اقتصاد۲۴-روز شنبه بیستم خرداد در شرایطی که بسیاری از نماد‌های بازار با ریزش شدید مواجه شده بود، شاخص بورس تهران ۷۳ هزار و ۳۷۱ واحد نسبت به روز کاری گذشته افت کرد و تا سطح ۲ میلیون و ۲۱۵ هزار و ۶۶ واحد پایین آمد.
شاخص کل فرابورس نیز با ریزش ۹۰۲ واحدی به رقم ۲۸ هزار و ۶۰ واحد رسید. همچنین شاخص هم وزن فرابورس با افت ۵ هزار و ۱۰۰ واحد به سطح ۱۳۷ هزار و ۵۸۴ واحد رسید. این افت شدید، بار دیگر نگاه‌ها را به بورس معطوف کرد. این‌که در بورس چه اتفاقی افتاده است؟ افت چند ۱۰ هزار واحدی شاخص بورس تهران به چه معناست و چرا چنین اتفاقی افتاده است؟ آیا آن‌چه اتفاق افتاده ریزشی ادامه‌دار خواهد بود یا تنها در قالب اصلاح بازار قابل بازخوانی است.شاخصه‌های مثبتی که ناباورانه بی‌تاثیرند!
یک چرخه تکراری و مایوس کننده در بازار بورس
حمید میرمعینی درباره شرایط این روز‌های بازار و افت اخیر شاخص بورس تهران گفت: «وضعیتی که اخیرا در بورس رخ داده است، بیش از آن که افراد را نگران کند، باعث ناراحتی شده است. این ناراحتی برای فعالان بازار و سرمایه‌گذاران ایجاد شده است. اعتراض این افراد این است که چرا با وجود همه شاخصه‌هایی که باید منجر به صعود و بهبود بازار سرمایه شود باز هم شاهد این افت و ایجاد نگرانی هستیم. شاخصه‌هایی از جمله قیمت سهم‌ها و قیمت نمادها، اوضاع بازار‌های موازی و وضعیت سیاسی و البته ثبات سیاسی اقتصادی که پیش‌بینی می‌شود، همگی، می‌توانند زمینه ساز رشد بازار سرمایه باشند، اما این اتفاق رخ نمی‌دهد.»
وی درباره این که چرا علیرغم وجود شاخصه‌های مثبت، هیچ اتفاقی در بورس رخ نمی‌دهد، گفت: «بازار سرمایه نسبت به عملکرد نهاد ناظر یا متولی بازار سرمایه منتقد است. نهاد متولی به جای این که سعی در جذب نقدینگی‌ها داشته باشد، یا عمق مناسب در بازار ایجاد کند و بازار را به سمت امنیت ببرد، بیشتر بر مدیریت شاخص متمرکز شده است. به نظر می‌رسد ترس از تکرار بازی‌هایی که سال ۱۳۹۹ اتفاق افتاد نیز وجود دارد. شاید اگر نهاد ناظر، عملکرد مناسب تری داشت و به جای تمرکز روی مدیریت شاخص، روی اصلاح ساختار‌ها و زیرساخت‌ها و افزایش عمق بازار، تامین حقوق سرمایه گذاران و دفاع از حقوق سرمایه گذاران متمرکز می‌شد، بازار امن‌تر و پر رونق تری را شاهد بودیم. در چنان شرایطی، ورود نقدینگی نیز به شکل مداوم اتفاق می‌افتاد و پایدار‌تر بود.»
چرخه تکرار افت و رکود بورس
این تحلیلگر اقتصادی درباره تکرار چندین باره این شرایط در بازار سرمایه گفت: «واقعیت این است که ما در دوره‌های گذشته نیز شاهد اشتباهات مشابهی بودیم، به خصوص اواسط اردیبهشت ماه، شاهد این وضعیت بودیم. در واقع نتیجه حساسیت بیش از حد به شاخص را بار‌ها تجربه کرده‌ایم. این حساسیت‌ها نه تنها تمرکز نهاد ناظر را به هم می‌ریزد، بلکه مانع از این می‌شود که کار‌های زیرساختی بازار و اصلاحات لازم، انجام شود؛ بنابراین طبیعیست این نگرانی وجود داشته باشد که بازار، به جایگاهی که باید، نرسد و حتی در دوره‌های ثبات و بهبود سیاسی و اقتصادی نیز، از فرصت‌های به دست آمده جا بماند.»
اعتماد‌هایی که از دست رفت
وی افزود: «اگر این رفتار‌های نهاد ناظر بازار سرمایه اصلاح شود و ابزار‌های جدید معاملاتی طراحی و اجرا شوند و زیرساخت‌ها به استاندار‌های مالی پیشرفته مجهز شوند، به سمت رشد و پیشرفت می‌رویم. در این حالت، جریان نقدینگی به سمت تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی می‌رود که خود تامین مالی این بنگاه‌ها، صرف پروژه‌ها و پیشرفت توسعه بنگاه‌های اقتصادی می‌شود و توسعه اقتصادی ایجاد می‌کند و ارزش افزوده دارد. متاسفانه تا این لحظه، شاهد چنین شرایطی نبوده‌ایم.»
میرمعینی در پایان تاکید کرد: «سرخوردگی از اتفاقات بورس و انتقاداتی که وجود دارد در کنار دخالت‌های بی‌جایی که متولی بازار برای مدیریت شاخص انجام می‌دهد، باعث می‌شود که رغبت برای حضور در این بازار، کاهش پیدا کند. ما پتانسیل رشد خوبی در بازار سال جاری داشتیم، اما دوباره درگیر جریان‌های اشتباه شدیم و نقدینگی جذب بازار سرمایه نشد. مانع‌گذاری‌های سنگینی که از اواسط اردیبهشت ماه، سر راه جذب نقدینگی سبز شد، باعث شد، اعتماد بازار کاملا از بین برود و بازار همچنان درگیر رکود است. بسیار تاسف آور است که ما از این فرصت ها، بهره نبردیم.»