اقتصاد۲۴ وزارت صمت و دولت به‌طور مداوم راهکار‌هایی در رابطه با شیوه عرضه محصولات خودروسازان مختلف به بازار ارائه می‌دهد. از فروش خودرو در سامانه یکپارچه گرفته تا عرضه آن در بورس کالا. تمام این طرح‌ها با هدف به تعادل رساندن بازار خودرو و قیمت‌ها به مرحله اجرا رسید. اما تاکنون، هیچ‌کدام از این طرح‌ها نتوانست مرهمی برای بازار ملتهب خودرو باشد. بازار خودرو پس از پشت‌سر گذاشتن این طرح‌های مختلف عرضه خودرو به بازار، حال با طرح جدیدی روبه‌رو شده است.
حال، کیوان پناهی، مدیرعملیات ایران خودرو، با اشاره به تعداد بالای شرکت‌کنندگان در طرح فروش محصولات این شرکت اعلام کرد: با دریافت مجوز‌های لازم در ثبت‌نام‌های بعدی تنها کسانی بتوانند شرکت کنند که وجه خودرو در حساب‌هایشان موجود است و از طریق بانک مسدود می‌شود. مدتی پس از آن نیز اعلام شد که تنها ایران‌خودرو نیست که این شرط را برای ثبت‌نام خودرو اعمال کرده است و همه خودروسازان مشمول رعایت این شرط هستند.
مسدودیت ۲ تیریلیون تومانی برای یک طرح فروش
حال این مساله مطرح می‌شود که برای هر طرح فروش خودرو که توسط خودروسازان برگزار می‌شود، در مجموع چه میزان پول باید مسدود شود؟ برای درک بهتر این مساله می‌توان میزان ثبت‌نامی‌های آخرین طرح فروش فوق‌العاده برگزارشده توسط ایران‌خودرو را بررسی کرد.
در آخرین قرعه‌کشی که برگزار شد، ۱۱ میلیون نفر ثبت‌نام کردند. در این طرح ایران‌خودرو چهار خودرو سورن پلاس دوگانه سوز، پژوپارس سال سفارشی، پژو پارس سال و رانا پلاس برای سه گروه متقاضی عادی، طرح مادران و خودرو‌های فرسوده عرضه شد.
متقاضیان سورن دو میلیون و ۱۰۰ هزار و ۵۴۴ نفر ثبت‌نام کردند. قیمت مصوب این خودرو در درب کارخانه ۲۸۱ میلیون تومان اعلام شد. یعنی اگر در این طرح فروش خودرو، شرط جدید اعمال می‌شد، حدود ۵۹۰ میلیارد تومان پول باید در حساب متقاضیان مسدود می‌شد. اگر سایر خودرو‌های عرضه شده را نیز حساب کنیم، حدود دو تریلیون و ۱۳۱ هزار میلیارد تومان وجه مسدود می‌شود.
بیشتر بخوانید: فروش فوری سایپا بدون قرعه کشی آغاز شد
بازار به تعادل می‌رسد؟
در این میان، این مساله مطرح می‌شود که آیا تغییر شیوه عرضه کمکی به بهبود وضعیت بازار می‌کند؟ این شرط با هدف کاهش تقاضای سوداگرانه اعمال شد. اما به نظر می‌رسد چنین طرحی تنها به نفع خودروسازان و بانک‌ها تمام می‌شود و این کار به نوعی پاک‌کردن صورت مساله تلقی می‌شود.
کارشناسان معتقدند که شیوه عرضه خودرو مشکل اصلی صنعت و بازار خودرو کشور نیست. بلکه قیمت‌ها و تعداد عرضه خودرو است که مشکلات را برطرف می‌کند. در نتیجه، با تغییر روش عرضه توسط خودروسازان نباید انتظار داشت که وضعیت بهتر شود.
نکته دیگری که در این میان باید به آن اشاره کرد، مسدودکردن میزان مبلغی است که متقاضی باید به‌عنوان پیش‌پرداخت باید در حساب خود داشته باشد. با این اقدام، می‌توان گفت که ایران خودرو به کمک بانک‌ها رفته تا سود بیشتری کسب کنند.
مسدودشدن حساب متقاضیان توسط خودروسازان، حتی برای مدتی کم می‌تواند سود هنگفتی را برای بانک‌ها ایجاد کند. البته احتمال این وجود دارد که ایران خودرو نیز در این سود سهیم باشند.
متقاضیان کاهش می‌یابد؟
در این میان، این احتمال به‌وجود می‌آید که با اجرای چنین شرطی، تعداد ثبت‌نامی‌ها در دو گروه کاهش یابد. گروه اول، دلالانی که برای کسب سود به سمت این قرعه‌کشی خودروسازان می‌آیند و گروه دوم، افرادی که توانایی خرید خودرو را ندارند و صرفا برای فروش حواله ثبت‌نام می‌کنند. حال باید منتظر ماند و مشاهده کرد که خودروسازان چنین طرحی را اجرا می‌کند یا خیر؟