اقتصاد۲۴- بازار خودرو مشابه سایر بازارها، یک ماهی است که در فضای رکودی فرو رفته و خریداران به امید قیمت‌های پایین‌تر چندان تمایلی به خرید ندارند. گفتنی است از اواسط اردیبهشت ماه تا کنون قیمت خودرو در بازار آزاد حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد با کاهش مواجه بوده و بررسی‌ها نشان می‌دهد با تداوم وضع موجود امکان ریزش بیشتر قیمت‌ها نیز وجود خواهد داشت.
در چنین شرایطی که بازار خودرو در این روز‌ها در فضای کاملا رکودی فرو رفته و قیمت‌ها در مدار نزولی قرار گرفته اند، اخباری که چند روز گذشته در خصوص عرضه‌ی یکی از خودرو‌های گروه بهمن در بورس کالا، در رسانه‌ها مطرح شد، روند نزولی قیمت این خودرو را متوقف کرد و بررسی‌های میدانی حاکی از افزایش قیمت این خودرو در بازار آزاد بودند.
همانطور که در جدول زیر مشخص است روند نزولی قیمت خودرو دیگنیتی (متعلق به گروه بهمن) دقیقا در تاریخ ۲۳ خرداد ماه، متوقف شده از آن تاریخ به بعد شاهد افزایش قیمت این خودرو در بازار هستیم. لازم به ذکر است در تاریخ ۲۲ خرداد بود که اخباری مبنی بر عرضه ۶۰۰ دستگاه خودروی دیگینیتی در بورس در رسانه‌ها منتشر شد.
پاسخ به ابهامات مطرح شده در خصوص افزایش قیمت خودرو در چند روز گذشته
گفتنیست برخی منتقدان، ادعا می‌کنند که افزایش قیمت برخی خودرو‌ها در بازار آزاد دلایل دیگری دارد و اساسا خبر عرضه‌ی خودرو در بورس کالا، دلیل اصلی افزایش قیمت خودرو در بازار آزاد نیست. در این گزارش قصد داریم تا به واکاوی و بررسی صحت ادعا‌های مطرح شده بپردازیم.
۱- دلیل اولی که برخی برای توقف روند نزولی قیمت خودرو در بازار عنوان میکردند، وضع تعرفه‌ی ۱۷۱ درصدی برای خودرو‌های وارداتی بود. لازم به ذکر است که وضع تعرفه‌ی ۱۷۱ درصدی صرفا برای خودرو‌هایی با حجم موتور بالای ۳۰۰۰ سی سی است که اساسا واردات این خودرو‌ها حدود یک دهه است که ممنوع است، بنابراین وضع تعرفه‌ی ۱۷۱ درصدی برای خودرو‌هایی که اساسا حدود یک دهه است اجازه‌ی وادرات ندارند، نمی‌تواند به عنوان عاملی برای افزایش قیمت خودرو‌های مونتاژ داخل تلقی شود.
از طرفی در تعرفه گذاری خودرو‌های کارکرده وارداتی، خودور‌هایی هستند که تعرفه‌ی واردات آن‌ها حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد است و بسیار خودرو‌های مقرون به صرفه‌ای به نظر می‌رسند. در ضمن ذکر این نکته هم الزامی است که حتی واردات خودرو‌های کارکرده با حجم ۳۰۰۰ سی سی با تعرفه‌ی ۱۷۱ درصدی نیز، قیمت پایین تری از قیمت برخی خودرو‌های مونتاژی در داخل کشور خواهند داشت.
۲- دیگر نکته‌ای که باید یادآور شد این است که واردات خودرو‌های کارکرده، طبیعتا سبب افزایش عرضه خودرو در بازار خواهد شد و با توجه به اینکه قیمت تمام شده‌ی خودرو‌ها از نرخ‌های فعلی پایین‌تر است، بنابراین بازهم انتظار کاهش قیمت خودرو، انتظار بسیار منطقی تری نسبت به افزایش قیمت‌ها است.
۳- برخی افزایش قیمت خودرو در چند روز گذشته را به دلیل افزایش بسیار جزئی نرخ ارز در بازار آزاد عنوان میکردند و اعتقاد داشتند که افزایش جزئی نرخ ارز، دلیل اصلی توقف روند نزولی قیمت خودرو در بازار آزاد بوده است. در پاسخ به این افراد ذکر دو نکته الزامی است:
یک) اساسا نرخ ارز در بازار آزاد پس از شوک ریزشی که توام با هیجان بود، به سرعت آرام شد و در محدوده‌ی مشخصی تثبیت شد. مشخص است ریزش هیجانی و پنیک بازار ارز که در حد چند ساعت و بسیار موقتی بود، معیار نرخ گذاری برای فعالان بازار خودرو قرار نمی‌گیرد و روند کلی نرخ ارز است که مدنظر و مورد اتکا است.
بیشتر بخوانید: مافیای خودرو‌های چینی در تله تعرفه ۱۷۱ درصدی واردات
دو) همچنین نکته‌ی دوم این است که اگر فرض کنیم نرخ ارز غیر رسمی مجددا به نرخ ماه‌های قبل (حدود ۵۰ هزار تومان) برگشته است یعنی رشدی حدود ۳ تا ۴ درصدی را تجربه کرده و این در حالی است که بررسی میدانی قیمت خودروی دیگینیتی در همان روز‌ها حاکی از رشدی ۱۵ درصدی است. لازم به ذکر است دقیقا هفته‌ی قبل از اعلام خبر عرضه‌ی این خودرو در بورس کالا، دقیقا نرخ ارز در بازار غیر رسمی در همان حدود ۵۰ هزار تومان بود (قبل از ریزش)، اما خودروی مذکور دقیقا با قیمتی ۱۰ درصد پایین‌تر معامله می‌شد.
۴- عده‌ای آزاد سازی پول‌های بلوکه شده که در طرح عرضه خودرو در سامانه یکپارچه شرکت بودند را به عنوان عامل افزایش تقاضای خوردو در بازار آزاد و متعاقبا افزایش قیمت خودرو‌ها معرفی می‌کنند. اگرچه این دلیل نسبت به سه دلیل بالا دلیل منطقی تری به نظر می‌رسد، اما نکته‌ای که در اینجا باید به آن اشاره کرد، آغاز روند افزایشی قیمت خودرو دقیقا دو روز قبل از آزاد سازی پول‌های بلوکه شده است که سرانجام با سرازیری این پول‌ها به بازار خودرو شیب افزایش قیمت خودرو‌ها کمی بیشتر شد. (لازم به ذکر است برخی از پول‌های بلوکه شده دیرتر از تاریخ مقرر شده آزاد شدند).
۵- آخرین نکته‌ای که به نظر می‌رسد همچنان عرضه‌ی خودرو در بورس کالا را برای خودروسازان جذاب نگه می‌دارد، افزایش نهایی قیمت خودرو‌ها و سود بیشتر کارخانه‌های خودروسازی است. همانطور که شاهد بودیم، گروه بهمن در فروش دوم سامانه یکپارچه هیچ خودرویی را برای فروش ارائه نکرد و بعد از چند روز (بعد از اتمام فروش خودرو در سامانه یکپارچه) خبر عرضه ۶۰۰ خودرو توسط گروه بهمن در بورس در رسانه‌ها منتشر شد.
در پایان گفتنی است، در شرایطی که وزارت صمت با همکاری بانک مرکزی توانسته اند، به هر طریقی تقاضای کاذبی که صرفا به دنبال سود از دلالی خودرو بودند را مدیریت کنند و قیمت بازار آزاد خودرو‌ها در حال نزدیک شدن به قیمت کارخانه‌ی آن‌ها است، نباید اجازه داد تا ساز و کار‌های رنگ باخته و امتحان پس داده مجددا به عاملی برای التهاب بازار خودرو تبدیل شود.