اقتصاد۲۴-بازار‌های مالی با محرک‌های مثبت در مسیر صعودی قرار می‌گیرند و هنگامی که دچار فقر محرک شوند، روندی خنثی را در کلیت خود تجربه می‌کنند. اما اگر در این کویر اخبار و درایور‌های مثبت، سایه یک ریسک بر سر بازار سنگینی کند، بازار دچار تغییر جهت می‌شود و در مدار نزولی گام برمی دارد.
در جریان معاملات روز گذشته بورس تهران، از آغازین دقایق معاملات، خریداران دست بالا را در معاملات داشتند و همین موضوع موجبات افزایش ارتفاع نماگر‌های سهامی را تا آخرین دقایق معاملات فراهم کرد. در روزی که گذشت، شاخص کل بورس تهران با افزایش ۱.۰۳درصدی همراه شد و مجددا به نزدیکی‌های کانال ۲میلیون واحدی رسید. نماگر هم وزن نیز که چهره بازار را به نحو مطلوب تری نمایش می‌دهد، با رشد قابل‌توجه ۱.۶۹درصدی مواجه شد و در سطح ۶۷۰هزار واحدی، کار خود را به پایان رساند. شاخص فرابورس نیز با رشد ۱.۱۶درصدی نسبت به روز قبل همراه شد. در جریان دادوستد‌های روز میانی هفته در بورس تهران، بعد از ۹روز متوالی که بازار سهام با قهر حقیقی‌ها همراه بود، با استقبال حقیقی‌ها مواجه شد و سهامداران خرد بازار، ۸۹میلیارد تومان وارد بازار سهام کردند. ارزش معاملات خرد بازار سهام نیز که شامل سهام و حق‌تقدم می‌شود، رقم ۳هزار و ۴۰۲میلیارد تومان را ثبت کرد.
بازار در مسیر صعودی
همان‌طور که در گزارش روز گذشته «دنیای‌اقتصاد» تحت عنوان «افت اثر سیاسی در بورس» اشاره شد، با توجه به اینکه دلار در یک‌ماه اخیر و پس از آغاز تنش‌های غزه توانسته مجددا خود را به بالای سطح ۵۰ هزار تومان برساند و بازار سهام نیز با توجه به ریسک سیاسی منتج از جنگ مذکور در خاورمیانه نتوانسته خود را با نوسانات افزایشی قیمت ارز مطابقت دهد، به نظر می‌رسد که در صورت آرام شدن اوضاع، بازار در بازه کوتاه مدت با رشد قیمت‌ها همراه شود. از سوی دیگر متغیر‌هایی مانند ارزش دلاری بازار سرمایه، نسبت قیمت به سود گذشته نگر بازار سهام و نسبت قیمت به سود در برخی از سهم‌ها و صنایع به محدوده‌های جذابی رسیده است که اگر ریسک سیستماتیک مذکور از بین برود، می‌توان چشم انداز روشنی را فراروی بازار سهام متصور شد.
بیشتر بخوانید: واکنش مثبت شاخص‌کل بورس به محدوده حمایتی
همین موضوع نیز در جریان معاملات روز دوشنبه، رنگ واقعیت به خود گرفت و نماگر‌های سهامی در مسیر صعودی قرار گرفتند. بعد از ریزش فجیع قیمت‌ها در روز شنبه، در گزارش روز ۷ آبان «دنیای‌اقتصاد» تحت عنوان «مارش قیمتی در بازارها» گفته شد که به نظر می‌رسد اکثر معامله گران بورس تهران در مواجهه با جنگی که در خاورمیانه رخ داده است دچار نوعی بیش واکنشی شده اند و به صورت هیجانی اقدام به عرضه سهام خود در بازار می‌کنند. با توجه به رشدی که در دو روز اخیر به وقوع پیوسته، اکنون با جدیت بیشتری می‌توان گفت که ریزش قیمت‌ها در تالار شیشه‌ای طی روز شنبه که یکی از سنگین‌ترین ریزش‌های چند وقت اخیر در بازار سهام بود، در نتیجه بیش واکنشی معامله گران رخ داده بود و در روز‌های اخیر از غلظت ریسک سیستماتیک در اذهان سهامداران کاسته شده است.
فرار سرمایه‌ها از بورس
در دو روز اخیر در بازار ابزار‌های مالی نوین فرابورس، پذیره نویسی صندوق اهرمی موج فیرزوزه انجام شد که روز یکشنبه، ۲۳۶میلیون واحد و روز گذشته ۱۰۳میلیون سفارش خرید برای واحد‌های این صندوق اهرمی ثبت شده است. با توجه به قیمت اسمی هزار تومان به ازای هر واحد این صندوق، می‌توان گفت که در دو روز اخیر، نقدینگی معادل ۳۴۰میلیارد تومان برای خرید واحد‌های این صندوق از سوی سرمایه‌گذاران تخصیص داده شده است. موضوع فوق الذکر، مخاطب را به سمت و سوی دریافت این نتیجه رهنمون می‌سازد که در کلیت بازار سهام پول وجود دارد، اما این پول‌ها فعلا جسارت آنچنانی برای ورود به صحنه معاملات را ندارند یا چشم انداز رشد آنچنانی برای بازار متصور نیستند که ترجیح داده اند به صورت غیرمستقیم وارد گردونه معاملات سهام شوند. می‌توان گفت بخش اعظمی از پول‌های سرگردان موجود در اقتصاد که در مواقع رشد بازار‌های مختلف، بخت خود را در آن بازار برای کسب بازدهی جست و جو می‌کنند، در ابزار‌های مختلف مالی آرام گرفته اند و مادامی که در بازار سهام فرصت رشدی را شناسایی نکنند، به سمت و سوی بازار سرمایه متمایل نخواهند شد.
ریسک سیستماتیک
در روز‌های اخیر در بسیاری از محافل و رسانه‌های بورسی و اقتصادی کشور از واژه ریسک سیستماتیک استفاده شده است و بسیاری از سهامداران با این نوع ریسک ناآشنا هستند. ریسک سیستماتیک در واقع ریسکی است که مربوط به کلیت بازار است و وقتی که ظهور کند کلیه نماد‌های بازار را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. مثلا موضوعی مثل درگیری و کشمکش نظامی و جنگ، ریسک سیستماتیک برای بازار سهام شناخته می‌شود و بورس تهران در سال‌های اخیر هر موقع که در معرض این ریسک قرار گرفته، با کاهش ارتفاع قیمت‌ها و نماگر‌ها همراه شده است.
مثلا در دی‌ماه سال ۹۸ که سردار سلیمانی در بغداد ترور شد، در هفته بعد از این قضیه که وقوع جنگ، محتمل‌تر از هر زمان دیگری بود، بازار سهام با کاهش ارتفاع نماگر‌ها همراه شد و بازار در یک‌هفته، یکی از ریزش‌های سنگین آن مقطع را تجربه کرد. اما پس از اینکه ریسک درگیری نظامی که ریسکی سیستماتیک برای بازار سهام محسوب می‌شد، از حوالی کشور رخت بربست، بازار مجددا در مسیر صعودی قرار گرفت و توانست خود را به سطوح بالاتر برساند. در هفته‌های اخیر نیز که درگیری نظامی در منطقه روی داد، کلیت بازار سهام در مدار نزولی قرار گرفت و روز شنبه یکی از ریزش‌های سنگین بازار در چند وقت اخیر تجربه شد، اما به نظر می‌رسد که کم کم ریسک مذکور در بازار سهام کمرنگ‌تر می‌شود و رگه‌هایی از عقلانیت در جریان معاملات قابل ردیابی است.