اقتصاد۲۴- الهام عندلیب‌مقدم: کندن پوست (پوست کنی) یا دراماتولومانیا نوعی اختلال روانی است که در آن فرد به طور وسواس گونه‌ای میل به کندن پوست در نواحی مختلف بدن خود دارد. بیماران مبتلا به این اختلال، پوست خود را از روی عادت یا اجبار می‌کنند. برخی از بیماران چند بار در روز به مدت چند دقیقه و برخی دیگر، به مدت چند ساعت در روز این کار را انجام می‌دهند.
رفتار آن‌ها نوعی تکانه است که کنترل آن دشوار است. این اختلال یکی از زیرشاخه‌های وسواس جبری است. البته باید توجه داشت تمام کسانی‌که دچار اختلال وسواس جبری هستند، دچار اختلال پوست‌کنی نیستند، اما کسانی‌که دچار اختلال کندن پوست هستند، اغلب دچار اختلال وسواس جبری نیز هستند.
این اختلال به عنوان یک رفتار خودمراقبتی و مرتبط با رفتار‌های تکراری متمرکز بر بدن در نظر گرفته می‌شود و گاهی شامل کندن مو و ناخن نیز می‌شود.
این بیماری هم در کودکان و هم بزرگسالان دیده می‌شود و ممکن است در هر سنی شروع شود، اما شروع آن معمولا در دوره بلوغ است. ابتلا به بیماری در زنان بیشتر از مردان مشاهده شده است.
این اختلال تا حدودی شبیه به اختلال خودپوست خواری یا درماتوفاژی است، اما نباید با آن اشتباه شود.
دلیل ابتلا به پوست کنی
دلیل ابتلا به اختلال کندن پوست دقیقا مشخص نیست، اما می‌تواند پس از یک محرک یا یک واقعه شروع شود:
*زمانی‌که، آسیب یا زخم و یا عفونت ایجاد شود و دلمه ببندد، حس خارش ایجاد شده به عنوان یک محرک باعث می‌شود که فرد دلمه را بکند؛ بنابراین زخم دوباره شروع به بهبودی می‌کند و دلمه جدید شکل می‌گیرد و این شروع چرخه پوست کنی است.
*گاهی این رفتار نوعی عادت رهایی از استرس در مواقع قرارگیری تحت تنش است. عمل تکراری و کنترلی پوست کنی، باعث آرامش فرد نسبت به واقعه‌ای می‌شود که بر آن کنترلی ندارد.
تشخیص اختلال کندن پوست
برای تشخیص این اختلال، کلیه معیار‌های زیر باید در نظر گرفته شود:
• کندن مکرر پوست که منجر به ضایعات پوستی شود.
• علائم ناشی از یک ماده یا بیماری پوستی نباشد.
• علائم از نظر بالینی باعث پریشانی یا اختلال قابل توجه شود.
• علائم با اختلال روانپزشکی بهتر دیگری توضیح داده نشود.
• تلاش‌های مکرر فرد برای جلوگیری از رفتار
کندن پوست به صورت گاه به گاه غیرمعمول نیست. برای مثال، دلمه‌های پوستی اغلب در حین بهبود خارش ایجاد می‌کنند که باعث می‌شود بسیاری از افراد در این حالت پوست خود را خراش می‌دهند. بسیاری از افراد نیز جوش‌های سرسیاه و قرمز خود را می‌کنند. این رفتار‌ها می‌توانند طبیعی باشند.
اما در برخی از افراد، کندن پوست مزمن شده است. بیماران مبتلا به اختلال پوست کنی آنقدر جوش‌ها، زخم‌ها، دلمه‌ها و دیگر ضایعات پوستی خود را می‌کنند که دوباره دچار خونریزی می‌شود و یا عفونت می‌کند. گاهی بیمار اجازه می‌دهد پوست قسمت زخم شده تا حدی بهبود یابد تا دوباره بتواند آن را بکند. کندن دائمی پوست می‌تواند باعث التهاب زخم‌های فعلی و شکل‌گیری زخم‌های جدید شود. این کار باعث ایجاد اسکار روی پوست می‌شود. این رفتار چرخه‌ای عادتی است که ادامه آن می‌تواند به عارضه اختلال پوست‌کنی بیانجامد و معمولا غلبه بر آن دشوار است. این بیماران پوست اطراف ناخن دست و پای خود را نیز می‌کنند.
نشانه های اختلال پوست کنی
تلاش برای رفع نواقص پوست: برخی از افراد دائما پوست خود را می‌خراشند تا عیوب آن را برطرف کنند، این خود باعث زخم و ضایعات بیشتر می‌شود.
صرف زمان زیاد برای پوست کنی: مبتلایان چند دقیقه از روز و برخی دیگر تا چند ساعت از روز خود را به این رفتار اختصاص می‌دهند که می‌تواند مشکلات جدی در زندگی حرفه‌ای و اجتماعی آن‌ها به وجود آورد.
بیشتر بخوانید: نتایج یک پژوهش: سرطان پستان هنگام خواب شبانه در بدن پیشروی می‌کند
ابتلا به زخم و عفونت‌های بیشتر: بر اثر پوست‌کنی ضایعاتی ایجاد شده که گاهی به مدت طولانی ادامه می‌یابد.
پرهیز از رفتن به مهمانی و مکان‌های عمومی به‌خاطر وضعیت پوست: این اختلال باعث وجود خراش‌ها و زخم‌های زیادی روی پوست می‌شود. بیماران برای پرهیز از پرسش دیگران، از رفتن به مکان‌های عمومی و پوشیدن لباس‌هایی که در آن زخم‌ها قابل مشاهده هستند خودداری می‌کنند.
اختلالات روانی همراه با اختلال پوست کنی
*اختلال وسواس جبری که باعث بروز رفتار‌های تکراری و اختلال در کیفیت زندگی فرد می‌شود.
*اختلال افسردگی که باعث بروز رفتار‌های پوست‌کنی می‌شود.
*اختلال بدریخت انگاری بدن که در آن بیمار دچار افکار منفی نسبت به ظاهر بدن خود است.
*اختلال موکنی که تقریبا ۴۰ درصد از بیماران مبتلا به اختلال پوست‌کنی به این اختلال نیز دچار هستند.
*دیگر رفتار‌های تکراری متمرکز بر بدن شامل جویدن ناخن، جویدن لب‌ها تا زمان خونریزی و جویدن بافت داخل لپ‌ها.
درمان اختلال پوست کنی
برای مدیریت و درمان اختلال پوست‌کنی دو روش روان‌درمانی و دارو درمانی به‌طور جداگانه یا همزمان انجام می‌شود.
روان درمانی
روانشناس به بیمار در شناسایی محرک پوست‌کنی کمک می‌کند. سپس با همکاری بیمار، با انجام رفتار‌های سالم در زمان تمایل به کندن پوست، بر روی توقف محرک کار می‌کند. مثل فشار دادن توپ استرس، بازی با مکعب روبیک، نقاشی کردن یا رفتار‌هایی که دست‌ها در آن مشغول هستند. پوشیدن دستکش یا پانسمان روی محل زخم نیز می‌تواند به درمان کمک کند.
دارو درمانی
دارو‌های ضد افسردگی در کاهش رفتار‌های پوست‌کنی موثر هستند. بازدارنده‌های انتخابی بازجذب سروتونین نیز برای این اختلال تجویز می‌شوند. دارو‌های دیگری نیز وجود دارند که به تشخیص روانپزشک و وضعیت بیمار بستگی دارد.
هرچند درمان باعث مدیریت علائم و رفتار‌های پوست‌کنی می‌شود، اما بیمار ممکن است دوره‌هایی از شدت بیماری را تجربه کند. این بدان معنی نیست که هرگز نمی‌توان بر این اختلال غلبه کرد، بلکه یعنی بیمار باید به صورت دوره‌ای و با شروع علائم به پزشک مراجعه کند.