اقتصاد۲۴- در مقاله فارین افرز که اوایل این ماه منتشر شد، تاتیانا استانووایا، یکی از اعضای ارشد مرکز کارنگی روسیه اوراسیا، عوامل استرس زا در رژیم ولادیمیر پوتین - به ویژه شورش کوتاه مدت به رهبری یوگنی پریگوژین، فرمانده ارتش خصوصی واگنر را ارزیابی کرد.
استانووایا در این گزارش نوشت: شورش «محصول انفعال پوتین» بود، و نرمشی که پس از آن به پریگوژین نشان داده شد باعث گشت رئیس جمهور روسیه «کمتر قدرتمندتر» به نظر برسد. آنچه روز چهارشنبه اتفاق افتاد، ممکن است به معنی این باشد که پوتین همه چیز را جبران کرده است: پریگوژین در فهرست جان باختگان یک جت خصوصی که در خارج از مسکو سقوط کرد، قرار گرفت. به همین دلیل سردبیر اجرایی نشریه، استوارت رید در همان روز با استانوایا صحبت کرد. گفتگوی آن‌ها برای وضوح و طولانی بودن ویرایش شده است.
با توجه به آنچه از پریگوژین و اوکراین و پوتین می‌دانیم، چقدر احتمال دارد که این سانحه عمدی بوده باشد؟
چرا پوتین خواستار مرگِ پریگوژین بود؟ آیا کسی برای مرگ فرمانده واگنر اشکی خواهد ریخت؟ ما دلایل خوبی برای این باور داریم که پوتین به چنین سانحه‌ای علاقمند بوده است. اما حتی اگر واقعاً این سانحه یک تصادف باشد، نخبگان و مقامات ارشد روسیه آن را باور نمی‌کنند و آن را یک اقدام تلافی جویانه خواهند دید. کرملین و پوتین شخصا علاقه‌مند به دامن زدن به چنین شبهاتی هستند. پوتین پریگوژین را "خائن" خطاب کرده بود، بنابراین بسیاری از محافظه کاران در طبقه سیاسی روسیه از نرمش پوتین نسبت به او پس از شورش شوکه شدند. پریگوژین آزادانه بین بلاروس و روسیه در گردش بود. پوتین با او در کرملین ملاقات کرد و به او اجازه داد طوری زندگی کند که انگار هیچ اتفاقی نیفتاده است. امروز، کسانی که شوکه شده بودند، می‌توانند بگویند: "اکنون ما منطق پوتین را درک می‌کنیم" پوتین ضعیف به نظر نمی‌رسد. به نظر می‌رسد که او دوباره کنترل را به دست گرفته است.
درباره سرنوشتی که پوتین به کسانی که او را به چالش می‌کشند وعده داده است صحبت کنید.
پوتین در سال‌های گذشته چندین بار گفت که خائنان باید بمیرند. او گفت که مرگ آن‌ها باید بی رحمانه باشد و آن‌ها باید رنج بکشند. اما پریگوژین یک خائن کلاسیک نیست. بله، پوتین پس از شورش گفت که این کسی بود که جرأت کرد دولت را در زمانی که با تهاجم خارجی مواجه بود به چالش بکشد. اما پوتین همچنین گفت که مردم در طول جنگ عقل خود را از دست می‌دهند. رویکرد او نسبت به پریگوژین کمی ملایم‌تر از آن چیزی بود که برای کسی که عمداً به سرزمین مادری خیانت کرده بود.
بیشتر بخوانید: گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال حضور پریگوژین در هواپیمایی دیگر
اما در نهایت، من واقعاً متوجه نشدم که پریگوژین پس از شورش و نافرمانی چه ارزشی برای پوتین دارد. برخی معتقد بودند که پریگوژین گزک‌هایی از پوتین دارد و به همین دلیل پوتین جرات خلاص شدن از شر او را نداشت. من به آن شک داشتم. پس زنده باقی گذاشتن او چه معنایی داشت؟ تنها دلیلی که پوتین پریگوژین را تحمل می‌کرد می‌توانست این باشد که او شایستگی نظامی خوبی در اوکراین و سوریه داشت. اما آیا این واقعا برای بخشیدن او کافی بود؟ قبل از اتفاقی که برای پریگوژین افتاد، مطمئن بودم که پوتین راهی برای خلاص شدن از شر او پیدا خواهد کرد. شاید نه از نظر فیزیکی: مطمئن نبودم که پوتین به حذف فیزیکی او رضایت داشته باشد. در عوض، فکر می‌کردم وزارت امور خارجه، GRU، FSB - هر کسی - با گذشت زمان، راهی برای باز پس گیری هرآنچه که پریگوژین داشت پیدا می‌کردند. اما برخلاف تصور من، حالا می‌بینیم که حذف فیزیکی صورت گرفته است، به هرحال این واقعیتی است که می‌بینیم.
چه کسی از حذف پریگوژین از صحنه سود می‌برد؟
خیلی ها. برای کسانی که پریگوژین را تهدیدی برای دولت می‌دانند، مرگ او نشان دهنده عدالت است. برای کارکنان ارتش، ستاد کل، سیلوویکی، سرویس‌های امنیتی، محافظه‌کاران، باز‌ها (تندروها) - برای همه کسانی که معتقد بودند پریگوژین خیلی زیاده‌روی کرده است - این چیزی است که باید اتفاق می‌افتاد؛ بنابراین فکر نمی‌کنم پوتین و کرملین تلاش زیادی برای متقاعد کردن افکار عمومی انجام دهند.
گروه واگنر از اینجا به کجا می‌رود؟
در تلگرام روسی، برخی افراد گفته اند که اگر قتل پریگوژین تصادفی نباشد، اقدامی نسبتاً خطرناک از سوی دولت محسوب می‌شود. این می‌تواند باعث نارضایتی، عصبانیت و واکنش منفی حامیان پریگوژین شود. به نظر من، هیچ واکنش قابل توجهی نخواهیم دید. کسانی که قبل از شورش با پریگوژین همدردی می‌کردند، زمانی که او تصمیم گرفت دولت را به چالش بکشد، ناامید شدند. آن‌ها معتقد بودند که نباید در چنین مواقع سختی قایق را تکان داد. ما می‌توانستیم آن را در نظرسنجی‌ها ببینیم: قبل از شورش، پریگوژین همدردی زیادی پیدا کرده بود، اما پس از شورش، این هم دردی نسبت به او فروپاشید. بسیاری از روس‌ها به پریگوژین پشت کردند، زیرا تصمیم گرفتند: «شما می‌توانید در وزارت دفاع با فساد مبارزه کنید، می‌توانید در کانال تلگرام خود از ارتش انتقاد کنید، اما نمی‌توانید علیه دولت شورش کنید»؛ بنابراین من واقعاً انتظار یک تحول و اقدام جدی علیه کرملین یا چیزی در طرفداری از پریگوژین و واگنر نمی‌بینم. ممکن است اقدامات کوچکی رخ دهد، اما اتفاق بزرگی نخواهد افتاد.
آیا حامیان پریگوژین به او به عنوان یک شهید نگاه خواهند کرد؟
من اینطور فکر نمی‌کنم. پریگوژین مردی عصبانی بود که کنار آمدن با او آسان نبود. فکر نمی‌کنم او طرفداران زیادی داشته باشد که راه او را دنبال کنند و تلاش کنند فعالیت‌های او را ادامه دهند. حتی کسانی که به پریگوژین اعتقاد داشتند، آنچه را که برای او اتفاق افتاد به عنوان هشداری برای هر کسی که سعی در تکرار آنچه انجام داده است، در نظر خواهند گرفت. مردم خواهند ترسید، به خصوص آن‌هایی که تا کنون در کنار پریگوژین مانده اند. فقط تصور کنید: آن‌ها باید فکر کنند که نفر بعدی هستند.
مرگ پریگوژین برای نیرو‌های واگنر که در اوکراین جنگنیده اند چه معنایی دارد؟
واگنر اکنون در بلاروس مستقر است و نیروهایش می‌توانند به برخی فعالیت‌ها در آفریقا و سوریه ادامه دهند. اما در‌های اوکراین بسته است. برخی از فرماندهان در واگنر امیدوار بودند که تا چند ماه دیگر پوتین با آن‌ها تماس بگیرد و بگوید: "ببخشید، من در مورد شما اشتباه کردم. ما به شما نیاز داریم لطفا برگردید. " این خیال بافی بود.
با فرونشستن گرد و غبار در روز‌های آینده به دنبال کشف چه چیزی خواهید بود؟
من تماشا می‌کنم که چگونه تلویزیون روسیه وضعیت را پوشش می‌دهد. لحنی که آن‌ها برای صحبت در مورد پریگوژین و میراث او به کار می‌برند، نشان دهنده راه‌هایی است که کرملین در تلاش برای شکل دادن به افکار عمومی است؛ و یافتن اینکه با توجه به نقش واگنر و پریگوژین در جنگ، چه تاریخی را حفظ خواهد کرد و چه تاریخی را بازنویسی خواهد کرد؟ من همچنین به چگونگی پیشرفت تحقیقات رسمی نگاه می‌کنم - خواه تلاش می‌کند نسخه‌ای دلپذیر از رویداد‌ها ارائه کند یا اهمیت آنچه را که اتفاق افتاده فرو بکاهد.
همچنین نحوه واکنش اردوگاه محافظه‌کاران وطن پرست به اتفاقات کانال‌های تلگرامی را دنبال می‌کنم. کسانی که از وزارت دفاع انتقاد می‌کنند: چه واکنشی نشان خواهند داد؟ آیا سطحی از خشم عاطفی در مورد آنچه اتفاق افتاده است خواهیم دید؟ آیا آن‌ها از پوتین عصبانی خواهند شد؟ آیا آن‌ها احساس اسکل شدن خواهند کرد؟ جالب است که ببینیم آن‌ها چه احساساتی دارند و کرملین چگونه با آن‌ها برخورد می‌کند. ما همچنین می‌توانیم پست‌های مردم معمولی روس را دنبال کنیم - اینکه آیا آن‌ها سانحه اتفاق افتاده را یک رویداد مهم تلقی می‌کنند و چگونه با آن ارتباط دارند؛ و البته، ما باید از نزدیک ببینیم که چه اتفاقی برای واگنر در بلاروس خواهد افتاد؟