اقتصاد ۲۴- نازنین خودی- بازار سرمایه آغاز هفته را با رشد خوبی آغاز کرد، رشدی که به گفته «همایون دارابی» کارشناس بازار سرمایه نشان داد بورس در روز‌های گذشته تحت تاثیر نگرانی‌های سیاسی سهامداران و انتظارات آن‌ها برای روشن شدن شرایط سیاسی کشور در روندی کاهشی قرار گرفته بود، اما حالا با سخنان اخیر رهبر انقلاب و سخنرانی سید حسن نصرالله در روز جمعه آرامش به بازار برگشت.
بر این اساس در پایان بورس روز شنبه شاخص کل با رشد ۲۸ هزار و ۶۸۸ واحدی روبه‌رو شد و به سطح یک میلیون و ۹۹۹ هزار واحد رسید. شاخص هم‌وزن نیز با فرمان شاخص کل حرکت کرد و رشد قابل توجهی را پشت سر گذاشت. همچنین میانگین هم‌وزن بازار در پایان بورس روز شنبه ۱۲ هزار و ۷۵۳ واحد افزایش ارتفاع داد و به سطح ۶۷۳ هزار و چهار واحدی رسید.
شاخص بورس نسبت به ابتدای ماه همچنان عقب‌تر است
هفته گذشته بازار سرمایه با نوسان شدیدی همراه بود. شاخص کل بورس ابتدای هفته را در حالی با افزایش آغاز کرد که آخرین روز کاری در هفته گذشته را با یک اصلاح و ریزش ۱۰ هزار واحدی به پایان رسانده بود، روندی که به طور واضح تحت تاثیر اخبار جنگ حماس و اسرائیل بود و این را حالا با واکنش مثبت بازار در پی سخنرانی‌های اخیر سران محور مقاومت و برطرف شدن ریسک جنگ می‌توان مشاهده کرد. اما آیا این به معنای رشد ادامه‌دار بازار است؟
«همایون دارابی» کارشناس بازار سرمایه در این باره به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «اگر ما در این ۲۰ روز بعد از اتفاقات غزه بخواهیم به بورس نگاه کنیم، متوجه می‌شویم بازار با توجه به نگرانی‌های سیاسی و انتظارات برای روشن شدن شرایط عملا پایین آمده بود. در روز‌های گذشته تلفیق این نگرانی‌های سیاسی و کمبود نقدینگی در بازار باعث شده بود خریدار‌ها از بازار خارج شوند و دست نگه دارند تا شرایط مشخص‌تر شود. حالا با سخنان مقام معظم رهبری و بعد سخنرانی سید حسن نصرالله اندکی آرامش به بازار برگشته و نگرانی‌ها کمرنگ شده است، اما باید گفت در حال حاضر صرف نظر از اینکه بازار حول و حوش ۱.۵ درصد افزایش داشته، اما شاخص کل در مجموع ۳.۴ درصد نسبت به ابتدای ماه عقب‌تر است چرا که بازار همچنان با کمبود نقدینگی ناشی از نرخ سود بالا مواجه است. این بیماری و مشکل اساسی بازار است که نرخ بهره در کشور در حد فلج کننده‌ای بالا رفته و عملا کسب و کار‌ها را تحت فشار شدید قرار داده است».
کاهش نرخ بهره بین بانکی پازل رشد بازار را تکمیل می‌کند؟
بر اساس آخرین گزارش بانک مرکزی نرخ بهره بین بانکی برای سومین هفته متوالی در هفته منتهی به ۱۰ آبان کاهشی بوده و به ۲۳.۶۰ درصد رسیده است؛ آیا این به معنای آن است که پازل رشد بازار فراهم شده است؟
دارابی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «نرخ بهره بین بانکی یک نرخ اور نایت (over night) است، یعنی مربوط به تامین مالی کوتاه مدت بانک‌هاست؛ اما آن چیزی که برای ما اهمیت دارد نرخی است که در بانک‌ها و در بازار اوراق می‌بینیم که خیلی بالاست. نرخ بهره مطلوب برای ما بین ۱۵ تا ۱۸ درصد است؛ که آن هم البته فشار سنگینی را به کسب و کار‌ها وارد می‌کند، اما متاسفانه در حال حاضر نرخ‌ها از ۲۵، ۲۶، ۲۷ تا ۳۰ درصد پیشنهاد می‌شود و این نرخ‌ها عملا اقتصاد را در دراز مدت با مشکل شدیدی مواجه می‌کند. به این صورت که رشد شدید نقدینگی را ناشی از انباشت این سود بانکی به همراه می‌آورد که این خودش یک مقداری در آینده باعث افزایش تورم خواهد شد».
تزریق پول چقدر در رشد بازار کمک کننده بوده است؟
در روز‌های گذشته و اوج‌گیری نوسانات بورس اعلام شد که از محل صندوق توسعه ملی ۴۰۰ میلیارد تومان پول به بازار سرمایه تزریق خواهد شد. بر این اساس با در نظر گرفتن رقم اخیر صندوق توسعه ملی از ابتدای سال تاکنون حدود ۳۸۰۰ میلیارد تومان به صورت مستقیم به صندوق تثبیت بازار سرمایه نقدینگی تزریق کرده است.
علاوه بر آن حدود ۴۶۰ میلیارد تومان هم وارد بازار سرمایه کرده، یعنی اقدام به خرید سهام نموده است؛ بنابراین صندوق توسعه ملی در سال جاری به صورت مستقیم و غیرمستقیم بیش از ۴۲۰۰ میلیارد تومان به صندوق تثبیت واریزی داشته است. اما این اقدام چه کمکی به بازار کرده است؟
در گفتگو‌های قبلی اقتصاد ۲۴، کارشناسان و فعالان بازار سرمایه همگی بر بی‌اثر بودن و یا حتی تورم زا بودن اینگونه تزریقات تاکید کردند. همایون دارابی نیز در پاسخ به میزان تاثیر این تزریقات تنها صندوق توسعه را منتفع می‌داند.
بیشتر بخوانید: تهدید بازار سرمایه با کسری بودجه ۳۸۰ هزار میلیاردی/ چرا بورس نزولی شد؟/ پیش بینی بورس در هفته آینده
به گفته او این تزریق‌ها به نفع خود صندوق توسعه ملی است که سرمایه گذاری مستقیم داشته باشد. این صندوق در سال‌های گذشته اقدام به پرداخت وام‌هایی کرده که کمتر کسی تمایل دارد آن‌ها را پس بدهد و اگر به صورت مستقیم سرمایه گذاری می‌کرد می‌توانست از جریان افزایش ارزش دارایی‌های خودش سود ببرد.
ولی متاسفانه در حال حاضر در موقعیت قرض دهنده‌ای قرار دارد که برایش مطلوب نیست. خرید مستقیم از روش‌های مناسبی است که همه صندوق‌های ملی در دنیا انجام می‌دهند، یعنی اقدام به سرمایه گذاری مستقیم می‌کنند تا ارزش دارایی‌ها را حفظ کنند؛ امروز کمتر کسی در دنیا وام می‌دهد.
آیا اکنون زمان مناسبی برای ورود به بورس است؟
حالا که سایه جنگ از سر بازار برداشته شده شاید این سوال پیش آمده باشد که حالا زمان مناسبی برای ورود به بازار سرمایه است؟ همایون دارابی در پاسخ به این پرسش به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «در هر شرایطی فرصت‌هایی در بازار وجود دارد که افراد می‌توانند از آن استفاده کنند. افراد هم باید با دید باز و شناخت کافی وارد بازار وارد شوند. الان قیمت‌ها به مقدار زیادی پایین است.»
این کارشناس بازار سرمایه در پایان خاطرنشان می‌کند: «اگر دولت قدری در سیاست‌های نرخ بهره خودش و همچنین در مورد قیمت‌گذاری دستوری و این نرخ ارزی که الان باعث شده صادرات ما رو به کاهش شدید بگذارد تجدیدنظر کند، بازار می‌تواند یک رشد قابل ملاحظه‌ای را داشته باشد. در حال حاضر شرایط به گونه‌ای است که افرادی که با دید باز در بازار حضور داشته باشند، می‌توانند بهره لازم را ببرند. در هفته جاری نیز اگر مسئله نگران کننده‌ای به وجود نیاید، بازار می‌تواند بخشی از افت‌های خود را جبران کند».