اقتصاد ۲۴-قیمت دلار دیروز کاهش ۲۰۰ تومانی داشت و با قیمت ۴۹ هزار و ۵۰۰ تا ۴۹ هزار و ۵۵۰ تومانی معامله شد.
دیروز برخی از معامله‌گران بازار ارز معتقد بودند که ریزش طلای جهانی و ناهم‌ترازی طلا در بازار داخلی بر قیمت دلار اثر کاهشی گذاشته است. به اعتقاد آن‌ها این موضوع معادلات بازارساز را به هم ریخته و باید سناریوی جدیدی برای دلار طراحی کند.
به نظر می‌رسد فعلا سیگنال‌های سیاسی اثر خود را بر بازار ارز از دست داده است. این در حالی است که کارشناسان اقتصادی بر موضوع تاثیر توافقات برجام بر بازار ارز تاکید می‌کنند، اما ایالات متحده تصریح کرده که پنجره بازگشت به برجام بسته شده است. به نظر می‌رسد این سیگنال برای بازار‌های مالی که پیوسته چشم به تعیین تکلیف اخبار سیاسی دارند، چندان به مذاق کاهشی‌های بازار خوش نخواهد آمد.
طی روز‌های اخیر مهمترین سیگنالی که مورد توجه معامله‌گران بازار ارز قرار گرفته موضوع تحریم‌های جدید آمریکا در ارتباط با ایران بود. کارشناسان اقتصادی معتقدند تحریم‌ها در سایه اتفاقاتی که در نظام پولی بین‌المللی رخ داده، اهرمی شده و آثار خیلی شدیدی به دنبال داشته است. آن‌ها تاکید می‌کنند که در یک دهه گذشته تولید در کشور کاهش پیدا کرده و طی مدت یادشده پایه سرمایه کشور آب رفته است. کشور خلق ارزش کمتری می‌کند و در مقابل بحران‌ها دست خالی‌تر است.
گفتنی است دیروز مجلس شورای اسلامی ممنوعیت جدید ارزی را تصویب کرد و دست بانک مرکزی را در خصوص آن باز گذاشت. نهاد قانون‌گذار درباره ممنوعیت جدید ارزی گفته است که هر گونه تبلیغات خرید و فروش غیرقانونی ارز در فضای رسانه‌ای و مجازی و خرید و فروش ارز خارج از مقررات و ضوابط اعلامی بانک مرکزی ممنوع است. همچنین اعلام شده که کلیه معاملات در مرکز مبادله ارز و طلای ایران شامل ارز (اسکناس و حواله)، شمش و سکه طلا و فلزات گران‌بها از پرداخت هر گونه مالیات معاف هستند.
سناتور‌های آمریکایی در اقدامی تحریک‌آمیز در حال فشار به تروئیکای اروپایی (فرانسه، انگلیس و آلمان) هستند تا انقضای تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه برنامه موشکی و پهپادی ایران را در نظر نگیرند.
طبق توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه برنامه موشکی و پهپادی ایران، ماه آینده میلادی منقضی خواهد شد. اما تروئیکای اروپایی به دنبال نقض تعهد خود هستند و اعلام داشتند که بر این اساس عمل نخواهند کرد.
در روز‌های گذشته این سیگنال مورد توجه معامله‌گران بازار ارز قرار گرفت و به اعتقاد برخی از آن‌ها این موضوع می‌تواند به قیمت دلاردر هفته دوم مهر آرایش افزایشی دهد.
در هفته اخیر دلار همواره در روند کاهشی قیمت، نوسان داشت. این اسکناس در پله‌های ابتدایی کانال ۴۹ هزار تومانی معامله شد. سیگنال‌های سیاسی معامله‌گران بازار ارز را دست به عصا کرد و بزرگان این بازار ترجیح دادند تا حصول نتیجه مذاکرات رئیس سازمان انرژی اتمی، منتظر بمانند. فرستاده ایران به وین برای شرکت در کنفرانس عمومی آژانس بین المللی انرژی اتمی سفر کرد و این موضوع طی هفته اخیر در صدر توجه معامله‌گران بازار ارز بود. وی روز دوشنبه در حاشیه برگزاری این اجلاس، با رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیدار کرد.
با اینکه دستاور‌های این سفر به طور مشخص رسانه‌ای نشده است، اما تحلیلگران اقتصادی معتقدند برخی سیگنال‌های سیاسی و اخبار تایید نشده حکایت از توافق موقت میان ایران و آمریکا دارد. علاوه بر آن در هفته نخست مهر صحبت‌های سخنگوی وزیر خارجه قطر که گفته بود احتمال رسیدن به تفاهم جدید بین ایران و آمریکا افزایش یافته و همچنین سفر فرزین، رئیس کل بانک مرکزی به دوحه در کاهش قیمت دلار بی‌تاثیر نبود.
در هفته‌ای که گذشت بازار‌ها درگیر سیگنال‌های منفی نیز بودند. روز گذشته اخبار مربوط به تحریم‌های جدید آمریکا در ارتباط با ایران، روند بازار ارز را به نفع افزایشی‌های این بازار چرخاند. وزارت خزانه‌داری آمریکا روز چهارشنبه تحریم‌های جدیدی را به بهانه‌های حمایت از برنامه پهپادی ایران وضع کرد.
بر اساس اعلام وبگاه وزارت خزانه. داری آمریکا، دفتر کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا (OFAC) با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: آمریکا پنج نهاد و دو شخص مستقر در ایران، جمهوری خلق چین (PRC)، هنگ‌کنگ، ترکیه و امارات متحده عربی را تحریم کرد.
به اعتقاد کارشناسان اقتصادی در هفته دوم مهر، این سیگنال‌ها می‌تواند افزایشی‌های بازار را در موقعیت خرید قرار دهد. آن‌ها معتقدند در ۶ ماهه دوم سال روند قیمت دلار وضوح بیشتری می‌گیرد و معامله‌گرانی که در هفته‌های گذشته قصد خرید داشتند وارد گود می‌شوند.
به این ترتیب قیمت دلار در نخستین هفته مهر میان سیگنال‌های مثبت و منفی سرگردان بود؛ با این وجود به نظر می‌رسد فعلا زور اخبار مثبت بر عملکرد منفی دولت چربیده و هنوز اثر تصمیم‌های خطرناک ارزی به بازار نرسیده است.
کارشناسان اقتصادی برای هفته پیش رو به جهت سیاست‌های کنترلی بانک مرکزی روز‌های آرامی را برای بازار‌های مالی پیشبینی می‌کنند. به اعتقاد آن‌ها در صورتی که اخبار منفی یا مثبتی مخابره نشود قیمت دلار در هفته دوم مهر در محدوده ۴۹ هزار تومان نوسان خواهد داشت.
گفتنی است تحلیلگران بازار ارز کف فعلی قیمت اسکناس آمریکایی را منطقه ۴۹ تا ۴۸ هزار و ۳۰۰ تومانی و سقف ۵۰ تا ۵۰ هزار و ۶۰۰ تومانی می‌دانند آن‌ها می‌گویند اخبار، تعیین کننده روند بعدی قیمت دلار است و قیمت از هر طرف که خارج شود می‌تواند به بازار ارز روند دهد.
عبدالله مشکانی کارشناس بازار‌های مالی با تاکید بر اثر تورم و نقدینگی در بلندمدت بر قیمت دلار به تجارت‌نیوز گفت: «در حال حاضر نوسانات در بازار ارز مانند یکی دو هفته اخیر وجود دارد، اما با تغییرات دو سه هزار تومانی بازار روند نمی‌گیرد. باید توجه داشت شاید بازارساز توانایی این را داشته باشد که در کوتاه‌مدت با عرضه یا عدم عرضه به بازار جهت دهد؛ اما در بلندمدت، نرخ ارز تابع نقدینگی و تورم است.»
وی نقدینگی در کشور را رو به رشد دانست و افزود: «سیاست گذار از ابتدای سال سعی داشته با خبردرمانی قیمت دلار را مهار کند؛ این در حالی است که فرایند‌های سیاسی هیچ وقت قابل پیشبینی نیستند.»
بیشتر بخوانید: تداوم سیاست سرکوب قیمت ارز از مسیر ممنوعیت‌های جدید؟/ پیش بینی از آینده نزدیک بازار ارز
قیمت دلار بالا می‌رود؟
این تحلیلگر بازار‌های مالی با بیان اینکه محدوده ۵۹ تا ۶۰ هزار تومانی سقف قبلی دلار است، تاکید کرد: «تا موقعی که سقف قبلی دلار شکسته نشود نمی‌توان برای دلار روند جدیدی تصور کرد و روندی برای دلار شکل نمی‌گیرد؛ بنابراین هر وقت قیمت دلار بالای سقف قیمتی قبلی بسته شد آن زمان می‌توان درباره روند بعدی این اسکناس صحبت کرد.»
مشکانی با تاکید بر اینکه دلار پیشران سایر نرخ‌ها در اقتصاد ایران است و روند‌های بعدی را تعیین می‌کند، گفت: «در حال حاضر بخشی از کالاها، قیمت خود را با نرخ دلار گران‌تر از بازار تطبیق داده‌اند و معامله می‌شوند، بنابراین در بازار حباب قیمتی وجود دارد. اگر بخواهد روندی در بازار‌ها شکل بگیرد سقف قیمتی باید شکسته شود و آن وقت بازار‌ها می‌توانند پیشرو آن شروع کنند به قدم برداشتن کنند.»
همبستگی دلار و تورم
در همین راستا سجاد بوربور فعال و کارشناس اقتصادی در خصوص پیشبینی روند قیمت دلار به تجارت‌نیوز گفت: «قیمت دلار با تصمیم سیاست‌گذار کاهش داشته است و غیر از سرکوب این اسکناس هیچ کاری از دست دولت برنمی‌آید. زیرا تورم ۵۰ درصدی روی تمام کالاها و خدمات اثر افزایشی گذاشته و دلار نیز یکی از همین کالاهاست.»
وی با تاکید بر اینکه تورم از تفاضل رشد نقدینگی و رشد اقتصادی نشات می‌گیرد، خاطرنشان کرد: «برای مهار قیمت دلار باید رشد نقدینگی را مهار کنیم. این در حالی است که کسری بودجه ساختاری دولت، ریشه در رشد نقدینگی دارد. مادامی که دولت کسری بودجه ساختاری داشته باشد به هیچ عنوان نمی‌تواند نقدینگی را کنترل کند؛ در نتیجه نه تنها قیمت دلار بلکه همه کالاها رشد خواهند داشت.»
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: «با وجود قیمت‌گذاری دستوری دولت، افت تولید، رشد نقدینگی و افزایش تورم رخ خواهد داد و کالاها و خدمات گران می‌شوند و دلار و ارز نیز رشد خواهد داشت. این در حالی است که رشد قیمت دلار نیز یک پرده رشد تورم روی کالاها و خدمات می‌گذارد که اصطلاحا به آن اثر نرخ ارز می‌گویند.»
بوربور با تاکید بر اینکه در ریشه‌یابی وضعیت فعلی به قیمت‌گذاری دستوری دولت‌ها برمی‌گردیم خاطرنشان کرد: «اگر قیمت دلار کمتر از کانال ۵۰ هزار تومانی بماند فعالان اقتصادی حمله می‌کنند و دلار یا طلا می‌خرند و اجازه افت قیمت بیش از این مقدار را نمی‌دهند.»
حرکت رفت و برگشتی دلار دوام ندارد
این فعال اقتصادی درباره رفت و برگشت قیمت دلار با سیگنال‌های سیاسی گفت: «حرکات رفت و برگشتی قیمت دلار را نمی‌توان به مثابه یک روند در نظر گرفت. کاهش قیمت در بازار ارز، نوسان محدودی است که دوام زیادی نیز ندارد.»
وی با اشاره به افزایش تورم و رشد انتظارات تورمی خاطرنشان کرد: «نسبت سپرده‌های بلندمدت کاهش پیدا کرده و پول به سمت سپرده‌های دیداری در حرکت است. باید توجه داشت اگر قیمت دلار به زیر کانال ۵۰ هزار تومانی برگردد، فعالان اقتصادی برای خرید دلار یا طلا هجوم می‌آوردند و اجازه افت قیمت بیش از این مقدار را نمی‌دهد.»
این کارشناس اقتصادی روند دلار را صعودی پیشبینی کرد و گفت: «بالا و پایین‌های فعلی قیمت دلار نوسان است و فعالان اقتصادی نباید به آن توجهی کنند. چشم انداز قیمت دلار با توجه به مولفه‌های موثر بر قیمت دلار صعودی است و حرکت‌های کاهشی فعلی استراحت در مسیر افزایشی است.»
قیمت دلار از ۵۲ هزار تومان بیشتر می‌شود؟
پیمان مولوی، تحلیلگر اقتصادی نیز درباره متوسط قیمت دلار در ۳۶۵ روز سال جاری به تجارت‌نیوز گفت: «اگر جنگ یا بحران اجتماعی نداشته باشیم، متوسط قیمت دلار در سال ۱۴۰۲ با توجه به سناریوی تورم ۴۰ درصدی می‌تواند در حدود ۵۱ تا ۵۲ هزار تومان، با اپتیموم ۵۸ تا ۶۰ هزار تومان و مینیموم تا ۴۵ هزار تومان باشد.»
وی متوسط قیمت دلار را در حدود ۴۸ تا ۵۲ هزار تومان عنوان کرد و افزود: «اگر به سمت انتهای سال برویم، فشار‌های تورمی نیز بیشتر و سناریوی تورمی بالاتری هم مد نظر باشد، تا انتهای سال ممکن است اعداد بالاتری در قیمت دلار ببینیم.»
برجام دلار را به زیر سطح ۴۵ هزار تومان می‌فرستد؟
اما قیمت دلار در صورت حصول توافق برجام تا چه کانالی پایین می‌آید؟ مولوی در پاسخ به این سوال گفت: «موضوع توافق می‌تواند سناریو‌های مختلفی داشته باشد. اما اگر توافق اتفاق بیفتد و بانک مرکزی هر چه دلار به دست بیاورد وارد بازار و پول‌پاشی کند، باز هم متوسط قیمت دلار زیر ۴۵ هزار تومان نخواهد آمد و به هیچ‌وجه چنین چیزی امکان ندارد.»
این کارشناس اقتصادی در ادامه افزود: «حتی اگر پول‌پاشی هم اتفاق بیفتد و دلار سرکوب شود، در سال آینده با وجود تورم ۴۰ درصدی و سناریوی رشد اقتصادی سه درصدی، قیمت دلار حتما در کریدور ششم خواهد بود. مگر اینکه رشد نقدینگی به زیر ۳۰ درصد و رشد اقتصادی هم به بالای پنج درصد برسد که تورم وارد کانال ۳۰ تا ۳۵ درصد شود. زیرا در سال ۱۴۰۳، متوسط ۳۶۵ روز سال قیمت دلار نزدیک به ۳۵ درصد بیشتر از متوسط ۵۰ هزار تومان امسال است. یعنی قیمت دلار در نیمه کریدور ششم خواهد بود.»
فنر ارزی دیر یا زود رها می‌شود
علی سعدوندی دیگر کارشناس اقتصادی هم در پاسخ به اینکه قیمت دلار را در نیمه دوم سال چطور پیشبینی می‌کنید، گفت: «به نظر می‌رسد در نیمه دوم سال، سیاست‌گذار توانایی کنترل قیمت دلار را خواهد داشت. به این دلیل که تحریم‌ها تا حدودی برداشته شده، درآمد نفتی وصول شده و سیاست ارزپاشی بانک مرکزی نیز به قوت خود برقرار است.»
وی در ادامه به تورم و رشد نقدینگی اشاره کرد و گفت: «موضوع رشد نقدینگی همچنان ادامه دارد و باید دید این موضوع به کجا خواهد رسید. زیرا دیر یا زود فنر ارزی رها می‌شود.»
این کارشناس اقتصادی نوسان قیمت دلار را محدوده ۴۵ تا ۵۲ هزار تومانی عنوان کرد و افزود: «دلار در محدوده ذکرشده نوسان خواهد داشت، اما اینکه بتوانیم قیمت مشخصی ارائه دهیم اصلا امکان‌پذیر نیست.»
وی با تاکید بر اینکه راهکار اساسی برای مدیریت قیمت ارز دیده نشده است، تاکید کرد: «ممکن است دلار کاهشی شود، اما موضوع نقدینگی و تورم پابرجاست و قیمت دلار به طور دستوری کنترل می‌شود.»
اهرم تورم، دلار را گران می‌کند؟
در همین راستا جواد فلاحیان، کارشناس اقتصادی با اشاره به سیاست‌های انقباضی دولت و رکود در تمام بازار‌ها به تجارت‌نیوز گفت: «هر کاهشی در بازار ارز به خاطر سیاست‌های انقباضی دولت است و این اقدامات، فنر فشرده دلار را فشرده‌تر می‌کند. این در حالی است که رشد ۳۰ درصدی پایه پولی نشانه کاهش دستوری قیمت دلار است.»
وی افزود: «با این وجود انتظار می‌رود با خبردرمانی و رویداد‌های سیاسی، قیمت دلار در محدوده‌های فعلی بماند. این اخبار می‌تواند تحقق یا عدم تحقق برجام باشد؛ بنابراین دلار می‌تواند نوسان کوتاه‌مدتی در همین محدوده‌ها داشته باشد.»
فلاحیان درباره روند قیمت دلار در ۶ ماهه دوم سال گفت: «در ماه‌های آینده با افزایش نقدینگی و تورم، روند دلار رو به بالا خواهد بود. اگر برجامی رخ ندهد و تمام مذاکرات، گفتاردرمانی باشد، شاهد رشد تند و شارپ در بازار ارز خواهیم بود.»
بازار با خبردرمانی مدیریت می‌شود
وی به نوسانات اخیر بازار ارز اشاره کرد و گفت: «نوسانات سه تا ۵ درصدی در بازار‌های مالی منطقی است. فعلا قیمت دلار نیز در روندی خنثی قرار دارد؛ این در حالی است که محدوده ۴۷ و ۴۸ هزار تومان کف قیمت این اسکناس محسوب می‌شود.»
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه دولت به صورت مستقیم و غیرمستقیم سعی در کنترل قیمت‌ها دارد، خاطرنشان کرد: «فعلا ارزپاشی دولت زیاد است و بعضا با اخباری که از آزادشدن منابع بلوکه شده نیز اعلام می‌شود سعی در کنترل بازار دارد.»
وی گفت: «مسائل کلان اقتصادی، رشد نقدینگی و موضوع تورم از یک سو و مدیریت بازار با اخبار مثبتی که همواره مخابره می‌شود از سوی دیگر، بلاتکلیفی را برای معامله‌گران بازار‌های مالی به وجود آورده است. این شرایط تمام فعالان اقتصادی را در این باره مردد کرده که دلار به کدام سمت حرکت می‌کند.»
توافق برجام، شرط کاهش قیمت دلار
در همین راستا علی طباطبایی دیگر کارشناس اقتصادی نیز با اشاره به اینکه خبردرمانی و شوک‌های بازدارنده قیمتی در کوتاه‌مدت بر بازار ارز اثرگذار است به تجارت‌نیوز گفت: «در روز‌های اخیر تاثیرگذارترین موضوع بر قیمت دلار مساله توافقات احتمالی ایران با آمریکا است. فعلا کف قیمت دلار محدوده ۴۹ هزار تومانی است و در میان‌مدت و محدوده زمانی ۶ ماهه این اسکناس کانال‌های بالاتر قیمت را می‌بیند.»
وی با اشاره به تلاش‌ها و سیگنال‌های سیاست‌گذار برای روند کاهشی در بازار ارز اظهار داشت: «با تمام تلاش‌های بازارساز دلار باز هم مسیر صعودی خود را خواهد رفت. یکی از دلایل آن نیز این است که صنایع بالادستی کشور خودشان را با دلار‌های قیمت بالاتر وفق می‌دهند؛ بنابراین بعید می‌دانم کاهش دستوری قیمت دلار جواب دهد.»
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد. «شرط کاهش شدید قیمت دلار توافق برجام است و در صورت انجام توافق، می‌توان امید داشت تا یک سال آینده، قیمت اسکناس آمریکایی به نیمه کانال ۳۰ هزار تومانی برگردد. در غیر این صورت درکانال فعلی نوسان خواهد داشت.»
وی درباره پیشبینی قیمت دلار در روز‌های آتی گفت: «به نظر می‌رسد که رقم‌های فعلی دلار، قیمت‌های کف بازار است. تا کنون هم موضوع خبردرمانی و ایجاد ابهام در بازار منجر به کاهش یا رنج شدن بازار ارز شده است.»