اقتصاد۲۴- قیمت مسکن در چابهار طی ماه‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته است. بومیان این منطقه معتقد هستند سرمایه‌گذاری تجار افغانستانی در بازار مسکن چابهار در این موضوع تاثیرگذار بوده است؛ قیمت‌ها به اندازه‌ای رشد کرده که مردم محلی توان خرید خانه را از دست داده و مجبور شده‌اند به حاشیه شهر‌ها مهاجرت کنند.
تورم بی‌سابقه مسکن در کشور، طی چند ماه اخیر راه خود را به چابهار هم باز کرده است. به گفته محلی‌ها قیمت مسکن نسبت به شهر‌های اطراف، در این منطقه سر به فلک کشیده و حتی در برخی موارد می‌تواند با تورم مسکن در تهران برابری کند.
طبیعی است که گرانی مسکن، اجاره‌بها را هم در مسیر صعودی قرار داده و حالا مردم نه تنها برای خرید مسکن که برای اجاره خانه‌ای کوچک نیز دچار مشکل شده‌اند.
افزایش قیمت مسکن چابهار در سال ۱۴۰۲
به گفته یکی از مشاوران املاک فعال در چابهار پس از رکود سال‌های اخیر مدتی است قیمت مسکن در این شهر رشد چشمگیری داشته است. برای مثال قیمت یک آپارتمان نوساز با متراژ ۱۲۵ متر که در طبقه دوم یک ساختمان واقع شده، پنج میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان قیمت خورده است. این مشاور املاک به تجارت‌نیوز می‌گوید: «قبل از عید واحدی در همین ساختمان را حدود متری ۳۲ میلیون تومان فروخته است، اکنون این آپارتمان متری ۴۷ میلیون تومان قیمت دارد! خرید آپارتمان نوساز برای مردم محلی تبدیل به رویا شده است.»
به عبارت دیگر، این آپارتمان طی دو ماه حدود ۴۷ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده است. متوسط متراژ خانه‌ها در این شهر حدود ۱۰۰ متر است و طبق گفته منابع آگاه به دلیل افزایش قیمت مسکن، مردمی که ترجیح می‌دادند در خانه‌های ویلایی زندگی کنند حالا به سوی خرید آپارتمان هدایت شده‌اند.
بیشتر بخوانید: پرداخت وام ۴۰۰ میلیون تومانی نهضت ملی مسکن
یکی دیگر از فعالان این بازار در مورد افزایش قیمت در چند ماه گذشته توضیح می‌دهد: «قیمت مسکن از قبل عید رشد سریعی را تجربه کرده است، برای مثال خانه‌ای که در پایان سال گذشته متری ۲۳ میلیون تومان بود طی این دو ماه به متری ۲۹ میلیون تومان رسیده است. بنگاه ما قبل از عید آپارتمانی ۱۰۰ متری در خود شهر را دو میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان معامله کرد الان همان آپارتمان سه میلیارد تومان قیمت دارد.»
او در این مورد می‌افزاید: «برخی فایل‌ها که متراژ بیشتری دارند، ممکن است در این بازه تا یک میلیارد تومان هم به ارزش آن‌ها افزوده شده باشد.»
افزایش اخیر قیمت مسکن در منطقه آزاد چابهار، توان مردم را بیش از پیش برای تهیه سرپناه در این منطقه محروم کاهش داده و مشکلات زیادی را برای آن‌ها به ارمغان آورده است.
یکی از بومیان این منطقه در این مورد به تجارت‌نیوز می‌گوید: «با این قیمت‌ها توان خرید خانه برای قشر بزرگی از محلی‌ها از بین رفته است. این مسئله باعث شده عده زیادی به کپرنشینی در شهر‌های اطراف روی بیاورند که در آن صورت هم نه برق دارند و نه آب. تنها منبع آب آن‌ها خلاصه می‌شود در تانکری کوچک که آن هم برای هر دفعه پر کردن باید حدود ۵۰۰ هزار تومان بپردازند.»
تنها بندر اقیانوسی در ایران اکنون بزرگترین حاشیه‌نشینی را در سطح کشور به خود اختصاص داده است. بنا بر گفته مسئولان ۶۰ درصد جمعیت این بندر در ۳۳۰ هکتار از اراضی حاشیه شهر شامل مناطق جنگولک، کمب‌مرادآباد، رمین، عثمان‌آباد، میرآباد و نوک‌آباد ساکن هستند.
در منطقه میرآباد بیش از هزار خانواده بدون داشتن امکانات اولیه به‌ویژه بهداشت در این کپر‌ها و آلونک‌ها زندگی می‌کنند. افرادی که علاوه بر نداشتن خانه، شناسنامه هم ندارند و به نظر می‌آید با این وضعیت رشد قیمت در شهر، به تعداد آن‌ها در آینده افزوده شود
روند مهاجرتی به چابهار
افزایش تقاضا در یک منطقه در صورتی‌که نتوان تا حد کافی به آن پاسخ داد یکی از عواملی است که می‌تواند به رشد قیمت مسکن دامن بزند؛ برخی این عامل را در تورم مسکن چابهار دخیل می‌دانند.
اکنون به نظر می‌آید علاوه بر حضور تجار افغانستانی در چابهار، افرادی از سراسر کشور نیز برای ادامه زندگی یا حداقل سکونتی چندساله راهی این منطقه شده‌اند.
یکی دیگر از بومیان چابهار در مورد دلیل این مهاجرت توضیح می‌دهد: «وجود شرکت‌های پتروشیمی و کارخانه‌های آب‌شیرین‌کن در چابهار و نیاز برای نیروی کار از دلایل تمایل به مهاجرت به این منطقه است و حالا هر روز به تعداد مردمی که برای کار به این منطقه می‌آیند افزوده می‌شود.»
در این بین دلایل دیگری هم برای افزایش تقاضای مسکن درون شهر وجود دارد. یک منبع آگاه در این خصوص می‌گوید: «غالب زمین‌های موجود در روستا‌های اطراف چابهار تحت تملک دولت هستند و امکان ساخت و ساز در آن‌ها وجود ندارد که در نتیجه، کمبود مسکن برای سکونت را نیز در آن‌ها به همراه داشته است. به این ترتیب مردم در مدت اخیر به سمت شهر هدایت شده‌اند.» او می‌افزاید: «این در حالی است که زمین و خانه کافی به دلایل مشابه برای این تقاضا در شهر وجود ندارد و همین موضوع عامل فشاری دیگری برای بازار مسکن است.»
مشاور املاکی که در شهر چابهار فعالیت دارد دلیل دیگری برای رشد قیمت مسکن در این منطقه معرفی می‌کند. او در این مورد می‌گوید: «همراه با افزایش تقاضا، رشد نسبی قیمت‌ها و وضعیت کلی اقتصاد کشور در چند ماه گذشته، انتظار مردم هم از قیمت‌ها بالا رفته است. آن‌ها اکنون قیمت‌هایی برای ملک خود تعیین می‌کنند که بنگاه‌ها هم آن را قبول ندارند، اما چه می‌توان کرد؟»
معین‌الدین سعیدی، نماینده مردم چابهار اخیرا در خصوص رشد قیمت مسکن در این شهر مدعی شده است یکی از عوامل موثر در افزایش قیمت مسکن در این منطقه ورود سرمایه‌گذاران افغانستانی به چابهار و افزایش تقاضای آن‌ها برای خرید مسکن در منطقه آزاد بوده است.
این موضوع را دیگر فعالان بازار مسکن در این شهر نیز تایید می‌کنند. یکی از صاحبان بنگاه‌های املاک در این خصوص به تجارت‌نیوز توضیح می‌دهد: «به دلیل شرایط نامساعد افغانستان بعد از ورود طالبان و بلاتکلیفی که وجود دارد خرید آپارتمان برای سرمایه‌گذاری در چابهار این روز‌ها طرفداران زیادی بین تجار افغانستانی پیدا کرده است.»
همسو با رشد تورم در سال‌های اخیر قیمت مسکن در کشور رشد روزافزونی را تجربه کرده است و بر اساس گفته کارشناسان، متوسط هر متر واحد مسکونی در تهران از ۶۰ میلیون تومان نیز عبور کرده است. اما در مورد چابهار به نظر می‌آید علاوه بر وجود بحران‌های اقتصاد کلان و حضور افغانستانی‌ها در بازار، تعدادی عوامل محلی دیگر هم دخیل هستند.
سعیدی در این مورد بیان کرده است محدوده منطقه آزاد چابهار که شهر را در بر گرفته، در افزایش قیمت موثر بوده و برآیند این عوامل به علاوه حضور سرمایه‌گذاران افغانستانی، سبب تورم عجیب و غریب در بخش مسکن و املاک در شهر چابهار شده است.
ساکنان چابهار معتقد هستند عوامل گوناگون از جمله مواردی که در این گزارش به آن‌ها اشاره شد محرک رشد قیمت‌ها بوده‌اند. همچنین آینده روشن اقتصادی در منطقه چابهار تحت تاثیر عواملی مانند افزایش سهم ترانزیت این منطقه آزاد دلیلی برای هدایت جمعیت به این ناحیه بوده است. جمعیتی که چابهار با ظرفیت‌های فعلی توان جای دادن آن‌ها را در خود ندارد و علاوه بر سرریز شدن باعث شده است قیمت ملک را مساوی با برخی کلانشهر‌ها بالا بکشد و زندگی را برای ساکنان بومی این منطقه آزاد سخت کند.
این در حالی است که به نظر می‌آید با وجود این حباب تورمی و افزایش قیمت‌ها، برای بومیان و ساکنان قدیمی چابهار هیچ تمهید جمعیتی و برنامه‌ای برای نسل آینده در نظر گرفته نشده است؛ بومیانی که پیش از این هم با زندگی در منطقه سیستان و بلوچستان از داشتن حداقل امکانات محروم بوده‌اند و این وضعیت می‌تواند شرایط آن‌ها در عرصه دشوارتری قرار دهد.