اقتصاد۲۴-"کمبود شیرخشک" در ماه‌های اخیر باعث سردرگمی و دردسر بسیاری از خانواده‌های صاحب نوزاد در داروخانه‌ها شده است. برخی از مادران به دلیل نداشتن شیر کافی و برخی دیگر به دلیل توصیه پزشک یا برخی مشکلات شخصی، امکان دادن شیر خود به نوزاد را ندارند و کمبود شیرخشک آن‌ها را با چالش جدی مواجه کرده است.
این دسته از خانواده‌ها می‌گویند اگر شیرخشک در داروخانه‌ای پیدا شود هم مجبورند مدت زیادی برای دریافت آن معطل شوند. به نظر می‌رسد این معطلی پس از تصمیم سازمان غذا و دارو برای عرضه شیرخشک به ازای کد ملی هر نوزاد رخ داده باشد.
آن‌طور که محمود آل بویه؛ مدیرکل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو پیش از این خبر داده بود، از ۲۰ مهر ماه شیرخشک‌های عادی با ثبت کد ملی نوزاد در سامانه رهگیری محصولات سلامت‌محور در داروخانه‌ها عرضه می‌شود.
یکی از مادران صاحب نوزاد که مجبور به تهیه شیرخشک به صورت هفتگی است با بیان اینکه در تاریخ ۲۲ مهرماه برای تهیه شیرخشک نوزادش به داروخانه مراجعه کرده می‌گوید: "در داروخانه صف شیرخشک تشکیل شده بود و حدود ۲۰ دقیقه در صف منتظر ماندیم تا بتوانیم شیرخشک دریافت کنیم، زیرا هم باید کد سریال پشت قوطی و هم کد ملی و مشخصات کودک در سامانه وزارت بهداشت ثبت شود. "
بیشتر بخوانید:تعطیلی دو کارخانه بزرگ شیرخشک در کشور
سازمان غذا و دارو پیش از این اعلام کرده بود که عرضه شیرخشک با کد ملی نوزادان، در راستای مقابله با قاچاق معکوس این محصول در دست اقدام قرار گرفته است؛ در واقع به دلیل تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به صنعت تولید شیرخشک اطفال، قیمت تمام شده این محصول پایین‌تر از کشورهای همسایه است و همین موضوع انگیزه‌ای برای قاچاق این محصول به خارج از کشور ایجاد کرده است، اما به نظر می‌رسد قاچاق معکوس شیرخشک، دلیل اصلی کمبود آن در بازار نیست.
بخشی از مواد اولیه شیرخشک به کشور وارد می‌شود و در نتیجه بخشی از تولید شیرخشک وابسته به تأمین ارز است. فرآیند تخصیص ارز به صنعت شیرخشک نیز به این صورت است که در ابتدا تولیدکننده، میزان نیاز ارزی خود برای تولید تعداد مشخصی شیرخشک را به سازمان غذا و دارو اعلام می‌کند. پس از تأیید سازمان غذا و دارو، درخواست تخصیص ارز به بانک مرکزی داده می‌شود و سپس بانک مرکزی آن را تأیید و بانک عامل، از تولیدکننده درخواست ریال می‌کند تا تولیدکننده بتواند ارز را دریافت و نسبت به واردات مواد اولیه شیرخشک اقدام کند!
۵ تولیدکننده داخلی شیرخشک "ارز" خود را دریافت نکرده‌اند؛ یک شرکت در آستانه توقف تولید
هانی تحویل زاده؛ رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک اطفال ضمن تأیید کمبود شیرخشک در کشور اظهار کرد: در حال حاضر پنج تولیدکننده داخلی شیرخشک داریم، اما ماه‌هاست که تولیدکنندگان شیرخشک ارز دریافت نکرده‌اند و این موضوع باعث شده که دو تولیدکننده بدهی شدید ارزی پیدا کنند؛ این تولیدکنندگان مواد را با حداقل اسناد و به صورت اعتباری وارد کشور کرده‌اند. یک تولیدکننده نیز به دلیل عدم تخصیص ارز و نداشتن توان مالی برای واردات اعتباری مواد اولیه، از چرخه تولید خارج شده است و یکی از تولیدکنندگان نیز احتمالاً تا دو ماه آینده از مدار تولید شیرخشک خارج خواهد شد!
قابلیت تولید شیرخشک ایرانی ۲ برابر نیاز کشور!
وی درباره میزان نیاز کشور به شیرخشک متذکر شد: در سال گذشته ۶۱ میلیون عدد قوطی شیرخشک رگولار (عادی) مصرف شده است که نیاز یک سال ایران بوده است؛ در عین حال ظرفیت تولیدکنندگان داخلی ۱۱۷ میلیون قوطی شیرخشک است که یعنی حدود ۲ برابر مصرف یکسال، قابلیت تولید شیرخشک داریم.
رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک اطفال تصریح کرد: از دی ماه سال گذشته تا الان تأمین ارز صورت نگرفته است و به همین دلیل تولیدکنندگان برای واردات مواد اولیه، بدهی ارزی به شرکت‌های خارج از کشور پیدا کرده‌اند.
وی ادامه داد: شرکت نستله قابلیت تولید ۳۰ میلیون عدد، شرکت پودر شیر مشهد ۴۰ میلیون عدد، بهداشت کار ۱۷ میلیون عدد، پگاه شهرکرد ۲۰ میلیون و نیکسان سلامت بهبود ۱۰ میلیون قوطی را دارند. شرکت پگاه و نیکسان سلامت بهبود به دلیل عدم تخصیص ارز تعطیل شده‌اند و شرکت بهداشت کار از دی ماه سال گذشته تاکنون هیچ ارزی نگرفته و به اندازه دو ماه ماده اولیه برای تولید دارد و شرکت نستله مقادیر ناکافی ارز دریافت کرده و به دلیل کمبود ارز و بدهی ۲۰ میلیون یورویی، یک ماه مشکل در تولید پیدا کرد و شرکت پودر شیرخشک مشهد نیز به صورت سه شیفت درحال کار کردن است، اما هیچ ارزی به آن تخصیص پیدا نکرده و دچار بدهی ارزی شده است.
فراخوان واردات شیرخشک در تنگنای ارزی تولیدکنندگان داخلی
در شرایطی که تولیدکنندگان شیرخشک صرفاً به دلیل قرار داشتن در تنگنای ارزی دچار مشکل در تولید شده‌اند؛ خبر‌هایی از واردات شیرخشک از کشورهای خارجی به گوش می‌رسد.
فراخوان واردات فوریتی تأمین شیرخشک اطفال رگولار، شهریور ماه سال جاری از سوی معاونت توسعه سازمان غذا و دارو منتشر شد:
واردات ۳۰ میلیون قوطی شیرخشک با ارزبری بسیار بالا در شرایط وجود ظرفیت تولید داخلی!
رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک اطفال درباره اقدام قابل تامل سازمان غذا و دارو در واردات شیرخشک متذکر شد: با وجود مشکلاتی که بر سر راه تولید شیرخشک وجود دارد، سازمان غذا و دارو در این میان فراخوان واردات ۳۰ میلیون قوطی شیرخشک را صادر کرده است! در حالی که تولیدکنندگان داخلی در صورت تأمین ارز می‌توانند شیرخشک مورد نیاز کل کشور و حتی دو برابر نیاز کشور را تولیدکنند. اقدام به واردات شیرخشک در حالی است که واردات هر قوطی شیرخشک، ارزبری ۳ برابری نسبت به تولید داخل آن دارد!
وی یادآور شد: تعدادی از قوطی‌های شیرخشک وارداتی در گمرک در انتظار وارد شدن به کشور از مبدا ترکیه است در حالی که بهترین برند‌های شیرخشک اطفال در کشور در حال تولید بوده است و سازمان غذا و دارو به جای توجه به تأمین ارز شرکت‌های تولیدکننده، در شرایطی که دو کارخانه تولیدی به تعطیلی کشانده شده‌اند اقدام به صدور فراخوان واردات شیرخشک کرده است و در عین حال نیز تولیدکنندگان را به مسائل مختلفی متهم می‌کند.
تحویل زاده تصریح کرد: یکی از اتهاماتی که سازمان غذا و دارو به تولیدکنندگان وارد کرده این است که تولیدکنندگان ارز دریافت کرده، اما مواد اولیه شیرخشک را وارد کشور نکرده‌اند! در حالی که تولیدکنندگان در زمان دریافت ارز به بانک عامل تعهد می‌دهند که طی ۹ ماه ماده اولیه را وارد کنند و اگر ماده اولیه وارد نکنند، بانک عامل به بانک مرکزی گزارش می‌دهد و ارز در مراحل بعدی به شرکت تخصیصی نمی‌یابد؛ از سوی دیگر اتهاماتی همچون گران‌فروشی شیرخشک از سوی تولیدکنندگان نیز به هیچ وجه صحت ندارد، زیرا قیمت‌گذاری شیرخشک دستوری است و قیمت آن توسط سازمان حمایت از مصرف‌کننده و سازمان غذا و دارو مصوب و درج می‌شود و داروخانه نیز باید با قیمت درج شده روی محصول آن را به فروش برساند.
چرا مواد اولیه شیرخشک در کشور تولید نمی‌شود؟
وی در پاسخ به این سؤال که با توجه به وابستگی بخشی از مواد اولیه شیرخشک به ارز، آیا امکان تولید مواد اولیه شیرخشک در کشور وجود ندارد تا وابستگی به واردات و نیاز به ارز از میان برداشته شود؟ گفت: امکان تولید مواد اولیه شیرخشک در کشور وجود دارد، اما نیاز به سرمایه‌گذاری کلانی دارد و صنایع به این حیطه ورود پیدا نمی‌کنند، زیرا قیمت‌گذاری آن دستوری است و فعالان صنعت حاضر نیستند به صنعت تولید آن ورود پیدا کنند، زیرا صرفه اقتصادی برای آن‌ها وجود ندارد!