اقتصاد۲۴-صادرات خاورمیانه در سال ۲۰۲۱ ارزشی نزدیک به ۱.۳ تریلیون دلار داشت. موردی که باعث تعجب نمی‌شود این است که اکثر صادرات این منطقه مربوط به حوزه نفت و انرژی است.
بخش صادرات خاورمیانه به دلیل نقش مهم خود در بازار جهانی انرژی به طور گسترده‌ای شناخته شده است. با این حال، کشور‌های منطقه همچنین صنایع مهم دیگری از جمله فلزات، مواد شیمیایی و کشاورزی را در دل خود جای داده‌اند.
نمودار زیر داده‌های صادرات ۲۰۲۱ کشور‌های خاورمیانه را نشان می‌دهد.
برترین صادرات خاورمیانه در سال ۲۰۲۱
به تقل از ویژوال کاپیتالیست، در سال ۲۰۲۱، صادرات خاورمیانه به ارزش کل ۱.۲۷ تریلیون دلار رسید. در حالی که این منطقه از نظر صادرات جهانی از آسیا، اروپا و آمریکای شمالی عقب است، اما از آفریقا و آمریکای جنوبی پیشی گرفته.
بیشتر بخوانید:چرا لوله‌های قاچاق سوخت دیده نمی‌شوند؟
به‌رغم تلاش بسیاری از کشور‌ها برای تنوع بخشیدن به اقتصاد و کاهش وابستگی به نفت، بیشتر صادرات همچنان از سوخت‌های فسیلی انجام می‌شود.
اگرچه افغانستان بخشی از خاورمیانه تعریف شده سنتی نیست، اما به دلیل سازمان‌های متعددی که آن را به عنوان بخشی از منطقه به حساب می‌آورند، در این نمودار گنجانده شده است.
خاورمیانه با تولید بیش از ۳۰ میلیون بشکه در روز یک‌سوم تولید جهانی نفت را به خود اختصاص داده است. پنج کشور از ۱۰ تولیدکننده برتر نفت جهان در این منطقه قرار دارند.
اما برخی از کشور‌ها مانند ترکیه اقتصاد‌های متنوع‌تری را به نمایش می‌گذارند. صادرات این کشور از مواد معدنی گرفته تا ماشین‌آلات و منسوجات را شامل می‌شود که خودرو به عنوان مهم‌ترین صادرات آن است. این کشور در واقع یکی از بزرگترین صادرکنندگان خودرو در جهان است.
عمده‌ترین محصولات صادراتی ترکیه قطعات یدکی هستند که شامل قطعات موتور، لاستیک و تیوب، لوازم جانبی بدنه، چرخ و قطعات جاده، قطعات لاستیکی وسایل نقلیه موتوری و میل‌لنگ می‌شود. در واقع ترکیه بسیاری از خودروها، اتوبوس‌ها و کامیون‌ها را به صورت قطعات صادر می‌کند.
اسرائیل یکی دیگر از متنوع‌ترین اقتصاد‌های خاورمیانه است. صادرات عمده اسرائیل شامل الکترونیک، نرم‌افزار و نفت تصفیه‌شده است، اما الماس تراش‌خورده به عنوان بزرگترین صادرات کشور از نظر ارزش رتبه‌بندی می‌شود.
ایران به روشی متفاوت از ذخایر نفت و گاز طبیعی خود بهره برده و به یک تولیدکننده قابل توجه پلاستیک تبدیل شده است. در حال حاضر پلاستیک و لاستیک یک‌چهارم صادرات ایران را تشکیل می‌دهند.
در سال ۲۰۲۱، لبنان ۴۴۹ میلیون دلار طلا صادر کرد. مقاصد اصلی صادرات لبنان در زمینه طلا، سوئیس (۴۱۱ میلیون دلار)، امارات متحده عربی (۲۰.۵ میلیون دلار)، ایتالیا (۸ میلیون دلار)، عربستان سعودی (۳.۹۷ میلیون دلار) و ترکیه (۲.۹ میلیون دلار) بوده‌اند.
بر اساس داده‌های شورای بین‌المللی زیتون (IOC)، سوریه در سال ۲۰۲۲/۲۳، ۱۳۴۰۰۰ تن روغن زیتون و به طور متوسط ۱۳۱ هزار تن در سال طی پنج سال گذشته تولید کرده است. داده‌های IOC نشان می‌دهد که این کشور ۱۵ هزار تن در سال ۲۰۲۱/۲۲ صادر کرده است.
بر اساس پایگاه داده COMTRADE سازمان ملل در تجارت بین‌الملل، صادرات کود‌های شیمیایی اردن در سال ۲۰۲۱، ۱.۳۲ میلیارد دلار بوده است.
در سال ۲۰۲۱، فلسطین ۱۷۳ میلیون دلار سنگ ساختمانی صادر کرد. مقاصد اصلی صادرات سنگ ساختمانی فلسطین، اسرائیل (۱۵۲ میلیون دلار)، اردن (۱۲.۶ میلیون دلار)، امارات متحده عربی (۲.۶۵ میلیون دلار)، عربستان سعودی (۲.۶ میلیون دلار) و کویت (۱.۳۹ میلیون دلار) بودند.
چگونه صادرات خاورمیانه بر اقتصاد جهانی تاثیر می‌گذارد؟
با توجه به اینکه بخش نفت یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در اقتصاد جهانی از نظر حجم و ارزش معاملات است، بسیاری از کشور‌های خاورمیانه بازیگران مهمی در سیاست بین‌الملل هستند.
کشور‌هایی مانند عربستان سعودی و امارات تاثیر مستقیمی بر بازار نفت دارند و نقش اساسی در تعیین قیمت کالا دارند.
با توجه به صادرات (و واردات کالا) انبوه منطقه و اهمیت نفت و گاز در تولید کالا در سراسر جهان، درگیری‌های منطقه‌ای کشور‌های خاورمیانه نیز بر بازار‌های جهانی تأثیر مستقیم می‌گذارد.