اقتصاد۲۴- چند سال پیش و زمانی که زلزله‌ای سهمگین در ترکیه رخ داد، برخی افراد و رسانه‌ها از احتمال آنکه هارپ در وقوع این زلزله نقش داشته باشد صحبت کردند. حالا و با وقوع زلزله ویرانگر دیگری در ترکیه، بار دیگر بازار این گمانه‌زنی‌ها داغ شده است.
از ساعاتی بعد از وقوع زلزله نیمه‌شب گذشته در ترکیه، شبکه‌های اجتماعی و به‌ویژه توئیتر پر شد از گمانه‌زنی‌ها درباره اینکه آیا ردی از هارپ در این حوادث و بلایای طبیعی دیده می‌شود یا خیر. در این میان وجود یک نیروگاه درحال ساخت هسته‌ای در این منطقه نیز به نگرانی‌ها دامن زده است.
هارپ و زلزله ترکیه
همه چیز از جایی شروع شد که چند روز پیش (سوم فوریه) فردی با نام Frank Hoogerbeets این توئیت را منتشر کرد:" دیر یا زود، زلزله‌ای ۷.۵ ریشتری در منطقه جنوب و مرکز ترکیه، اردن، سوریه و لبنان، به وقوع خواهد پیوست. "
با وقوع این زلزله، این توئیت به شدت بازنشر شد و پاسخ‌های فراوانی دریافت کرد.
افراد زیادی نیز این سوال را مطرح کردند که چرا کشور‌های غربی از چند روز پیش کنسول‌گری‌هایشان را در ترکیه بستند؟ و از سوی دیگر تحت فشار قرار گرفتن اردوغان از سوی آمریکا و ناتو به خاطر رفتار‌های دوستانه‌اش با روسیه و همچنین در افتادن دولت ترکیه با ناتو نیز از جمله تئوری‌های دیگری بودند که بسیاری از کاربران توئیتر آن را با سیاسی بودن زلزله ترکیه و نقش داشتن هارپ در این اتفاق تلخ مرتبط دانستند.
در حوالی ساعت ۱۴ و باز هم زلزله دیگری در همان منطقه به قدرت ۷.۸ ریشتر رخ داد تا این حرف و حدیث‌ها اوج گیرد و در همان ساعات، زلزله حدودا ۴ ریشتری در نیویورک باعث شد تا برخی از این کاربران به این نکته اشاره کنند که هارپ دیگر از کنترل خارج شده است. اما این گمانه‌زنی‌ها و تئوری‌ها تا چه حد صحت دارد؟
از همین رو به بررسی این موضوع پرداخته‌ایم تا ببینیم که هارپ چه قابلیت‌هایی دارد و آیا می‌توان زلزله‌های اخیر را با هارپ مرتبط دانست یا خیر
هارپ چیست؟
هارپ یا (High Frequency Active Auroral Research Program) یا برنامه پژوهشی یونوسفر فعال با فرکانس بالا، یک پروژه تحقیقاتی است که مرکز اصلی آن در نزدیکی گاکونا در آلاسکا واقع شده است.
تکمیل پروژه هارپ حدود دو دهه طول کشیده و هزینه‌های ساخت و عملیاتی آن حدود ۲۵۰ میلیون دلار برآورد شده است.
این پروژه یکی از پروژه‌هایی است که توسط نیروی دریایی ونیروی هوایی آمریکا اجرا شده و دیگر پروژه‌های نظامی که به مطالعه در یونوسفر، اتمسفر فوقانی و استفاده از ماهواره‌های خاصی با اهداف خاص می‌پردازند، معمولا با اهداف غیرجنگی انجام شده‌اند و هدف از انجام آنها، انجام بررسی و شناخت بیشتر و بهبود دانش و اطلاعات درباره فیزیک لایه‌های بالایی اتمسفر و تحقیق درباره تاثیر تغییرات آب و هوایی بر دنیا بوده.
دانشمندان از طریق هارپ با ایجاد تغییراتی در یونوسفر (دورترین و ناشناخته‌ترین بخش اتمسفر زمین)، درمورد آن مطالعاتی انجام داده و آن را تبدیل به نوعی آزمایشگاه طبیعی کرده‌اند.
هارپ با بهره‌گیری از امواج رادیویی فرکانس بالا که از رادار‌های خود منتشر می‌کند، این کار را انجام می‌دهد و جذب بخشی از این امواج در ارتفاع ۱۰۰ تا ۳۵۰ کیلومتری از سطح زمین، باعث افزایش شتاب الکترون‌ها در آن منطقه و در نتیجه گرم شدن یونوسفر می‌شوند.
یکی از کاربرد‌های هارپ این است که با تحریک یونوسفر از طریق پالس‌هایی که به‌صورت مصنوعی ارسال می‌شوند، موج‌هایی ساخته شود که ممکن است فواصلی طولانی را در اتمسفر پائین طی کرده و به اعماق زمین نفوذ کنند تا انبار‌هایی از موشک‌ها و تونل‌های زیرزمینی را پیدا کرده یا با زیردریایی‌ها ارتباط برقرار کنند.
الکتروجت چیست؟
الکتروجت، نوعی دستگاه الکترونیکی معلق در اطراف زمین است که با ذخیره انرژی در آن، محیط تغییر کرده و جریان تغییر می‌کند و امواجی با فرکانس پائین و فرکانس خیلی پائین را تولید می‌کند. هدف هارپ هم این است که الکتروجت را با هدف بهره‌گیری از آن به عنوان یک ایستگاه بزرگ تولید، به زمین نزدیک کند.
تردید‌های موجود درباره هارپ
هارپ فرکانس‌های رادیویی را به یونوسفر ارسال می‌کند و الکتروجت بر آب و هوای جهان تاثیر می‌گذارد که گاهی در زمان وقوع رعد و برق‌ها به زمین برخورد کرده و برروی ارتباطات توسط کابل‌های تلفن و الکتریکی تاثیر می‌گذارند.
در مقاله وب‌سایت elminuto می‌خوانیم: هارپ مثل یک گرم‌کننده بزرگ برای یونوسفر عمل می‌کند و بدین‌ترتیب می‌تواند یک سلاح ژئوفیزیک پیچیده ساخته دست بشر باشد.
در ادامه این گزارش این سوال مطرح شده که چرا یک پروژه این چنینی توسط سازمان‌های نظامی و دفاعی حمایت می‌شود؟ پاسخ این است که با استفاده از هارپ می‌توان ارتباطات زیردریایی، تحلیل‌های نقشه‌برداری از یک منطقه دورافتاده و حتی بررسی ساختار‌های زیرزمینی را بهبود بخشید.
اما آنچه در دیدگاه علمی واضح است، این است که هارپ با صد‌ها میلیون وات توان و آنتن‌هایش می‌تواند یک گرم کننده عظیم در جو فوقانی کره زمین باشد که باعث یونیزاسیون شدیدی شده و عواقبی غیرقابل پیش‌بینی را به همراه داشته باشد و با توجه به خاصیت آئینه‌ای‌اش ممکن است آثارش به هرنقطه‌ای از کره زمین برسد.
ما در مورد نوعی سلاح جدید صحبت می‌کنیم که می‌تواند باعث شدت یافتن طوفان‌ها، افزایش خشکسالی و اتفاقاتی این چنینی شود و بدون آنکه کسی توجه شود، آسیب‌هایی را به هر نقطه‌ای از زمین وارد کند. آیا این یک داستان است؟
مخالفان و موافقان هارپ چه می‌گویند
حامیان هارپ، در حمایت از این پروژه، به مزایای بی‌شمار آن در دنیای علم، ژئوفیزیک و نظامی اشاره می‌کنند، ولی منتقدان بر این باورند که هارپ می‌تواند عواقب فاجعه‌باری برای کره زمین داشته باشد؛ از به خطر افتادن یونوسفر زمین گرفته تا دستکاری ذهن انسان‌ها.
نیک بگیچ، محقق، همراه با روزنامه‌نگاری به نام ژان مانینگ تحقیق کاملی درباره هارپ انجام داده‌اند که نتیجه این تحقیق در کتاب "فرشته‌ها این هارپ (چنگ) را نمی‌نوازند" منتشر شده و در آن به فرضیه‌ای اشاره کرده‌اند که با راه‌اندازی این پروژه، عواقب آن به مراتب بدتر از آزمایش‌های هسته‌ای خواهد بود.
دکتر روزالی برتل هم معتقد است که هارپ، پیامد‌های زیست‌محیطی ویرانگری خواهد داشت:" این ماجرا به پنجاه سال برنامه‌های فشرده مرتبط است که روند ویرانگری آن در حال افزایش است و هدف از آن کنترل فضا‌های بالایی جو است. "
هارپ بخش جدایی‌ناپذیری از تاریخ تحقیق و توسعه ویژه فضایی است که ماهیتی نظامی دارد. اما پیامد‌های نظامی ترکیب این پروژه‌ها نگران‌کنننده است. توانایی ترکیب هارپ با آزمایش‌های فضایی و ساخت موشک‌های فضایی که انرژی فراوانی تولید می‌کنند و قابل مقایسه با یک بمب اتمی هستند، وحشتناک است.
بیشتر بخوانید: ادعای رئیس انجمن مهندسی زلزله ایران
از سوی دیگر برخی محققان نیز معتقدند که هارپ نمی‌تواند تاثیری بر تغییرات آب و هوایی داشته باشد و به‌عنوان مثال جسیکا متیوز، مدیر برنامه هارپ در دانشگاه آلاسکا اعلام کرده که برنامه‌ها و تحقیقات هارپ قادر به دستکاری آب و هوایی نیستند: «امواج رادیویی تشعشع یافته توسط هارپ در فرکانس‌های مختلف جذب لایه‌های مختلف اتمسفر نمی‌شوند و درنتیجه هارپ قدرتی برای کنترل شرایط آب و هوایی ندارد.»
کیت گروز، دستیار مدیر موسسه تحقیقات علمی در کالج بوستون هم گفته: «هیچ مکانیزم معتبری وجود دارد که هارپ بتواند در آب و هوا یا جو تغییری ایجاد کند. این ادعا‌ها بی‌اساس و احساسی هستند و پایه علمی ندارند.» چارلز کنراد، مدیر مرکز آب و هوای منطقه‌ای جنوب‌شرقی NOAA هم گفته هیچ‌کسی توان ایجاد طوفان را ندارد: «شرایط حاد آب و هوایی، نیازمند حجم بالایی از انرژی هستند و انسان به‌هیچ ترتیبی نمی‌تواند این حجم از انرژی را در اتمسفر برده و چنین پدیده‌هایی را رقم بزند.»
کاربرد‌های احتمالی هارپ
به نقل از وب سایت elminuto این پروژه، احتمالا به مردم به‌عنوان یک پروژه خاص و به‌عنوان یک سپرفضایی در برابر ورود تسلیحات به حریم زمین ارائه شده و شاید افراد ساده‌لوح فکر کنند که هارپ سیستمی برای ترمیم لایه اوزون است.
اما هارپ جدای از دستکاری‌های آب و هوایی، چندین کاربرد مرتبط دیگر نیز دارد و به نظر می‌رسد که می‌تواند با بمباران شدید جو با رعد و برق‌هایی با فرکانس بالا، به تغییرات آب و هوایی کمک کند.
اما تبدیل امواج با فرکانس پایین و با شدت بالا، می‌تواند بر مغز انسان‌ها تاثیرگذار باشد.
شواهد علمی اخیر حاکی از آن است که هارپ پتانسیل ایجاد سیل، خشکسالی، طوفان و زلزله را دارد و از نظر نظامی هم می‌تواند در حکم یک سلاح کشتارجمعی عمل کند و پتانسیل این را دارد که به‌عنوان ابزاری برای تسخیر انتخابی سیستم‌های کشاورزی و زیست‌محیطی در برخی مناطق به کار رفته و آن مناطق را بی‌ثبات کند.
برخی ادعا می‌کنند که هارپ می‌تواند دلیل ایجاد برخی فجایع زیست‌محیطی، از جمله سیل‌های عظیم، خشکسالی‌های ویرانگر، طوفان‌های قدرتمند و رعد و برق‌ها و گردباد‌های ترسناک و حتی زلزله‌های مرگبار در برخی مناطق مثل افغانستان و فیلیپلن برای تحریک یا ترساندن تروریست‌ها باشد.
در عین حال برخی دیگر هارپ را مقصر سوانح مختلفی، مثل خاموشی‌های عظیم در آمریکا، سقوط هواپیماها، بیماری‌های مرموزی مثل سندروم خستگی مزمن می‌دانند و برخی‌ها حتی اعتقاد دارند که هارپ می‌تواند ابزاری برای کنترل ذهن افراد باشد.
جمع‌بندی
از آنجا که دسترسی به اطلاعات کامل و جامعی در باره ارتباط هارپ با بلایای طبیعی و به ویژه زلزله وجود ندارد و نمی‌توان قاطعانه درباره توانایی‌های هارپ اظهارنظر کرد و گفت که این ادعا‌ها تا چه حد صحت دارند؛ آیا این امکان وجود دارد که هارپ مسئول همه یا برخی بلایایی طبیعی دهه‌های اخیر بوده باشد؟ احتمالا تا چند سال آینده پاسخ این سوالات را خواهیم گرفت.