اقتصاد۲۴- در حالی که بنابر اعلام مراجع رسمی، هر ساله تعداد یک میلیون واحد مسکونی جدید بر نیاز سالانه کشور به مسکن اضافه می‌شود، طی سال‌های گذشته، ساخت و ساز به طور کامل در رکود رفته و جز در برخی موارد شخصی‌ساز، تولید مسکن تعطیل شده است.
اگرچه آمار‌های صدور پروانه ساخت در برخی مقاطع زمانی صعودی می‌شود، اما این به معنای افزایش ساخت و ساز روی زمین نیست.
چرا تولید مسکن کاهش یافت؟
از جمله عوامل مهمی که سبب شده است تولید مسکن با کاهش جدی مواجه شود، تورم تمامی اجزای ساخت است؛ طی این سال‌ها از مصالح ساختمانی گرفته تا زمین، عوارض و مالیات ساخت، دریافت مجوز و مواردی از این دست با رشد هزینه مواجه شده است. در همین حال دستمزد کارگران ساده و متخصص نیز به تناسب تورم عمومی اقتصاد بالا رفته است.
به این ترتیب تولید مسکن با رشد چشمگیر هزینه ساخت مواجه شده و به موارد معدودی که عموما با هزینه شخصی یا تحت عنوان مسکن شخصی‌ساز تولید می‌شوند، محدود شده است. بررسی میدانی نیز نشان می‌دهد دیگر از طرح‌های بزرگ انبوه‌سازی در سطح شهر‌ها خبری نیست و به ندرت، سازندگان تخصصی وارد این حوزه می‌شوند.
صنعتی سازی مسکن در ایران.
اما آیا این موارد تنها دلایل عقب‌ماندگی در ساخت و ساز مسکن هستند؟ محمدرضا علوی‌پور، دبیر کمیته علمی سمپوزیوم بین‌المللی مدیریت ساخت (ICMS) اخیرا به عامل مهم دیگری اشاره و بیان کرده بود که چالش اصلی صنعت ساختمان در ایران سنتی بودن آن است! به این ترتیب بحث صنعتی سازی مسکن در ایران مطرح می‌شود.
بیشتر بخوانید: هشدار شهرداری به مردم درباره خانه‌های ۲۵ متری
بر اساس تعریف‌ها، صنعتی‌سازی ساختمان به معنای پیش‌ساخته‌سازی، پیش‌مونتاژ و کاربرد فناوری‌های نوین در فرآیند ساختمان‌سازی است. این فرآیند، کیفیت ساخت را بالا می‌برد و همزمان ساخت و استفاده از نیروی کار را به صورت بهینه مورد بهره‌برداری قرار می‌دهد. این روش می‌تواند در ساخت و ساز‌های انبوه استفاده شود و خروجی کار را با کیفیت بهتر و در زمان کوتاهتری تحویل دهد.
اما به نظر می‌رسد جای این روش ساخت در بازار تولید مسکن ایران به‌شدت خالی است. ایرج رهبر، رئیس انجمن انبوه‌سازان تهران پییشتر در همین باره به تجارت‌نیوز گفته بود: ««اکنون هفت روش صنعتی در ایران وجود دارد و از آن‌ها استفاده هم شده است، مانند سیستم‌های تونلی که در پردیس به کار برده شده است.» یا این حال، جای روش‌های نوینی مانند استفاده از پرینتر سه‌بعدی و به‌کارگیری برخی دیگر از دستگاه‌ها و ماشین‌آلات صنعتی موجود در حوزه ساخت و ساز خالی است.
صنعتی‌سازی در پروژه‌های نهضت ملی مسکن
شهاب سعادت‌نژاد، رئیس انجمن سازندگان شهر تهران به تازگی با اشاره به جای خالی روش‌های صنعتی ساخت و ساز در ایران اشاره کرده و گفته است: سازندگان و انبوه‌سازان می‌توانند در کنار دولت به ساخت مسکن صنعتی و باکیفیت و سرعت بالا کمک کنند.
به گفته او اجرای این اقدام منوط به رفع موانع موجود است و در صورتی که سرعت صدور پروانه‌ها افزایش یابد و مبالغ مربوط به مالیات و بیمه و عوارض کاهش و قرارداد‌ها به صورت مشارکت و تهاتر انجام شود می‌توان به اجرای صنعتی‌سازی امیدوار بود.
رئیس انجمن سازندگان شهر تهران می‌گوید: در صورتی که قیمت‌ها از حالت دستوری خارج شده تا بخش خصوصی و انجمن‌های فعال در صنعت ساختمان بتوانند با سرعت و کیفیت مناسب به ساخت با کیفیت مسکن کمک کنند ما شاهد تسریع در اجرای صنعتی سازی خواهیم بود.
وی گفت: در بحث صنعتی‌سازی نیز باید شرایط و امکانات لازم برای کارخانجات مربوطه فراهم شود چراکه سرمایه گذاری اولیه سنگین در بخش صنعتی سازی نیاز است تا کار ساخت به صورت پیوسته ادامه پیدا کند و موانع بر سر راه تولید برداشته شود.
او تاکید کرد: برگزاری همایش و اجلاس‌ها با حضور سازندگان و انبوه‌سازان با محوریت صنعتی‌سازی و پروژه‌های نهضت ملی مسکن خود نقش بسیار مهمی در اجرایی شدن و رفع موانع در این طرح دارد.