اقتصاد۲۴- خودرو‌های وارداتی آمد، اما با قیمتی که حتی خرید آن برای قشر متوسط جامعه هم سخت است. این در حالی است که اولویت با ورود خودرو‌های زیر ۱۰ هزار یورو و سپس واردات خودرو‌هایی با سقف قیمت ۲۰ هزار یورو بود و حتی وعده واردات خودروی ۵ هزار دلاری داده می‌شد، بنابراین انتظار می‌رفت که این خودرو‌ها در نهایت با قیمت یک میلیارد تا ۱.۵ میلیارد تومان به دست مشتریان برسد؛ اما قیمت‌هایی که در سامانه یکپارچه خودرو‌های وارداتی بارگذاری شده، نشان می‌دهد که باید منتظر قیمت‌های نجومی از کارخانه تا بازار هم بود.
در این شرایط و در میان انتقادات، شاهد پاس‌کاری قیمت‌گذاری بین وزارت صنعت و شورای رقابت بودیم. برخی عنوان می‌کردند که شورای رقابت به هیچ وجه در جریان قیمت علی‌الحساب خودرو‌های وارداتی نبوده، اما این در حالی است که سازمان حمایت با انتشار اطلاعیه‌ای، تاکید کرد شورای رقابت نه تنها از ماجرا باخبر بوده، بلکه قیمت‌ها با مجوز آن صادر شده است.
با این حال، در آخرین تصمیم و براساس جلسه دیروز شورای رقابت، مصوب شد در دستورالعمل تنظیم بازار خودروسواری تبصره‌ای اضافه شود تا قیمت کلیه خودرو‌های وارداتی براساس ضوابط قیمت‌گذاری کالا‌های وارداتی توسط حمایت مصرف کنندگان وتولیدکنندگان محاسبه و ابلاغ شود.
با وجود این حواشی، همچنان قیمت خودرو‌هایی که در سامانه یکپارچه دیده می‌شود، محل انتقاد است؛ تا جایی که جلال رشیدی‌کوچی، نماینده مجلس می‌گوید این‌که ما بگوییم می‌خواهیم خودرو اقتصادی بیاوریم و بعد یک خودرویی بیاوریم که قیمتی بالای ۱.۵ تا ۲ میلیارد تومان داشته باشد، درست نیست.
او با طرح این پرسش که چطور خودروی ۷۵۰ میلیون تومانی، ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است، عنوان می‌کند: این نگرانی وجود دارد که اگر عرضه خودرو‌ها کم و محدود باشد، روی قیمت بازار تاثیر منفی بگذارد. آنچه در ادامه می‌خوانید، مشروح گفتگو با جلال رشیدی‌کوچی در کافه‌خبر خبرگزاری خبرآنلاین است.
بیشتر بخوانید: شورای رقابت از قیمت‌گذاری این خودرو‌ها کناره گیری کرد
* شما در روز‌های گذشته در ویدئویی عنوان کردید که به زودی اسامی افرادی که قیمت خودروی ۵۰۰ میلیونی را تا ٢ میلیارد بالا بردند را اعلام می‌کنم. چه اتفاقی افتاده که قیمت خودرو‌های وارداتی تا این حد بالا رفته است؟
من دارم یک‌سری اطلاعات جمع‌آوری و بررسی و تجزیه و تحلیل می‌کنم که چه اتفاقی افتاده که خودروی ۵۰۰ میلیونی و ۷۰۰ میلیون تومانی را شورای رقابت تا این اندازه قیمت گذاشته بوده است. حتما نتایج این بررسی را شفاف برای مردم توضیح خواهم داد و از بعد نظارتی هم تا آن‌جایی که قانون اجازه داده باشد، این مورد و موارد مشابه دیگر را پیگیری خواهم کرد.
هدف ما از واردات و برنامه‌ای که داشتیم این بود که انحصار را بشکند و باعث ایجاد رقابت شود. شکسته شدن انحصار تا حدودی اتفاق افتاده، اما رقابتی که مدنظر ما بود، شکل نگرفته است. دلایل هم مشخص است. این تعداد خودرو نویی که وارد کشور شده، باید افزایش یابد، تعرفه‌ها باید کاهش پیدا کند و خودرو‌های کارکرده هم به جمع خودرو‌های وارداتی اضافه شود که البته اخیرا در هیات دولت به تصویب رسیده است.
ببینید، خودروی ۱۵ هزار دلاری که الان وارد کشور شده، دیگر نهایت قیمتش به دلار ۵۰ هزار تومانی، در حدود ۷۵۰ میلیون تومان می‌شود. نگاه ما بر این است که چطور خودرو ۷۵۰ میلیون تومانی که با سود واردکننده هم در نظر بگیریم ۸۰۰ میلیون تومان، شورای رقابت ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری کرده است. شورای رقابت این اعداد را از کجا آورده است؟! این‌که ما بگوییم می‌خواهیم خودرو اقتصادی بیاوریم و بعد یک خودرویی بیاوریم که قیمتی بالای ۱.۵ تا ۲ میلیارد داشته باشد، درست نیست.
* این‌که شما می‌گویید تا حدی انحصار شکسته شده، براساس چه شواهدی است؟
ما در خودرو‌های کارکرده تلاش کردیم که بازه قیمتی زیر ۱.۵ میلیارد تومان را هدف قرار دهیم و نیز خود واردات باعث می‌شود انحصار به آن معنا که تا الان وجود داشت، دیگر کم‌کم معنای خود را از دست بدهد. اما یک اگر وجود دارد و این‌که واردات باید تشدید شود. باید واردات ۵ هزار تا و ۱۰ هزار تا، اتفاقی نخواهد افتاد و داریم پیگیری می‌کنیم که با افزایش واردات، انحصار را به صورت کامل از بین ببریم و ایجاد رقابت کنیم.
البته این کار دست دولت است و این‌که ما می‌گوییم داریم تلاش می‌کنیم، منظور این است که ما به عنوان مجلس تلاش‌مان بر این است که این اتفاق بیفتد و از ظرفیت‌های قانونی خودمان در این زمینه استفاده می‌کنیم.
* همان‌طور که عنوان کردید، تاکنون عرضه خودرو‌های وارداتی به بازار به صورت قطره‌چکانی بوده است.
دقیقا انتقاد ما هم به همین موضوع است که چه کسانی پشت این داستان هستند که الان که واردات تبدیل به قانون شده و در حال انجام است، سنگ‌اندازی می‌کنند و چوب لای چرخ واردات می‌گذارند که عرضه کم و قطره‌چکانی باشد. شما اطلاع دارید هر چقدر عرضه خودرو‌ها کم و قطره‌چکانی باشد، باعث می‌شود که بازار هم آن جوابی که ما دنبال آن بودیم، ندهد و شاید این نگرانی وجود دارد که اگر عرضه خودرو‌ها کم و محدود باشد، روی قیمت بازار تاثیر منفی بگذارد. اما با توجه به صحبت‌های وزیر صمت و نگاه دولتی‌ها، ما شاهد افزایش واردات باشیم.
با توجه به این‌که آیین‌نامه واردات خودرو‌های کارکرده هم در هیات دولت تصویب شد، این موضوع هم روی بازار اثر می‌گذارد. ما باید تمرکزمان را روی این بگذاریم که هر چه بیشتر بتوانیم عرضه را افزایش و کارشکنی‌ها را کاهش دهیم.
* شما گزارشی داشتید از این‌که دلیل عرضه قطره‌چکانی خودرو‌های وارداتی چه بوده است و یا مشکل از کجاست؟
من موضوع را به این شکل تشبیه می‌کنم که یک لوکوموتیوی سال‌ها خوابیده بوده و زنگ زده و حالا این لوکوموتیو تا روی دور بیفتد و روی ریل به حرکت ادامه دهد، زمان می‌برد. انتقاد‌های ما هم صرفا به این منظور است که بتوانیم این لوکوموتیو را سریع‌تر راه‌اندازی کنیم.
برخی از مواردی که ما مطرح و پیگیری می‌کنیم، برای این است که می‌خواهیم مطلوب مردم باشد و تاثیر بیشتری روی کاهش قیمت‌ها بگذارد. نگاه دولت و مجلس هم همین است و امیدواریم این اتفاق بیفتد. ولی خب نمی‌شود بی‌خیال بود و موضوع را پیگیری نکرد، چون حتما یک عده‌ای کارشکنی خواهند کرد و کار را خراب می‌کنند.
* زمانی که قیمت خودرو‌های وارداتی اعلام شد، یک انتقادی که مطرح شد، این بود که قرار بود تمرکز بر واردات خودرو‌های اقتصادی باشد که عموم مردم بتوانند از آن‌ها استفاده کنند. اما قیمت‌هایی که البته به صورت علی‌الحساب اعلام شد، اعدادی میلیاردی بود. این در حالی بود که در ذهن مردم خودرو‌های ۲۰۰، ۳۰۰ میلیون تومانی را جا انداخته بودند. این نشان نمی‌دهد که وعده واردات خودرو‌های اقتصادی به انحراف رفته است؟
دقیقا این موضوع درست است و ما هم به آن انتقاد کردیم، اما از اول هم مشخص بود که دولت با تعرفه‌هایی که روی خودرو‌ها می‌بندد - حداقل ۱۰۰ درصد تعرفه روی خودرو‌های زیر ۲ هزار سی‌سی می‌بندد- قیمت خودرو‌ها خیلی بالا می‌رود. شما کف قیمت یک خودروی وارداتی را اگر ۱۰ هزار دلار در نظر بگیرید، با ۱۰۰ درصد تعرفه، به تبع ۲۰ هزار دلار می‌شود و با سود واردکننده و حواشی جانبی هم یک رقمی در حدود ۲۵ هزار دلار می‌شود. ۲۵ هزار دلار را هم با دلار ۵۰ هزار تومان بخواهید حساب کنید، تقریبا یک میلیارد و ۲۰۰، ۳۰۰ میلیون تومان می‌شود.
اما یک نکته‌ای را که باید توجه کنید، این است که دولت تعرفه‌ها را خیلی افزایش داده است. تعرفه‌ها باید کاهش پیدا کند و خودرو‌های ارزان‌تر، تعرفه کمتر و خودرو‌های گران‌تر، تعرفه بالاتر داشته باشند. وقتی دولت صحبت از خودرو اقتصادی می‌کند، اگر به دنبال این است که خودرو اقتصادی را در اختیار مردم قرار دهد، خب تعرفه ۱۰۰ و ۱۲۰ درصدی دیگر چیست؟! پس به نظر می‌رسد قول و عمل دولت یک‌مقداری با هم فرق دارد و این جای نگرانی دارد و باید اصلاح شود. ما هم موضوع را در مجلس پیگیری می‌کنیم تا بتوانیم تعرفه‌ها را اصلاح کنیم.
* در واقع می‌توانیم بگوییم که واردات خودرو به این صورت، پس از یک‌سال و نیم مقدمه‌سازی و دنگ‌وفنگ ایجاد شده، هیچ تاثیری بر بازار خودرو به هم ریخته امروزی نخواهد داشت؟
این نکته را بگویم که الان همین خودرو‌ها با همین قیمت‌هایی که وارد شده، باعث شده که به شدت روی خودرو‌های خارجی و چینی بالای یک میلیارد تومان اثر بگذارد. مثالی می‌زنم. خودرو‌های چینی تا چند ماه قبل در بازار آزاد تا ۴ میلیارد تومان هم به فروش می‌رود. یا همین هیوندای النترا که الان مدل ۲۰۲۳ آن وارد کشور شده، مدل ۲۰۱۶ آن در حدود ۳ میلیارد تومان قیمت دارد. ولی مدل ۲۰۲۳ با همین افزایش سرسام‌آور تعرفه‌ها، ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است. یعنی ۵۰۰ میلیون تومان از مدل ۲۰۱۶ ارزان‌تر است؛ بنابراین حتما واردات خودرو باعث کاهش قیمت بیشتری در بازار می‌شود.
ما موضوع خودرو‌های کارکرده را که مطرح کردیم، هدف‌مان این است که بتوانیم بازه قیمتی خودرو‌های تولید داخل مثل سایپا و ایران‌خودرو را تحت‌الشعاع قرار دهیم. البته با توجه به این‌که تازه ابتدای کار است، امکان دارد برخی کارشکنی‌ها وجود داشته باشد، اما نگاه من بر این است که هر چه جلوتر برویم، شرایط بهتر می‌شود؛ کمااین‌که تعرفه را برای خودرو‌های برقی صفر کرده‌اند و برای هیبرید و پلاگین هیبرید هم به ترتیب ۹ و ۱۶ درصد تعرفه گذاشته‌اند.
شما تصور کنید یک خودرو کارکرده هیبریدی مثلا تویوتا کمری ۲۲، ۲۳ هزار دلار در کشور‌های حوزه خلیج‌فارس است. این خودرو اگر با ۱۰ درصد تعرفه بیاید، ۲۴، ۲۵ هزار دلار می‌شود. به این ترتیب، اگر واردات به درستی انجام شود، این خودرو اگر با قیمت یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان به دست مردم برسانیم، قطعا روی خودرو‌های تولید داخل که ۷۰۰، ۸۰۰ میلیون تومان به فروش می‌رود، تاثیر می‌گذارد.
* درباره احتکار خودرو گزارشی داشته‌اید؟
خبری در رسانه‌ها منتشر شد که خودروسازان نسبت به احتکار خودرو اقدام کرده‌اند. آقای وزیر صمت هم می‌گوید احتکاری در کار نبوده است. اما آنچه عیان است، چه حاجت به بیان است. من وقتی هر هفته با هواپیما به سمت استان فارس می‌روم، وقتی هواپیما از روی پارکینگ‌های ایران‌خودرو و سایپا حرکت می‌کند، از آن بالا مشخص است که چقدر خودرو در این پارکینگ‌ها دپو شده است. بگویند اگر اسم این موضوع احتکار نیست، چیست؟ این‌که ما یک ایراد کوچک روی خودرو بگذاریم و بعد بگوییم کنترل کیفیت، خودرو ما را ترخیص نکرده و به همین دلیل خودرو را نگه داریم که قیمت‌ها افزایش پیدا کند، چه مفهومی دارد؟!