاست‌هایی را درعمل فقط باید در سفره مردم مشاهده کنیم.