اقتصاد۲۴- مجید عشقی با تاکید بر اینکه تجربه نشان داده است که بازار سرمایه معمولا با یک فاصله‌ای به برخی متغیر‌های بنیادی واکنش نشان می‌دهد، درمورد دلیل صعود بازار سرمایه در روز‌های اخیر توضیح داد: افزایش نرخ ارز که باعث افزایش فروش صادراتی شرکت‌ها و درامد‌های ناشی از صادرات شرکت‌ها شده است، با یک فاصله‌ای در بازار سرمایه اثر گذاشته و صعود این روز‌های بازار طبیعی است.
ضمن اینکه در سال‌های گذشته ارزش سهام شرکت‌ها به دلایل مختلف و علی‌رغم اینکه درآمد‌ها و طرح‌های توسعه شرکت‌ها مطلوب بوده رشد چندانی نداشته است. وی ادامه داد: البته بخشی از دلایل رشد نکردن سهام شرکت‌ها به وضعیت اقتصاد جهانی برمی‌گردد که تلاطم‌های زیادی داشت.
مخصوصا در یک سال گذشته که حمله روسیه به اوکراین بازار مواد خام و کالا‌های اساسی را به‌شدت دچار نوسان کرد. به‌طوری‌که هم رشد‌های زیادی داشتیم و هم کاهش‌های عجیب و غریب که این اتفاقات به انواع مختلف روی بازار سرمایه تاثیرگذار بود. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار به این سوال که راه‌اندازی مرکز مبادله ارز چقدر در صعود بازار سرمایه تاثیر داشت، پاسخ داد: راه‌اندازی مرکز مبادله باعث شده است شرکت‌ها ارز خود را در این سامانه عرضه کنند و قیمت بر اساس عرضه و تقاضا تعیین شود. این موضوع تاثیر زیادی روی درآمد شرکت‌ها خواهد داشت.
درحال حاضر P/E بازار تقریبا عدد متعادلی است. P/E بازار در سال ۱۳۹۹ نزدیک به ۴۰ شده بود که عدد قابل اتکایی نبود، باید سود‌ها طوری افزایش پیدا می‌کرد که این عدد به عدد تاریخی خود نزدیک می‌شد که در کوتاه‌مدت این اتفاق رخ نداد و شاهد ریزش قیمت سهم بودیم. درحال حاضر P/E بازار متعادل‌تر شده است. با افزایشی که در نرخ فروش ارز شرکت‌های صادراتی رخ داده صعود بازار منطقی است.
صعود بازار نگران‌کننده نیست
عشقی با تاکید بر اینکه درمورد صعود بازار نگرانی وجود ندارد، به این سوال که سازمان بورس چه تمهیداتی را برای جلوگیری از تکرار اتفاقی که سال ۱۳۹۹ رخ داد به کار گرفته است، پاسخ داد: برنامه‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه سهامداران با آگاهی نسبت به خرید سهام اقدام کنند. همچنین روی ارایه ابزار‌های لازم تمرکز کرده‌ایم. از جمله اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری متنوع در اختیار سهامداران قرار بگیرد و سهامداران بتوانند صندوق‌هایی را هماهنگ با ذائقه سرمایه‌گذاری خود انتخاب کنند.
یکی از موارد مهم این است که بتوانیم فرهنگ سهامداری غیرمستقیم را ترویج کنیم. سرمایه‌گذاری مستقیم مخاطرات خاص خود را دارد. وی ادامه داد: عمده افرادی که برای نخستین مرتبه وارد بازار می‌شوند، سراغ سهم‌هایی می‌روند که شرایط بنیادی درستی ندارند؛ یا اینکه افراد تک سهم می‌شوند و طبیعی است که ریسک این اتفاق بالا است.
بیشتر بخوانید: شاخص کل بورس ۷۸۰۰ هزار واحد کاهش یافت
در این راستا درحال معرفی صندوق‌های متنوع هستیم. در یک سال گذشته پنج صندوق جدید به سهامداران معرفی شده است. از طرف دیگر هم بازارگردان‌ها از حدود دو سال قبل سهم‌هایی خریداری کردند که اگر تقاضا باشد می‌توانند عرضه کنند. از سمت عرضه بازار نگرانی نداریم. هرچند زمانی که سهم‌ها ارزنده می‌شود بازارگردان‌ها هم تمایلی به فروش ندارند.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر اینکه در زمان صعود بازار بعضا مردم به صورت هیجانی اقدام به خرید سهام می‌کنند، اظهار کرد: اتفاقی که در سال ۱۳۹۹ رخ داد، در ۲۰ سال گذشته چهار مرتبه رخ داده بود که قیمت‌ها رشد عجیبی داشتند و در سه سال بعد از آن شاهد رکود در بازار بودیم، یکی از دلایل اصلی رفتار هیجانی مردم بود. یکی از مشکلات نیز بازار پایه است. عشقی با بیان اینکه شرکت‌های موجود در بازار پایه پذیرش نشده‌اند، عنوان کرد: شرکت‌های موجود در بازار پایه اخراجی هستند، اما چون سهامی عام هستند باید بازاری داشته باشند که در آن معامله شوند. سهامدار بیانیه‌های ریسک را امضا می‌کند، اما باز هم دقت نمی‌کند این بازار ریسک دارد.
باید به این نکته توجه کرد که عوامل بنیادی موثر در شرکت‌ها درحال تغییر هستند. وی با اشاره به گستردگی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری، گفت: در یک سال گذشته نزدیک به ۱۰۰ مجوز صندوق جدید داده و ۱۰۲ صندوق جدید هم راه‌اندازی شده است. مجوز پنج نوع صندوق جدید شامل اهرمی، تضمین اصل سرمایه، مختص اوراق دولتی، املاک و مستغلات و صندوق سرمایه‌گذاری بخشی صادر شده است. درواقع در بازار طیف گسترده‌ای از صندوق‌ها وجود دارد که نیاز سرمایه‌گذاری افراد با ذائقه‌های ریسک متفاوت را کاملا پوشش می‌دهد.
واریز ۵۰ درصد از تعهدات صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه
رییس سازمان بورس در واکنش به صحبت‌های مطرح شده مبنی بر ضعیف بودن فعالیت بازارگردان‌ها در روز‌های پرنوسان بازار سهام اعلام کرد: آمار‌های موجود در اختیار سازمان بورس، نشان‌دهنده حمایت درست بازارگردان‌ها از معاملات بازار است. وی ادامه داد: صندوق‌های تثبیت و توسعه بازار سرمایه و نیز صندوق‌های بازارگردانی در بازار حضور دارند و از ابتدای سال بالغ بر ۳۰ هزار میلیارد تومان منابع از طریق این صندوق‌ها به بازار تزریق شد. عشقی تاکید کرد: این رقم، خالص خرید و فروش آن‌ها بوده است، اما مبلغ خرید آن‌ها بیشتر بود و این صندوق‌ها طبق تعهداتی که نسبت به سهام دارند در حال انجام وظایف خود هستند. همچنین در صورت اثبات تخلف صندوق‌ها، موضوع اثبات شده در کمیته تخلفات رسیدگی خواهد شد.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار به اصلاح فعالیت‌های بازارگردانی تاکید کرد و گفت: یک دستوری در هیات‌مدیره سازمان بورس وجود دارد که در حال بررسی آن هستیم؛ بر این اساس باید نحوه بازارگردانی و فعالیت صندوق‌های بازارگردانی مورد اصلاح قرار بگیرد.
وی خاطرنشان کرد: همچنین باید سهامی که قرار است بازارگردانی شوند اصلاحاتی را داشته باشند. این مسائل در دستور کار هیات‌مدیره سازمان بورس است که امیدواریم سال آینده در این زمینه فعالیت بیشتری داشته باشیم. عشقی در ادامه درباره واریزی‌های صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه گفت: طبق مصوبات موجود قرار بر این بود تا صندوق توسعه ملی منابعی را وارد صندوق تثبیت بازار کند؛ طبق پیگیری‌های انجام شده بخشی از این منابع معادل ۵۰ درصد از کل واریزی‌ها، وارد صندوق تثبیت شده است که این پیگیری‌ها ادامه‌دار خواهد بود.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه طبق توافقات انجام شده قرار بر این بود تا این واریزی‌ها به صورت ماهیانه ادامه داشته باشد، تاکید کرد: با توجه به شرایط بازار و مدیریتی که در صندوق توسعه و تثبیت انجام شد، در این صندوق‌ها کسری برای حمایت از بازار نداشتیم و منابع کافی وجود داشت که با مدیریت انجام شده، ماموریت‌های خود را انجام داد. وی ادامه داد: اگر منابع به موقع از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت واریز می‌شد، شاهد عملکرد بهتری از حمایت صندوق‌ها نسبت به بازار سهام بودیم. در مجموع باید پیگیری کنیم که منابع مصوب شده به صندوق تثبیت واریز شود تا طی روز‌های آینده در صورت نیاز به بازار کمک کند.
سیگنال‌دهی اشتباه، مانع رشد چند برابری دانش‌بنیان‌ها
عشقی در حاشیه بازدید از گروه مپنا اظهار کرد: پیشرفت صنعت به‌ویژه صنایع دانش‌بنیان فخرآفرین است؛ اما متاسفانه مناسبات و سیاست‌های اشتباه در حوزه مصرف و سرمایه‌گذاری باعث شده که دستاورد‌های آن‌ها دیده نشود. وی افزود: اگر دانش‌بنیان‌ها با چالش مواجه نبودند و سیگنال‌های کاملاً اشتباهی به این صنعت داده نمی‌شد، سرعت رشد صنایعی همچون مپنا، چندین برابر افزایش پیدا می‌کرد. رییس سازمان بورس گفت: امروز ارزش مپنا شاید به ۱.۵ میلیارد دلار نرسد؛ اما دانش انباشته، توان تولید و حتی دارایی‌های مادی این شرکت در کشور‌های دنیا ده‌ها برابر این مقدار ارزشمند است.
وی بیان کرد: در گروه مپنا بیش از ۵۰ میلیون نفر سهامدار مستقیم و عدالت وجود دارد و به نوعی تمام جامعه که مشمول دولت، مردم می‌شود و همچنین کشور‌های همسایه، ذی‌نفع این صنعت هستند. بنگاه‌های اقتصادی نباید بابت فعالیتی که ثمره درآمدی ندارد، هزینه‌های تحمیلی و سنگینی را تا زمین‌گیر شدن صنعت، بر دوش بکشند. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد: انباشت مطالبات از بخش‌های عمومی و دولتی در درجه نخست، وظیفه هیات‌مدیره و سهامدار عمده است و پس از آن سازمان بورس نیز این اهم را دنبال خواهد کرد تا مناسبات ذی‌نفعان پایمال نشود. وی مطرح کرد: رشد‌هایی که در برنامه‌های توسعه کشور پیش‌بینی شده، با اتکا به توان تولیدی برق و سایر تکنولوژی‌های شرکت‌های مشابه مپنا است.
امیدواریم با سیاست‌گذاری صحیح به‌خصوص در حوزه انرژی، آرمان رشد اقتصادی و افزایش تولید محقق شود رییس سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: نفس و غایت بازدید از صنایع نیز شناسایی پتانسیل‌های تولیدی کشور است و امیدواریم با منتقل کردن مشاهدات واقعیات، تصمیم‌گیری‌های صحیح و دقیق‌تری اخذ بشود. عشقی گفت: با تاکید بر اینکه علاوه بر پیگیری مطالبات صنایع، موضوع اقتصادی کردن دانش‌های پیشرفته (High-tech) از دیگر اولویت‌هایمان است، گفت: تجمع نیرو‌هایی که به معنای واقعی کلمه «نخبه» هستند و تمرکز بر دانش به معنای واقعی «بومی» و در ورای مرز‌های دانش موجب توسعه بازار گروه مپنا در کشور‌های همسایه و حتی کشور‌های پیشرفته شده است.