اقتصاد۲۴- وزیر صمت که خود را برای استیضاح در مجلس آماده می‌کند در این «دفاعیه» تلاش کرده تا از «افزایش تولید خودرو» به عنوان یک «دستاورد» یاد کند؛ بی‌آنکه به این موضوع پاسخ دهد که سود بزرگ اختلاف قیمت کارخانه‌ای و بازار خودرو به جیب چه کسانی می‌رود؟
فاطمی امین در این بیانیه عنوان کرده که تولید خودرو در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل ۳۹درصد افزایش یافت و ۷۸درصد هدف تولید محقق شد، اما در پاسخ به این سوال افکار عمومی که چرا قیمت خودرو‌های بی‌کیفیت داخلی تا این حد بالاست به این موضوع اشاره کرده که «کاهش قیمت تمام‌شده به معنای کاهش زیان خودروسازان است و لزوما باعث کاهش قیمت کارخانه نمی‌شود» و البته عنوان کرده که هر چند مساله اصلی، قیمت بازار است که بالاتر از قیمت کارخانه بوده و «باید» کاهش یابد. هر چند مشخص نیست که مخاطب این «باید» چه کسی است جز مسوول اصلی بازار خودرو؟
برنامه‌هایی که برای امسال ارایه شده مشکل‌ساز است
امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو در واکنش به نجات صنعت بحران‌زده خودرو از سوی دولت سیزدهم به «اعتماد» گفت: در حال حاضر هم زیان خودروسازان بیشتر از قبل شده و هم بازار خودرو مغشوش‌تر از گذشته شده است و انتخاب مدیران این مجموعه هم براساس شایسته‌سالاری نبوده؛ هر چند آقای فاطمی امین در این مدت زحمت خود را کشیده‌اند، اما زحمت‌های ایشان اصلا تناسبی با قول‌های‌شان نداشته است.
این کارشناس صنعت خودرو تصریح کرد: بنده از قبل هم اعلام کردم که برنامه‌های آقای فاطمی امین با واقعیات تناقض دارد و نتایج خوبی هم در پی ندارند. یکی از این موارد انحصار در حوزه خودرو بود که نه تنها از بین نرفته است بلکه این انحصار دولتی هم شده و فروش خودروی خصوصی و دولتی همه در دست وزارت صمت است. خصوصی‌سازی خودروسازان هم کلا به محاق رفت و به دست فراموشی سپرده شد.
بیشتر بخوانید: ماشین غول پیکر آفرودی به زودی به ایران می‌آید
افزایش تیراژ تولید هم متناسب با زیان بوده که اصلا این نوع مدیریت هنر نیست. کاکایی در مورد تولید خودروی اقتصادی نیز خاطرنشان کرد: اصلا مشخص نیست چه خودرویی قرار است تولید شود. برنامه‌هایی هم که برای امسال ارایه شده مشکل‌ساز است و دردسر‌های بعدی را به دنبال دارد.
افزایش تولید سال گذشته با افزایش ارزبری اتفاق افتاد
این کارشناس صنعت خودرو افزود: برنامه تولید یک میلیون و ۷۰۰ هزار دستگاه خودرو هم فشار زیادی به این صنعت وارد می‌کند و منجر به هزینه بیشتر برای جامعه خواهد شد. افزایش تولید سال گذشته نیز با افزایش ارزبری اتفاق افتاد که افزایش زیان و ارزبری با هم رخ دادند. برای امسال هم با این اعدادی که اعلام شده به شدت ارزبری افزایش خواهد یافت و اصلا این مدل مدیریت در این شرایطی که کشور با آن روبه‌رو است افتخار نیست.
کاکایی گفت: در کنار این موارد هیچ کدام از مشکلات تولید خودرو هم حل نشده است و امروز به بسیاری از خودروسازان و صنایع بزرگ اعلام شده که خودشان نیروگاه برق احداث کنند که این مساله به این معنی است صنعتگران باید کم‌کم به فکر بستر‌های ابتدایی برای فعالیت خودشان هم باشند.
این کارشناس صنعت خودرو در ادامه خاطرنشان کرد: ظرفیت تولید داخل در حال حاضر نهایتا یک میلیون و ۵۰۰ تا یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه است و به نظر می‌رسد ارایه ارقام بالاتر برای تولید خودرو با تکیه بر ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار دستگاه خودروی سی کی دی است که با توجه به کمبود عرضه کنونی کار بسیار غلطی است.
واردات خودروی دست دوم افتخاری ندارد
او با اشاره به طرح واردات خودروی دست دوم نیز گفت: واردات این نوع خودرو هم دست شرکت‌های وابسته افتاده است. البته واردات خودروی دست دوم اصلا افتخاری ندارد. اینکه تا یک سال و نیم آینده خودرو‌ها را بفروشند که مدیریت بازار نیست. آیا این موضوع به معنی حذف قرعه‌کشی است؟ اصلا چرا نوبت‌بندی‌ها و قرعه‌کشی‌ها شفاف نیستند؟
کاکایی گفت: در حالی که قرار بود از سال گذشته واردات خودروی نو انجام شود، اما امروز که در هفته اول اردیبهشت ماه هستیم هنوز هیچ خودرویی وارد کشور نشده است. سوال اساسی این است که فضای صنعت در طول یک سال گذشته آیا رقابتی‌تر از قبل شده یا انحصاری‌تر شده است؟ آیا میزان کیفیت بیشتر از قبل شده یا کمتر؟ آیا اوضاع بازار خودرو بهتر از قبل شده یا بدتر؟ این موارد همه آن چیزی بود که مردم انتظار آن را داشتند که متاسفانه محقق نشد.
هر فرد دیگری هم بود وضعیت فرقی نمی‌کرد
آلبرت بغوزیان، اقتصاددان و استاد دانشگاه نیز درباره وضعیت بازار خودرو بر این باور است که تولید خودرو به دلیل مشکلات تحریمی کشور و خروج شرکت‌های فرانسوی و... در مقطعی با افت شدیدی همراه شد و به ناچار به دلیل بحران‌های ارزی برخی از قطعات خودرو بومی‌سازی شدند و باید گفت ضربه اصلی در آن زمان به صنعت خودرو زده شد، اما اینکه آقای فاطمی امین بخواهد عملکرد و کارنامه خود در صنعت خودرو را موفق اعلام کند چندان واقعی به نظر نمی‌رسد، چراکه هر فرد دیگری هم در وزارت صمت بود همین شرایط برای خودرو حاکم بود.
وقت خریدند تا مافیا خودرو ساخته شود
بغوزیان ادامه داد: اینکه در مقطعی مدیریت بازار خودرو را از شورای رقابت گرفتند و برای شفافیت در نرخ‌گذاری‌ها بورس کالا وارد عمل شد و مجددا باز هم نرخ‌گذاری‌ها به شورای رقابت واگذار شد تنها به ایجاد سردرگمی در بازار خودرو منتهی شد. ضمن آنکه مدیریت در وزارت صمت تنها مربوط به خودرو نمی‌شود. امروز تنها مشکلات بازار خودرو خبری می‌شود درحالی که مشکلات در حوزه تولید انواع کالای صنعتی وجود دارد.
این کارشناس اقتصادی افزود: در این مدت شاهد شایعاتی از قبیل واردات خودروی ارزان‌قیمت تا بورسی کردن و توزیع عادلانه آن بودیم و دیدیم که تنها برخی افراد وقت خریدند تا مافیایی برای این بازار درست شود و سهمی هم خودروسازان بردارند.
ارزان‌ترین خودرو هم قابل خرید نیست
بغوزیان گفت: هیچ شکی در آن نیست که قیمت خودرو با قدرت خرید مردم تناسبی ندارد. امروز خانواده‌های کم‌درآمد حتی قادر نیستند که ارزان‌ترین خودرو را خریداری کنند. از یک‌سو گفته می‌شود که تنها راه‌حل مشکل بازار خودرو عرضه بیشتر است، اما شیوه قطره‌چکانی عرضه خودرو از طریق بورس و قرعه‌کشی‌ها و ثبت‌نام افراد تداوم پیدا کرده است.
این اقتصاددان با بیان اینکه این بازار می‌توانست بهتر از شرایط کنونی مدیریت شود، خاطرنشان کرد: در صورتی که وضعیت عرضه خودرو با دستورالعمل شورای رقابت طی شود بازار سوداگری و مافیای عرضه و فاصله قیمت مصوب تا آزاد هم می‌تواند مدیریت شود تا به نفع هر دو باشد.
او در مورد تولید خودروی اقتصادی هم افزود: اینکه خودروی ارزان‌قیمت، اما بی‌کیفیت تولید شود اصلا منطقی نیست، اما اگر خودرویی که شامل حداقل‌ها باشد، اما ایمنی مناسبی هم داشته باشد، می‌تواند خودروی اقتصادی ارزان‌قیمتی باشد که برای جامعه مفید است.