اقتصاد۲۴ از طرف دیگر افزایش نرخ سوخت شرکت‌ها، صنایع تولیدی را نیز با مشکل مواجه کرده،، اما در صنایع ریالی مانند بانکی‌ها، صنایع غذایی و دارویی‌ها شرکت‌ها عملکرد نسبتا مناسبی ثبت کردند. کاهش فشار قیمت‌گذاری دستوری به واسطه عرضه دو مدل از محصولات خودروسازان در بورس کالا نیز سبب شده اندکی از زیان‌سازی این شرکت‌ها کاسته شود. در یک برآیند کلی شرکت‌ها آنچنان که مورد انتظار بازار سرمایه بود ظاهر نشدند و این گزارش‌های نه‌چندان مطلوب اثر خود را در هفته جاری بر بازار سهام نیز گذاشتند. با‌این‌حال برخی از کارشناسان معتقدند گزارش‌های ماهانه فصل زمستان و گزارش‌های ۱۲ ماهه گزارش‌های بهتری هستند و فصل پاییز را جبران خواهند کرد.
چوب نرخ سوخت لای چرخ شرکت‌ها
کامل ابراهیمیان، تحلیلگر بازار سهام، در این خصوص گفت: گزارش‌های ۹ ماهه و فصل پاییز شرکت‌ها از هفته گذشته در کدال منتشر شد و تا کنون حدود ۵۲۲ شرکت اطلاعات پاییز خود را منتشر کرده‌اند. از این تعداد ۷۸ شرکت در پاییز زیان‌ده و ۴۴۴ شرکت سودده بوده‌اند. این در حالی است که پاییز سال گذشته تعداد شرکت‌های زیان‌ده ۷۰ شرکت بود. مجموع سود ۹ ماهه امسال این شرکت‌ها بیش از ۴۹۰ همت بوده. این در حالی است که در ۹ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۰ سود این شرکت‌ها ۳۸۹ همت بود و رشد ۲۸ درصدی را تجربه کردند. این موضوع نشان می‌دهد بهبود وضعیت بازار در ۲ ماهه اخیر ناشی از خوش‌بینی بازار سهام به تحقق سود‌های خوب در فصل پاییز بوده است.
وی ادامه داد: علاوه بر این، مجموع فروش شرکت‌ها در ۹ ماهه امسال بیش از دوهزار و ۵۰۰ همت بوده؛ در حالی که در ۹ ماهه سال گذشته این عدد بیش از هزار و ۶۸۲ همت بود و از این حیث نیز شرکت‌ها رشد حدود ۵۳ درصدی را تجربه کردند. در‌حال‌حاضر نسبت P/ E گذشته‌نگر بازار در سطح هفت واحد قرار گرفته و این نسبت تقریبا پایین است. بر این اساس می‌توان گفت بازار سهام کماکان در سطح ارزنده‌ای قرار دارد.
ابراهیمیان بیان کرد: اگر بخواهیم این گزارش‌ها را به صورت صنعت به صنعت بررسی کنیم، باید گفت ما در برخی از گروه‌ها و صنایع شاهد افت سودآوری بودیم که این افت بیشتر ناشی از اعمال عوارض صادرات و نیز افزایش نرخ سوخت شرکت‌ها بوده است. در صنعت الفین ما شاهد افت ۴۴ درصدی سود خالص شرکت‌ها بودیم. در فولادسازان نیز افت ۲۳ درصدی را در فصل پاییز داشتیم که ناشی از افزایش هزینه‌های این شرکت‌ها از بابت سوخت و اعمال عوارض صادراتی بوده است.
این تحلیلگر بازار سهام اضافه کرد: در صنعت بانک‌ها رشد حدود ۱۰۰ درصدی در درآمد‌ها را شاهدیم که بیشتر به دلیل رشد نقدینگی در اقتصاد و جذب سپرده‌ها بوده است. درآمد‌های عملیاتی بانک‌ها نیز رشد خوبی داشته است. در این بین درآمد‌های بیمه‌ای‌ها هرچند ۳۰۰ درصد رشد کرده، ولی سود آن‌ها در پاییز امسال تنها پنج‌درصد رشد داشته است. این موضوع ناشی از افزایش ضریب پرداخت خسارت‌ها در بیمه‌ای‌هاست.
رشد ۵۵ درصدی داروسازان
وی اظهار کرد: دارویی‌ها نیز گزارش‌های خوبی ارائه کردند. رشد ۵۵ درصدی در سود خالص داشتند که ناشی از حذف قیمت‌گذاری دستوری و اثر آن بر افزایش تولید و فروش در صنعت داروسازی بوده است. در صنعت پتروشیمی نیز اوره‌سازان وضعیت خوبی داشتند و با رشد ۷۵ درصدی سود خالص در پاییز امسال نسبت به پاییز سال قبل همراه بودند. هرچند نرخ خوراک و سوخت این صنعت افزایش داشته، ولی به دلیل رشد قیمت‌های جهانی و همچنین رشد نسبی نرخ ارز اوره‌سازان پاییز خوبی را رقم زدند.
ابراهیمیان اظهار کرد: سیمانی‌ها که به دلیل عرضه محصولات در بورس کالا و کنار رفتن قیمت‌گذاری دستوری پس از سالیان متمادی از زیر فشار قیمت‌گذاری دستوری رها شدند، در پاییز امسال رشد ۴۵ درصدی در سود خالص ثبت کردند. متاسفانه ما در بودجه سال ۱۴۰۲ افزایش عجیبی در نرخ سوخت سیمانی‌ها را شاهد بودیم. چنانچه این نرخ برای سوخت صنعت سیمان و سایر صنایع در بودجه سال آتی تعدیل نشود اکثر صنایع تحت فشار هزینه‌ای زیادی قرار خواهند گرفت.
این تحلیلگر بازار سهام گفت: پالایشی‌ها نیز در ۹ ماهه امسال ۸۷ هزار میلیارد تومان سود ساختند که نسبت به ۹ ماهه پارسال با رشد بیش از صددرصدی همراه بود. پالایشی‌ها همواره مورد توجه بازار سهام بوده‌اند و متاسفانه در پاییز امسال نسبت به پاییز سال قبل با ۱۰ درصد افت سودآوری در برخی از شرکت‌ها همراه بودند، البته در این بین برخی از آن‌ها نیز گزارش‌های خوبی ارائه دادند. این افت سودآوری به دلیل کاهش قیمت نفت و افت اسپرد فراورده‌های نفتی بوده است.
ابراهیمیان عنوان کرد: قطعه‌سازان در ۹ ماهه امسال بیش از هزارمیلیارد تومان سود ساختند که با رشد ۱۲۰ درصدی نسبت به ۹ ماهه سال قبل همراه بودند. در بین هفت شرکت خودروسازی که گزارش ارائه دادند در ۹ ماهه سال قبل با توجه به قیمت‌گذاری دستوری، لاتاری خودرو و اعمال فشار‌های مختلف بر این صنعت حدود ۶۵۰۰ میلیارد تومان زیان ساخته بودند که پس از عرضه محصولات در بورس کالا طی سه ماه اخیر، این زیان به نصف کاهش یافته و در ۹ ماهه امسال خودروسازان حدود ۳۲۰۰ میلیارد تومان زیان ثبت کردند.
وی ادامه داد: بر خلاف اینکه زیان‌دهی این صنعت کاهش یافته، کماکان به دلیل قیمت‌گذاری دستوری روی محصولات و تعریف انواع طرح‌هایی مانند طرح جوانی که باعث می‌شود خودروسازان حداقل نصف محصولات خود را با ۳۰ درصد و در برخی از مواقع تا ۵۰ درصد پایین‌تر از قیمت بازار به مصرف‌کننده‌های خاص ارائه دهند، این زیان کماکان احتمالا ادامه خواهد داشت. امیدواریم طراحی طرح‌های مختلف برای دارایی سهامداران و سرمایه‌گذاران از طرف قانون‌گذاران کنار گذاشته شود.
این تحلیلگر بازار سهام در خصوص وضعیت صنعت نیروگاهی نیز گفت: نیروگاهی‌ها تحت فشار شدید قیمت‌گذاری دستوری هستند. فرسودگی نیروگاه‌ها ناشی از استفاده از سوخت‌هایی مانند مازوت و اعمال قیمت‌گذاری دستوری روی قیمت برق، این صنعت را با افت ۳۰ درصد سود خالص همراه کرده است. باید توجه داشت که کاهش سودآوری این صنعت تهدیدی است برای اینکه سرمایه‌گذاران وارد سرمایه‌گذاری در این صنعت نشوند.
بیشتر بخوانید: هشدار به خریداران ربع سکه از بورس
تعدیل بازار با گزارش‌های زمستان
نوید خاندوزی، دیگر تحلیلگر بازار سهام، نیز در نگاهی کلی به گزارش‌های ۹ ماهه، آن‌ها را نامطلوب ارزیابی کرد و گفت: در بررسی صنعت به صنعت گزارش‌های ۹ ماهه می‌بینیم صنایع مرتبط با بازار جهانی جذاب نبودند. برای مثال عمده فولادی‌ها و پتروشیمی‌ها حاشیه سود‌های قوی نداشتند.
البته در این میان استثنا نیز وجود داشت؛ مثلا در پتروشیمی‌ها وضعیت اوره‌ای‌ها بهتر از سایرین بود. در بین سایر صنایع پالایشی، به واسطه اعمال نرخ پایین صادراتی توسط دولت، گزارش‌های خوبی ارائه نشد. شتران که در این گروه گزارش بهتری داشت نیز به واسطه سود غیرعملیاتی و مالیات بود. این تحلیلگر بازار سهام ادامه داد: در مورد خودرو باید توجه داشت که این گروه هیچ‌وقت با گزارش سنجیده نمی‌شود؛ اما تقریبا می‌توان گفت تغییر خاصی نسبت به دوره قبل نداشت، اما قطعاتی‌ها وضعیت بهتری داشتند و گزارش‌های خوبی ارائه دادند.
سبقت رشد قیمت‌ها از گزارش‌ها
خاندوزی بیان کرد: نکته‌ای که در مورد کلیت بازار و گزارش‌ها وجود دارد این است که سرعت رشد قیمت‌ها در این دوره از وضعیت گزارش‌ها مقداری بیشتر بود و این باعث شد گزارش‌های ارائه‌شده مقداری بازار سهام را ناامید کند و بدین سبب ما شاهد عقب‌نشینی بازار پس از ارائه گزارش‌های عملکرد شرکت‌ها بودیم.
به نظرم با ارائه گزارش‌های ماهانه زمستان و گزارش‌های عملکرد ۱۲ ماهه‌ای که منتشر خواهد شد این انتظار تعدیل و جبران می‌شود و جو کلیت بازار سهام نیز به سمت بهتری تغییر می‌کند. وی بیان کرد: در خصوص افزایش نرخ دلار نیز ذکر این نکته ضروری است که افزایش نرخ دلار در بازار آزاد تا زمانی که خود را به شکل جدی در بورس کالا نشان ندهد در گزارش‌ها و وضعیت شرکت‌ها تاثیر نخواهد داشت.
در مقایسه صنایع ریالی و دلاری نیز باید گفت در صنایع ریالی مانند بانکی‌ها که خیلی با موارد دلار و ... مرتبط نیستند تراز عملیاتی به‌خصوص در بانک‌هایی مانند ملت، اقتصاد نوین، سامان، پاسارگاد و پست بانک مثبت بوده و گزارش‌های بهتری داشتند و سایر بانک‌ها مقداری وضعیت عملیاتی پایینی داشتند.
این تحلیلگر بازار سهام گفت: از دیگر صنایع ریالی می‌توان به گروه غذایی اشاره کرد که گزارش‌های خوبی ارائه دادند و وضعیت بهتری داشتند. در برخی از سیمانی‌ها نیز گزارش‌های خوبی دیده شد و نسبت به سایر صنایع به طور کلی وضعیت بهتری داشتند.
این اتفاق در دارویی‌ها نیز افتاد و در پنج سهم دارویی گزارش‌های نسبتا خوبی داشتیم. خاندوزی با اشاره به اینکه اثر ارائه گزارش‌های عملکرد ۹ ماهه و گزارش‌های پاییز بر بازار سهام اثر منفی گذاشت، گفت: گزارش‌ها اثر کاهنده بر بازار داشت، چرا که انتظار بازار مقداری بیشتر بود، ولی زهر این اثر کاهنده نیز گرفته شده و آن جو منفی به واسطه گزارش‌های ۹ ماهه که به وجود آمده بود در حال حاضر در بازار دیده نمی‌شود.