اقتصاد۲۴- روزی صد‌ها هزار پیام در گروه‌های تلگرامی مراکز برگزاری آزمون بین‌المللی آیلتس بین متقاضیان سرگردانی که آیندهٔ آن‌ها به امکان شرکت در این آزمون گره خورده است، رد و بدل می‌شود؛ کسانی که می‌خواهند در این آزمون شرکت کنند، اما مراکز برگزاری این آزمون به استناد ابلاغیه‌ای از سوی سازمان سنجش از ثبت‌نام جدید خودداری می‌کنند. آنطور که این مراکز می‌گویند سازمان سنجش در ابلاغیه‌ای پس از لغو این آزمون در تابستان سال جاری به‌علت افشا شدن سؤالات، از آن‌ها خواسته است که فقط اقدام به ثبت‌نام متقاضیانی کنند که پیشتر آزمون آن‌ها لغو شده بود. این ابلاغیه، اما هیچ توضیح بیشتری راجع‌به سایر متقاضیان جدید نداده است و این مراکز اطلاعی از آیندهٔ برگزاری آزمون بین‌المللی سنجش سطح زبان آیلتس ندارند. روابط‌عمومی سازمان سنجش بدون توضیح دربارهٔ اینکه چه چیزی در انتظار متقاضیان جدید است، در پاسخ به پیگیری‌های «پیام ما» می‌گوید: «این موضوع در دست بررسی است و سازمان اطلاعیه صادر خواهد کرد.»، اما تا زمان نگارش این گزارش هنوز برای دوره جدید ثبت‌نام اطلاعیه‌ای منتشر نشده است و مشخص نیست این ابهام تا چه زمانی ادامه خواهد داشت. همین وضعیت بسیاری از این افراد را به‌سمت ثبت‌نام برای این آزمون در کشور‌های همسایه سوق داده و هزینه‌های هنگفتی به آن‌ها تحمیل کرده است. یکی از افراد متقاضی ثبت‌نام در این آزمون در این باره می‌گوید: «برای شرکت در این آزمون مجبور به ثبت‌نام در ترکیه و پرداخت ده میلیون تومان اضافه‌تر از هزینه‌ای که این آزمون در ایران دارد، شدم.»
«چرا ثبت‌نام‌ها باز نشده؟ بچه‌ها کسی تونسته در آزمون ثبت‌نام کنه؟» «ثبت‌نام در آزمون آیلتس فقط برای کسانی‌ست که آزمونشون در مرداد و شهریور لغو شده. این ابلاغیهٔ سازمان سنجشه.» «پس بریم ترکیه.» «نه ارمنستان بهتره.» «آذربایجان هم هست.» «دبی خیلی گرونه.»
نمونهٔ چنین مکالماتی هر روز در فضای مجازی و پیام‌رسان‌ها بین متقاضیان شرکت در آزمون بین‌المللی آیلتس و مراکز برگزارکنندهٔ آن مطرح و دیده می‌شود. سرنوشت افرادی که می‌خواهند برای ادامه‌تحصیل به خارج از کشور مهاجرت کنند، حالا با ابلاغیهٔ سازمان سنجش که مشخص نیست به چه علتی از ثبت‌نام این متقاضیان جدید جلوگیری کرده، به امکان شرکت در این آزمون گره خورده است. همچنین، ازآنجاکه آخرین مهلت ثبت‌نام اغلب دانشگاه‌های خارج از کشور تا اواسط آذر و پیش از به پایان رسیدن سال جاری میلادی است، بسیاری از این افراد نگران از دست دادن فرصت ادامه‌تحصیل خود هستند. اما اصلاْ چه شد که آزمونی که سال‌ها در ایران برگزار می‌شد، حالا کارش به اینجا رسیده است؟
مراکز برگزاری آزمون آیلتس می‌گویند سازمان سنجش در ابلاغیه‌ای تازه که به‌شکل محرمانه به دست آن‌ها رسیده است، ثبت‌نام متقاضیان جدید را برای این مراکز تا اطلاع ثانوی ممنوع کرده است
از لغو موقتی تا افزایش هزینهٔ آزمون آیلتس
روز ۲۱ دی‌ماه ۱۴۰۱، خبری منتشر شد که آزمون آیلتس در ایران به دستور سازمان سنجش و آموزش کشور به حالت تعلیق درآمده است و آیندهٔ آن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. پس از آن در اطلاعیه‌ای تکمیلی سازمان سنجش اعلام کرد که تمام آزمون‌های آیلتس در سراسر کشور از اول اسفندماه تا اطلاع ثانوی برگزار نخواهد شد. این اطلاعیه البته تصریح کرده بود که آزمون برای افرادی که پیش از این در آزمون‌های پس از اول اسفند ثبت‌نام کرده‌اند، برگزار خواهد شد؛ اما فعلاً ثبت‌نام متقاضیان جدید برای آزمون‌های پس از اول اسفند انجام نخواهد شد. این سازمان علت این تصمیم «موقتی» را رفع موانع و مشکلات موجود و بازنگری در مقررات، توسعهٔ مراکز برگزاری آزمون اعلام کرده و گفته بود که فرایند ثبت‌نام هرچه سریع‌تر به روال عادی بازمی‌گردد.
پس از آن «غلامرضا یادگارزاده»، رئیس مرکز المپیاد دانشجویی و امور آزمون‌های بین‌الملل سازمان سنجش، در گفت‌وگویی با رسانه‌ها با تأکید بر اینکه با تمهیدات پیش‌بینی‌شده هیچ مشکلی برای شرکت داوطلبان در آزمون آیلتس وجود نخواهد داشت، دربارهٔ به نتیجه رسیدن اقدامات این سازمان قبل از موعد ثبت‌نام جدید و اقدامات پیش‌بینی‌شده، ابراز امیدواری کرده بود.
او در حالی این سخنان را به میان آورد که «اشکان» یکی از متقاضیان ساکن شیراز به «پیام ما» می‌گوید: «از اسفندماه، آزمون آیلتس در شهرستان‌ها برگزار نمی‌شود و همه برای این آزمون باید به تهران بیایند.» این درحالیاست که پیش‌ازاین یکی از بهانه‌های لغو آزمون از سوی سازمان سنجش، توسعهٔ مراکز برگزاری آزمون اعلام شده بود.
در هفتهٔ دوم اسفندماه سال گذشته سازمان سنجش در اطلاعیهٔ دیگری از هماهنگی با مؤسسهٔ IDP -متولی بین‌المللی برگزاری آزمون آیلتس- خبر داد و اعلام کرد که ثبت‌نام این آزمون آیلتس به‌شکل کاغذی از ۱۱ اردیبهشت و ثبت‌نام کامپیوتری آن از تاریخ ۲۱ همان ماه از درگاه اطلاع‌رسانی سازمان سنجش آموزش کشور انجام می‌شود. البته ثبت‌نام رسمی این آزمون خلاف تاریخ اعلام‌شدهٔ این اطلاعیه از ۲۴ اردیبهشت از سر گرفته شد. همچنین هرچند که این سازمان در اطلاعیه مدعی شده بود که تغییری در هزینهٔ ثبت‌نام این آزمون آیلتس ایجاد نشده است، اما پرس‌وجوی پیام ما از متقاضیانی که در زمستان سال گذشته و سپس بهار سال جاری برای این آزمون ثبت‌نام کرده بودند، نشان می‌دهد که هزینهٔ آزمون کامپیوتری با حدود ۳۸ درصد افزایش از شش میلیون و صد هزار تومان در بهمن‌ماه به هشت میلیون و ۴۹۰ هزار تومان در اردیبهشت‌ماه و آزمون کاغذی با ۴۶ درصد افزایش از شش میلیون و ۱۵۰ هزار تومان به هشت میلیون و ۹۹۰ هزار تومان رسیده بود.
بااین‌همه این آزمون بالاخره از هفتهٔ آخر اردیبهشت تا دومین هفتهٔ مردادماه به‌مدت دو ماه و ۱۴ روز به روال عادی گذشته بازگشت و آنطور که متقاضیان می‌گویند همه می‌توانستند برای این آزمون ثبت‌نام کنند.
تقلب بزرگ و لغو دوبارهٔ آزمون آیلتس
وقتی بالاخره آیلتس پس از یک وقفهٔ طولانی به روال سابق خود بازگشته بود، افشای سؤالات این آزمون در یکی از مراکز برگزارکنندهٔ آن، همه‌چیز را به‌هم ریخت. شنبه ۷ مردادماه سال جاری خبر لغو دوبارهٔ آزمون آیلتس در همهٔ مراکز برگزارکنندهٔ آن، نگرانی گسترده‌ای بین متقاضیان این آزمون ایجاد کرد. پس از آن «عبدالرسول پورعباس»، رئیس سازمان سنجش آموزش کشور، در گفتگو با فارس دربارهٔ علت لغو آزمون آیلتس و افشای سؤالات آن گفت: «از روز جمعه ششم مردادماه شایعاتی در منطقه پیچید که سؤالات این دوره از آزمون آیلتس به بیرون درز کرده و منشأ آن هم مشخص نیست که داخل کشور است یا خارج از کشور؛ به احتمال زیاد منشأ درز سؤالات آزمون آیلتس خارج از کشور است. یک احتمال هم هست که از طریق خود مراکز مجری که مستقل هستند و فقط تحت‌نظارت ما قرار دارند، این اتفاق افتاده باشد. ما صبح آزمون، سؤالات افشاشده و سؤالات آزمون را مقایسه کردیم و دیدیم که با یکدیگر مطابقت دارند. بنابراین، با توجه به نظر حاکمیتی که سازمان سنجش آموزش کشور بر این آزمون دارد، ما موظف بودیم که برگزاری این آزمون را در کشور لغو کنیم و مراکز مجری (چه شرکت خارجی و چه داخلی) هم موظف هستند حق و حقوق داوطلبان عزیز را به آن‌ها بازگردانند.»
افشای سؤالات این آزمون درحالی رخ داد که پیش از این در خردادماه سال ۱۴۰۱، سازمان سنجش از افزایش نظارت بر آزمون‌های آیلتس خبر داده بود. در آن زمان پورعباس گفته بود این سازمان می‌تواند براساس قانون و شفافیت و با تعامل با مراکز برگزاری آزمون آیلتس و با همکاری وزارت کشور، نیروی انتظامی و سازمان ثبت‌احوال، این آزمون را با امنیت کامل برگزار کند.
پس از فاش شدن سؤالات این آزمون بین‌المللی، پورعباس در هفتهٔ سوم مردادماه به فارس دربارهٔ نحوهٔ برگزاری این آزمون به فارس گفت: «آیلتس از حالت کاغذی به الکترونیکی تبدیل می‌شود و ما به این امر نظارت داریم و از شرکت مربوطه خواستیم که این کار انجام شود تا اعتبار آزمون هم افزایش یابد.»
متقاضیان ثبت‌نام نشدند
رئیس سازمان سنجش همچنین دربارهٔ ثبت‌نام دوبارهٔ متقاضیان جدید گفته بود که «هر هفته یکی از مراکز این آزمون را برگزار می‌کند و عزیزان می‌توانند دوباره ثبت‌نام کنند.» باوجوداین، این وعده برای متقاضیان جدید محقق نشد و آنطور که این افراد به «پیام ما» گفته‌اند، آزمون آیلتس پس از افشای سؤالات در مرداد و شهریور، باز هم برای متقاضیان جدید برگزار نشد و آن‌ها نتوانستند در این آزمون ثبت‌نام کنند. به گفتهٔ این افراد فقط کسانی که پیش از ۷ مرداد در آزمون ثبت‌نام کرده بودند، توانستند در مرداد و شهریور امتحان دهند. همچنین، در این مقطع یک‌ماه و نیمه نه متقاضیان جدید و نه حتی آن‌هایی که به‌علت افشای سؤالات آزمونشان لغو شده بود، هیچ‌کدام نتوانستند موفق به ثبت‌نام دوباره در این آزمون شوند.
بلاتکلیفی سهم متقاضیان جدید آزمون آیلتس
این وضعیت مبهم برای متقاضیان این آزمون تا ۱۵ مهرماه ادامه پیدا کرد. از این تاریخ به بعد مراکز برگزارکنندهٔ آزمون آیلتس به‌شکل گسترده‌ای اعلام کردند که طبق ابلاغیهٔ سازمان سنجش امکان ثبت‌نام متقاضیانی که آزمون آنان در مرداد و شهریور لغو شده بود، فراهم شده است. اما آنطور که این مراکز می‌گویند سازمان سنجش در این ابلاغیهٔ تازه که به‌شکل محرمانه به دست مراکز رسیده است، ثبت‌نام متقاضیان جدید برای این مراکز تا اطلاع ثانوی ممنوع و تأکید کرده است که اگر مراکز اقدام به ثبت‌نام متقاضیان جدید کنند، ثبت‌نام آن‌ها تأیید نمی‌شود و باید هزینهٔ آزمون از سوی مرکز به شرکت‌کنندگان بازگردانده شود. پیگیری‌های «پیام ما» برای دسترسی به این ابلاغیه به نتیجه نرسید و مشخص نیست که به چه علتی سازمان سنجش چنین تصمیمی گرفته است.
بیشتر بخوانید: بازار سیاه سفر؛ گردش مالی چند هزار میلیارد تومانی کاسبان مهاجرت
اعلام عمومی این تصمیم از سوی مراکز برگزاری آزمون و بی‌اطلاعی آن‌ها از آیندهٔ آزمون سبب شده است اخبار ضدونقیضی حول احتمال برگزاری دوبارهٔ آیلتس در ایران منتشر شود. مشاهدات «پیام ما» نشان می‌دهد گمانه‌زنی‌هایی از ملغی شدن آزمون آیلتس وجود دارد. همچنین به‌علت لو رفتن سؤالات در مرداد سال جاری، مشخص نیست که این تعلیق‌ها از سوی سازمان سنجش پیش آمده یا مؤسسهٔ IDP تمایلی به برگزاری این آزمون در ایران ندارد. همچنین، فضای برگزاری این آزمون بین مراکز برگزارکننده پر از ناهماهنگی شده است، برخی از آن‌ها بر ابلاغیهٔ سازمان سنجش تأکید دارند و برخی دیگر مانعی برای ثبت‌نام متقاضیان تازه نمی‌بینند. پیگیری‌ها از متقاضیان و مراکز برگزاری نشان می‌دهد تعدادی از این افراد به‌عنوان متقاضی جدید که پیش از این سابقهٔ ثبت‌نام در این آزمون را نداشته‌اند، موفق به ثبت‌نام شده‌اند؛ اما ثبت‌نام گروهی دیگر لغو و هزینهٔ آزمون به آنان بازگردانده شده است.
متقاضیان ایرانی آزمون آیلتس آن سوی مرز‌ها
تشدید ابهام و ناهماهنگی در وضعیت ثبت‌نام و برگزاری این آزمون بین‌المللی سبب شده است که آنانی که سرنوشتشان به برگزاری این آزمون گره خورده، سرگردان آن سوی مرز‌ها شوند و بسیاریشان حالا به‌دنبال ثبت‌نام در این آزمون در کشور‌های همسایه هستند. آنان حاضرند برای اینکه به آخرین مهلت ثبت‌نام دانشگاه‌های خارجی برسند، هزینه‌های هنگفتی متحمل شوند و راه درازی طی کنند. یکی دیگر از متقاضیان این آزمون در شیراز به «پیام ما» می‌گوید: «بسیاری در حال پیش‌ثبت‌نام این آزمون در خارج از کشور هستند و ترکیه، ارمنستان و دبی و باقی کشور‌های همسایه تبدیل به مقصد محبوب این افراد شده است.» «مسعود» دیگر متقاضی این آزمون می‌گوید مجبور شده برای شرکت در آزمون به استانبول برود: «این خیلی شرم‌آور است که ما در کشور خودمان نمی‌توانیم آزمون بدهیم. من مجبور شدم به استانبول بروم و خستگی، معطلی‌ها و اضطراب بیش‌ازاندازه‌ای کشیدم و می‌ترسم نتیجهٔ آزمونم تحت‌تأثیر قرار بگیرد.» بااین‌همه، وضعیت مبهم ثبت‌نام و برگزاری این آزمون در ایران، گویی چاره‌ای برای آنان باقی نگذاشته است. بررسی‌های پیام ما نشان می‌دهد این متقاضیان مجبورند برای شرکت در این آزمون در کشور‌های همسایه با توجه به نوسانات ارزی و ارزش پایین ریال نسبت به واحد پول این کشورها، چندین و چند برابر هزینه کنند. برآورد هزینه‌های بلیت هواپیما و ویزا، به‌علاوهٔ هزینه‌های یک شب و یک روز اقامت در یک هتل معمولی در ترکیه، آذربایجان، ارمنستان و امارات متحده را در جدول محاسبه کرده‌ایم. است (در این مبالغ، هزینه‌های عوارض خروج، حمل‌ونقل درون‌شهری و خورد و خوراک محاسبه نشده است)
این وضعیت مبهم و آشفته به‌تن‌هایی نشان می‌دهد یک آزمون که تا همین دو ماه پیش به‌طور منظم برگزار می‌شد، چه حجمی از ارز از کشور خارج می‌کند. بااین‌همه، روابط‌عمومی سازمان سنجش در پاسخ به پیگیری‌های «پیام ما» بدون توضیح دربارهٔ اینکه چه‌چیزی در انتظار متقاضیان جدید است، می‌گوید: «این موضوع در دست بررسی است و سازمان اطلاعیه صادر خواهد کرد.»، اما تا زمان نگارش این گزارش هنوز اطلاعیه‌ای برای ثبت‌نام جدید صادر نشده و مشخص نیست این ابهام تا چه زمانی ادامه خواهد داشت. همچنین بعضی متقاضیان مدعی شده‌اند که در تماس با کارشناسان آزمون‌های بین‌المللی سازمان سنجش، کارشناسان این سازمان گفته‌اند که تا نیمهٔ آبان ماه هیچ تصمیمی برای ثبت‌نام‌های جدید گرفته نشده است. این، درحالیاست که سازمان سنجش به‌عنوان ناظر و متولی داخلی این آزمون موظف است ضمن شفاف کردن شرایط، این ابهامات را رفع کند و امکان آزمون را برای همه به‌شکل برابر فراهم کند.