اقتصاد۲۴ اگرچه برخی از منابع نزدیک به شورای رقابت می‌گفتند که عرضه خودرو در بورس کالا با تبصره‌های خاص ادامه خواهد داشت، اما در دستورالعمل جدید، هیچ نامی از بورس به چشم نمی‌خورد. به نظر می‌رسد شورای رقابت توانسته است با تغییر نظر وزارت صمت، انحصار در عرضه خودرو را استمرار بخشد.
شرایط جدید خرید خودرو
متقاضیان خرید خوردو براساس دستورالعمل شورای رقابت باید شرایط زیر را داشته باشند:
۱. حداقل سن متقاضیان خرید خودرو ۱۸ سال باشد.
۲. دارابودن گواهینامه رانندگی برای متقاضیان خرید خودرو الزامی است.
۳. متقاضیانی که طی ۴۸ ماه گذشته صدور فاکتور خورو نزد شرکت‌های ایران خودرو و سایپا یا طی ۲۴ ماه گذشته صدور فاکتور خودرو نزد دیگر شرکت‌ها داشته اند، امکان ثبت نام و خرید خودرو ندارند.
۴. متقاضیانی که دارای پلاک انتظامی فعال هستند امکان ثبت نام و خرید خودرو ندارند.
۵. انتقال امتیاز و حقوق ناشی از خرید خودرو، به اشخاص ثالث (حتی به صورت وکالتی) و نیز فروش حواله خودرو به صورت وکالتی ممنوع است.
۶. امکان صلح در قرارداد وجود ندارد.
۷. عرضه کننده خودرو موظف است روش‌های بازدارنده برای جلوگیری از انتقال سند حداقل به مدت یکسال، از جمله در رهن گرفتن سند خودرو، اتخاذ و اجراکنند.
۸. امکان ثبت نام و خرید خودرو برای اشخاص حقوقی وجودندارد.
۹. مبلغی از بهای فروش خودرو باید در حساب خریدار موجود باشد که بر اساس نوع برنامه فروش متغیر است:
الف – در روش‌های فروش فوری یا فوق العاده، ۵۰ درصد از مبلغ فروش خودرو (بر اساس بخشنامه اعلامی فروش) باید در حساب بانکی متقاضی باشد و تاپس از خرید خودرو امکان برداشت آن مبلغ وجود ندارد.
ب- در روش پیش فروش، به اندازه مبلغ پیش پرداخت (و بر اساس بخشنامه اعلامی فروش که با توجه به تبصره ماده ۴) آیین نامه اجرایی قانون حمایت از مصرف کنندگان خودرو مصوب ۱۳۹۵ هیات وزیران، حداکثر تا ۵۰ درصد از مبلغ فروش خودرو می‌باشد، باید در حساب بانکی متقاضی باشد و تاپس از خرید خودرو امکان برداشت آن مبلغ وجود ندارد.
تبصره: در صورتی که وضعیت بازار از منظر عرضه و تقاضا متعال شود به پیشنهاد کارگروه خودرو و تصویب شورای رقابت، محدودیت‌ها و شروط فوق می‌تواند با توجه به مدل خودرو و شرکت تعدیل و بازنگری شود.
بیشتر بخوانید: پیش‌فروش بزرگ ایران خودرو + شرایط ثبت نام
سردرگمی متقاضیان خودرو در دوگانه بورس و شورای رقابت
مصوبه شورای رقابت پیرامون فروش خودرو در حالی اعلام شده که تاکنون چندین بخشنامه و مصوبه از سوی دستگاه‌های مختلف در رابطه با بازار خودرو ابلاغ شده است! جماران با انتقاد از این دستوالعمل نوشته است: این مصوبه منجر به سردرگمی هرچه بیشتر شهروندان و متقاضیان خودرو شده چرا که مشخص نیست بالاخره تصمیم وزارت اقتصاد و وزارت صمت در بازار اجرا می‌شود یا نظر شورای رقابت؟!
این مصوبه عجیب انحصار فروش خودرو را به رسمیت شناخته شده و در اقدامی عجیب‌تر خواستار محاسبه نرخ خودرو بر اساس دلار بازار متشکل ارزی و نرخ سه خودروی خارجی مشابه شده است!
این اتفاق در حالی صورت می‌گیرد که مصوبه شفاف نکرده است قیمت خودرو‌های خارجی بر اساس نرخ کدام کشور و چه شرایطی باید ملاک قرار بگیرد. همچنین دلیل اعمال نرخ ارز بازار متشکل ارزی برای تعیین قیمت ریالی خودرو مشخص نیست چراکه نرخ‌های متفاوت ارز که دولت آن را به رسمیت می‌شناسد اولویت بیشتری برای تعیین قیمت محصولات داخلی دارند. برای مثال نرخ دلار محاسباتی واردات کالای اساسی و واسطه‌ای ۲۸۵۰۰ تومان در نظر گرفته شده است. چگونه است که برای خودروی تولید داخل نرخ ارز گران تری نسبت به کالای وارداتی در نظر گرفته شده است؟!
تصمیم شورای رقابت وقتی با این حجم از ابهام و عجایب بی پاسخ، منتشر شده، فقط شائبه به تلاطم کشیدن بازار خودرو و بویژه بازار بورس که منتظر تعیین تکلیف نهایی تداوم فروش خودرو در بورس بود را تقویت کرده که احتمالا عده‌ای به دنبال رنج منفی کشیدن در بورس و نوسان گرفتن از مردم در بازار سرمایه هستند.
پس از کش و قوس‌های فراوان امروز دستورالعمل جدید شورای رقابت برای صنعت خودرو منتشر شد و تکلیف عرضه خودرو در بورس یکسره شد.
شورای رقابت در دستورالعمل امروز خود که با خط نستعلیق زیبا نوشته شده است، عنوان کرده است که بازار تمامی خودرو‌های سواری شامل خودرو‌های تولیدی، مونتاژ و وارداتی، انحصاری تشخیص داده می‌شود و از این پس طبق قانون مشمول دستورالعمل شورای رقابت قیمت گذاری می‌شوند.
در بند ۳-۲ این دستورالعمل امده است که ” با هدف نهادینه سازی رقابتی برای هر خودرو، بر اساس قیمت حداقل سه خودرو خارجی هم رده از نظر کلاس، کیفیت و استاندارد، قیمتی به عنوان پایه رقابتی استخراج و اعلام می‌شود. شورای رقابت راساً یا از طریق وزارت صمت نسبت به استفاده از ظرفیت نهاد‌های حرفه‌ای داخلی و حسب مورد، مراجع خارجی معتبر جهت تعیین ملاک‌های مقایسه استفاده خواهد کرد که در جلسه کارگروه خودرو در دوره‌های ۶ ماهه یا یک ساله جمع بندی و مبنای عمل خواهند بود؛ و در صورتی که این دستورالعمل صحت داشته باشد، هیچگونه نشانی از بورس کالا در بند‌های آن دیده نمی‌شود.
در بند ۵ ماده ۵ که مهم‌ترین موضوع این روزهاست، اعلام کرده است که از این پس، خودروسازان موظفند محصولات خود را از طریق سامانه یکپارچه فروش خودرو، ثبت‌نام و به فروش برسانند؛ بنابراین می‌توان اینگونه برداشت کرد که عرضه خودرو در بورس کالا متوقف شده است.
با انتشار این دستورالعمل، بازار سرمایه به این خبر واکنش نشان داد و سهام گروه خودرویی و همچنین کلیت بازار سهام با فشار عرضه مواجه شدند و حتی برخی از نماد‌ها به صف فروش نزدیک شده‌اند. حال باید منتظرماند تا دستگاه‌های مسئول چه تصمیمی برای دستورالعمل شورای رقابت اتخاذ می‌کنند.