اقتصاد۲۴ - روز گذشته دوشنبه ۱۷ بهمن‌ماه دو زلزله قدرتمند به فاصله تقریبی ۱۰ دقیقه بخش‌هایی از ترکیه و سوریه را لرزاند. زلزله اول با قدرت ۷.۸ ریشتر و زلزله دوم با قدرت ۶.۷ ریشتر اعلام شد.
به گزارش هم میهن، گستره این زلزله آن‌چنان بود که در بسیاری از کشور‌ها نیز احساس شد. قدرت تخریب این زمین‌لرزه بالا و شمار قربانیان آن نیز قابل‌توجه است.
در ساعت ۴ و ۱۷ دقیقه بامداد روز گذشته زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۷.۸ ریشتر در مرز ترکیه و سوریه رخ داد. کانون این زمین‌لرزه قدرتمند در شهر پازارجیک استان قهرمان‌مرعش در ترکیه بوده است. برخی اخبار عمق این زمین‌لرزه را ۲۴.۱ متری زمین و برخی دیگر آن را در ۱۸ کیلومتری زمین عنوان کرده‌اند. بااین‌حال اداره کل حوادث غیرمترقبه ترکیه عمق این زلزله را هفت کیلومتری زمین اعلام کرده است. این زمین‌لرزه که در مرز ترکیه و سوریه به‌وقوع پیوست بخش‌هایی از سوریه را نیز لرزاند. علاوه بر سوریه و ترکیه، این زلزله در لبنان، فلسطین، عراق، اردن، مصر و عربستان نیز احساس شده است. ۱۱ دقیقه بعد از این زلزله، پس‌لرزه‌های قوی در مرکز ترکیه حس شده است که بزرگ‌ترین آن ۶.۷ ریشتر بوده و در واقع به‌عنوان دومین زمین‌لرزه در این منطقه ثبت شده است.
مرگ‌ها و تخریب‌ها
اگرچه هنوز برای اعلام آمار دقیق کشته‌شدگان و مجروحان این حادثه بزرگ زود است، اما مقامات دو کشور ترکیه و سوریه تا زمان تنظیم این گزارش تعداد جان‌باختگان این حادثه در ترکیه را ۱۰۱۴ نفر و در سوریه را ۷۸۳ نفر اعلام کرده‌اند. همچنین آمار مصدومان این زلزله مرگبار تا این لحظه ۵ هزار تا ۵ هزار و ۴۰۰ نفر اعلام شده است. این آمار البته نهایی نیست و بنابر اعلام رسانه‌های دو کشور حجم تخریب‌ها به‌قدری است که قطعاً بر شمار قربانیان و مجروحان این حادثه افزوده می‌شود.
آنطور که سلیمان سویلو، وزیر کشور ترکیه اعلام کرده است: «دست‌کم ۱۰ شهر از جمله عثمانیه، آدانا و دیاربکر متحمل بیشترین آسیب‌ها شده‌اند.» اوکتای، معاون رئیس‌جمهور ترکیه اعلام کرده است که مدارس، خوابگاه‌ها و مراکز اقامتی آسیبی ندیده‌اند. خبرگزاری آناتولی از وقوع یک آتش‌سوزی بزرگ در منطقه «کهرمان» به‌دنبال زمین‌لرزه روز گذشته خبر داد. رسانه‌های ترکیه همچنین از فروریختن دوهزار و ۸۲۴ ساختمان در این کشور و ویرانی بیمارستان‌ها و ساختمان‌های اداری در برخی مناطق خبر داده‌اند. از آمار نجات افرادی که زیرآوار مانده‌اند خبری در دست نیست.
بیشتر بخوانید: زلزله مهیب ترکیه کل خاورمیانه را لرزاند+جزییات
اما برخی خبر‌ها حاکی از آن است که سه فرودگاه در شهر‌های قهرمان مرعش، غازی‌انتپ و هاتای دچار آسیب شده و پرواز‌های عادی در آن‌ها متوقف شده است. بنابر گزارش خبرگزاری اسپوتنیک وزارت حمل‌ونقل سوریه نیز روز گذشته اعلام کرد: «ارتباطات ریلی در سراسر این کشور برای بررسی وضعیت خطوط راه‌آهن به حالت تعلیق درآمده است.» این زلزله البته به میراث فرهنگی نیز آسیب زده و در یک مورد که روزنامه حریت گزارش داده، قلعه‌ای تاریخی در غازی‌انتپ فرو ریخته است.
در ادامه به خسارات واردشده بر سوریه نیز اشاره می‌کنیم. رائد احمد، مدیرکل مرکز ملی پایش زلزله سوریه نیز با اشاره به اینکه مناطق نزدیک به مرکز زمین‌لرزه در ادلب، لاذقیه و مناطق مختلف سوریه تحت تأثیر زمین‌لرزه‌های شمال اسکندرون قرار گرفته‌اند، گفت: «حلب بیشترین آسیب را دیده است و نشانه‌ای از وقوع سونامی وجود ندارد.» خبرگزاری سانا همچنین از برگزاری جلسه فوق‌العاده هیئت‌وزیران سوریه به ریاست رئیس‌جمهوری این کشور برای بررسی پیامد‌های زمین‌لرزه بامداد دیروز و آماده‌باش ارتش این کشور در مناطق زلزله‌زده خبر داد. بشار اسد از وزرای مربوطه خواست تا خود به شکل مستقیم بر روند عملیات امداد و نجات در استان‌های مختلف نظارت کنند. بنا بر اعلام وزارت بهداشت سوریه شمار قربانیان زلزله در این کشور رو به افزایش بوده و بیشترین تلفات و مجروحان مربوط به استان‌های لاذقیه، حلب، حماة و طرطوس است. برخی اخبار تائید‌نشده نیز از مرگ خواهر نسوم عرنوس، نخست‌وزیر سوریه در شهر حماة خبر داده و اعلام کرده‌اند که ۱۱ نفر از فرزندان و نوادگان این فرد نیز در این زلزله جان باخته‌اند. سازمان امداد و نجات سوریه اعلام کرده است که در برخی شهر‌های سوریه کل محله‌ها فرو ریخته است.
امدادرسانی بین المللی به مناطق زلزله‌زده
آنطور که سی‌ان‌ان گزارش داده است با توجه به‌شدت زمین‌لرزه روز گذشته و خرابی‌های ناشی از آن آژانس بلایای طبیعی ترکیه برای انجام عملیات جست‌وجو و نجات از جامعه بین‌المللی درخواست کمک کرده است. درخواستی که البته بی‌پاسخ نمانده و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور این کشور از پیشنهاد ۴۵ کشور برای کمک به ترکیه خبر داده است. کاخ سفید در واکنش به این زلزله اعلام کرد که آماده ارسال هرگونه کمک موردنیاز به این مناطق است و بایدن رئیس‌جمهور این کشور به آژانس امدادی «یو اس‌ای اید» و دیگر شرکای دولت فدرال دستور داده است تا گزینه‌های پاسخگویی ایالات‌متحده را برای کمک به آسیب‌دیدگان ارزیابی کنند.
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان در پیامی توئیتری با آسیب‌دیدگان ابراز همدردی و همبستگی کرد و قول کمک داد. روسیه نیز اعلام کرده است که تیم‌های امدادی اعزام می‌کند. به گفته رسانه‌های این کشور کمک‌ها و تیم‌های امدادی در حال آماده‌شدن برای اعزام تیم‌های نجات به ترکیه و سوریه‌اند. ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو نیز در توئیتر از بسیج کشور‌های عضو ناتو برای حمایت از مردم مناطق زلزله‌زده خبر داد. او با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور و مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه تماس گرفت. یانس لنارچیچ، کمیسر مرکز امداد و مدیریت بلایای طبیعی اتحادیه اروپا خبر داد که تیم‌هایی از هلند و رومانی در حال حاضر در راه ترکیه هستند. اسلوونی نیز آماده یاری‌رسانی است.
علاوه بر کشور‌های اتحادیه اروپا، کشور‌های اسکاندیناوی؛ فنلاند، سوئد و نروژ نیز اعلام کرده‌اند که آماده کمک‌رسانی به مناطق زلزله‌زده هستند. وزیر امور خارجه هلند نیز روز گذشته از اعزام یک تیم جست‌وجو و نجات از این کشور به ترکیه خبر داد. جمهوری آذربایجان نیز روز گذشته از اعزام یک تیم امداد و نجات ۳۷۰ نفره به مناطق زلزله‌زده ترکیه خبر داد. همچنین ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در پیامی توئیتری ضمن تسلیت به قربانیان این حادثه به آن‌ها پیشنهاد کمک کرد. احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب نیز در سخنانی از جامعه جهانی خواست برای کمک‌رسانی به آسیب‌دیدگان زلزله در سوریه اقدام کنند.
پیام ایران به دو کشور حادثه‌دیده
ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ایران در پیام‌های جداگانه‌ای وقوع حادثه دل‌خراش زلزله در دو کشور دوست و برادر ترکیه و سوریه را به روسای‌جمهور و مردم دو کشور تسلیت گفت. همچنین حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان ضمن تسلیت این حادثه دل‌خراش در توئیتی نوشت: «تأثر و تأسف عمیق خود، دولت و مردم ایران از وقوع زلزله شدید در مناطقی از دو کشور دوست، همسایه و مسلمان ترکیه و سوریه که به جان‌باختن و مجروح شدن جمع زیادی از شهروندان دو کشور منجر شد، اعلام و با دولت‌ها و ملت‌های ترکیه و سوریه ابراز همدردی می‌کنم. آماده هرگونه مساعدت هستیم.»
حاشیه‌های زلزله مرگبار ترکیه
یکی از حواشی نگران‌کننده این زلزله احتمال وقوع سونامی بود؛ چنان‌که ایتالیا به‌دنبال این رویداد هشدار سونامی را در مناطق ساحلی این کشور داد و از مردم خواست که از نقاط ساحلی فاصله بگیرند و به مناطق مرتفع بروند. در نهایت، اما پس از گذشت ساعاتی این اداره، وقوع سیل یا سونامی را منتفی و هشدار را لغو کرد. این زلزله البته حواشی دیگری نیز داشت. یکی از مواردی که در ساعات ابتدایی این زلزله مرگبار
موردتوجه جهانی قرار گرفت پیام توئیتری یک زمین‌شناس هلندی بود که دو روز پیش از این رخداد، وقوع آن را پیش‌بینی کرده و نوشته بود: «دیر یا زود، زلزله‌ای با بزرگای تقریباً ۷.۵ ریشتر در این منطقه رخ خواهد داد.»
بیشتر بخوانید: چقدر به زلزله‌زدگان خوی کمک شده است؟
همچنین کمتر از دو هفته پیش از وقوع این زمین‌لرزه محققان دانشگاه پکن اعلام کردند که دریافته‌اند هسته داخلی زمین بعد از یک دوره توقف در حال چرخش در روند معکوس خود است؛ رویدادی که هر ۷۰ سال یک‌بار رخ می‌دهد. اما هنوز تأثیرات این فرآیند بر طول روز‌ها و نوسانات میدان مغناطیسی زمین ناشناخته است. رویدادی که سؤالاتی را درباره ارتباط این یافته علمی با وقوع زلزله در مناطقی از ایران و همچنین زلزله روز گذشته ترکیه و سوریه ایجاد می‌کند.
ایران در خطر نیست
حاشیه‌های زلزله ترکیه البته به ایران نیز کشیده شد و شهروندان ایرانی و به‌ویژه ساکنان تبریز را نسبت به وقوع زلزله در این منطقه نگران کرد. علی بیت‌اللهی، رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در واکنش به این شایعات در گفتگو با رسانه‌ها اعلام کرد: «مسبب زلزله ترکیه، گسل آناتولی شرقی است و به‌طور کلی صفحه تکتونیکی آن جدا از منطقه آذربایجان است. بر این اساس اثری در وقوع زلزله در ایران ندارند. هرچند که در علم، قطعیتی وجود ندارد، اما اگر خانواده من ساکن تبریز باشند به آن‌ها خواهم گفت نگران نباشید.»