اقتصاد ۲۴- نازنین خودی- ریزش بورس در اولین روز هفته اگرچه واکنشی بود که بازار سرمایه از آغاز جنگ حماس و اسرائیل بار‌ها با آن مواجه بوده است، اما بار دیگر سهامداران را شوکه کرد. این در حالی بود پایان هفته گذشته نیز به باور کارشناسان گزارش منفی شرکت‌های خودرویی اثر منفی بر بازار گذاشت.
در آن زمان دست کم تصور می‌شد حساسیت زیادی روی شاخص دو میلیون واحد وجود دارد و بازار در تلاش است تا آن را حفظ کند، اما در معاملات روز شنبه ششم آبان ماه ۱۴۰۲، شاخص کل بورس تهران ۵۰ هزار و ۸۵۶ واحد نسبت به روز کاری گذشته پایین‌تر ایستاد و به سطح یک میلیون و ۹۵۱ هزار و ۲۱۷ واحد رسید.
به گزارش اقتصاد ۲۴ ، این شاخص اگرچه روز یکشنبه با رشد ۱۰ هزار و ۱۰۲ واحدی روبه‌رو شد، اما در نهایت باز هم در زیر شاخص دو میلیون واحد ماند و طبق گزارش‌ها به یک میلیون و ۹۶۱ هزار و ۳۱۸ واحدی رسید. بر این اساس شاخص هم‌وزن نیز همسو با شاخص کل، افزایشی بود و با رشد پنج هزار و ۸۴۲ واحدی، در سطح ۶۵۹ هزار و ۱۵ واحدی ایستاد، آماری که البته به گفته فعالان بازار شاخص‌سازی بوده و با کمک چند نماد برای نشان دادن وضعیت بهتر انجام شده است.
شاید در واکنش به همین بی‌اعتمادی‌هاست که سازمان بورس وارد عمل شد. روز شنبه رئیس سازمان بورس اعلام کرد صندوق توسعه ملی بر اساس تعهد خود تا پایان سال ۶ هزار میلیارد تومان دیگر به بورس اوراق بهادار پرداخت خواهد کرد. در این راستا عضو هیات عامل صندوق توسعه ملی نیز اعلام کرده که ۴۰۰ میلیارد تومان به صندوق تثبیت بازار سرمایه واریز می‌شود، اقدامی که به گفته «پیمان مولوی» کارشناس اقتصادی صرفا اتلاف منابع ملی است.
تزریق پول حمایت از بورس نیست، حمایت از اقتصاد دستوری است
به باور این کارشناس اقتصادی هر گونه ورود پول بدون اینکه شرایط اقتصادی ایران بهبود پیدا کند، اتلاف منابع ملی است. او در این رابطه به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «حمایت اینگونه از بازار راه به جایی نخواهد برد. مثل درست کردن دوغ با استفاده از یک کاسه ماست و آب دریاست. ۱۷۲ میلیارد دلار اندازه بازار سرمایه است. چطور با ۶ هزار میلیارد تومان یا هر رقم مثل این می‌خواهیم کاری انجام دهیم؟ بازار سرمایه ایران خروجی اقتصاد ایران است.
وی می‌افزاید: رتبه اقتصادی ایران در جهان ۱۶۰ و ۱۶۵ است. ما در کنار کشور‌هایی مثل ونزوئلا، زیمبابوه، لیبی، لبنان، سوریه و سودان قرار گرفته‌ایم. باید قبول کنیم که بازار سرمایه ما در چنین شرایطی از این وضعیت بهتر نخواهد شد؛ مگر اینکه اقتصاد ما حرکت کند؛ مگر اینکه تورم در کشور ما کنترل شود؛ مگر اینکه شاخص‌های کلان اقتصادی بهبود پیدا کند. در این حالت می‌توان امیدوار بود که بازار سرمایه هم رشد می‌کند؛ و الا با تزریق پول هیچ بازاری رشد نکرده است».
مولوی در ادامه به تجربه سقوط بورس آمریکا در سال ۲۰۰۸ اشاره کرده و در توضیح راه حل آن‌ها می‌گوید: «آیا آمریکایی‌ها فقط به بازار کمک کردند؟ آن‌ها اقتصاد خود را سروسامان دادند و اگر هم کمکی بود برای ورشکستگی شرکت‌ها و دی لود کردن آن‌ها بود. اما حمایت ما دقیقا از چیست؟ از اقتصاد دستوری؟ این اتلاف منابع کشور است».
کاهش ارزش دلاری بورس به چه معناست؟
به دنبال ریزش اخیر بورس و افت قیمت سهام، ارزش دلاری بورس به ۱۵۰ میلیارد دلار کاهش یافت. گفته می‌شود این کمترین میزان این متغیر در سال جاری به شمار می‌رود؛ موضوعی که پیمان مولوی درباره آن به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «کاهش ارزش دلاری بورس روشن است؛ یعنی اقتصاد ایران، اقتصادی است که با دو مشکل روبروست؛ یک ارزش ریال و دو خروج سرمایه از بازار.»
این کارشناس اقتصادی تصریح می‌کند: «دلیل خروج سرمایه از بازار هم ریسک‌های اقتصادی، سیاسی و بین المللی است. تلاقی این با کاهش ارزش پول ملی باعث شده که ارزش دلاری بورس ایران به پایین‌ترین حد خود در سال‌های اخیر برسد. این مسئله یک را حفره‌ای را ایجاد می‌کند. ما همیشه در مود حباب شنیدیم در مورد حفره نشنیده‌ایم. الان خیلی از شرکت‌های بورسی ایران به لحاظ ارزشی، پایین‌تر از ارزش ذاتیشان هستند ولی خریداری وجود ندارد چون ریسک‌های بازار برای آن‌ها زیاد است؛ چه حقیقی چه حقوقی، چون اطمینانی از آینده بازار ندارند.»
بیشتر بخوانید: گزارش منفی خودروسازان، فرصت رشد شاخص بورس را سوزاند/ پیش بینی بازار سرمایه در هفته آینده
اگر در سال ۹۹ بورس دستکاری نمی‌شد...
به گفته پیمان مولوی واقعیت این است که جنگ با تداوم تحریم‌ها در اقتصاد ایران روی هر بازاری تاثیر می‌گذارد. بورس استانبول هم در این چند روز سقوط آزاد کرده و به دلیل آن که بیش از ۵ درصد نزول کرده، در یک روز حتی بسته شد. دلیلش این است که در آن جا هم اقتصاد به نرخ بهره واکنش نشان می‌دهد، به جنگ و صحبت‌های سیاست‌مداران واکنش نشان می‌دهد؛ نمی‌شود بورس را جدا از این اتفاقات دید.»
این کارشناس اقتصادی در پایان گفتگو با اقتصاد ۲۴ به ریزش بورس در سال ۹۹ اشاره می‌کند و می‌افزاید: «سال ۹۹ یک منیپولیشن و دستکاری به آن عظمت در بازار اتفاق افتاد. بازار‌ها نسبت به اخبار حساسند و این واکنش‌ها را اگر دستکاری کنیم شرایطی که الان در آن هستیم را به وجود می‌آورد. اگر بورس را تا همان زمان دستکاری نمی‌کردند و اجازه می‌دادند که بورس می‌ریخت، الان از آن زمان تا امروز بورس رشد می‌کرد ولی شاهد این هستیم که صرفا درجا زده است. در این شرایط هم پیش بینی می‌شود بازار صرفا تورم خود را کاور کند».