اقتصاد۲۴-در این گزارش به بررسی برخی از جزئیات مهم این گزارش می‌پردازیم. بررسی روند ارزش و تعداد تراکنش‌های مالی تحت نظارت شاپرک از این حیث مهم است که این تراکنش‌ها و روند آن در‌واقع گزارشی از تراکنش مالی خانوار‌ها و مصارف خرد را در هر ماه گزارش می‌دهد و می‌تواند نشانی از افزایش یا کاهش قدرت خرید جامعه و همچنین نسبت خرید و مصرف دهک‌های مختلف جامعه را مشخص کند. لازم به ذکر است که ارزش بیش از ۹۱ درصد از تراکنش‌های دستگاه‌های پوز کمتر از شش میلیون ریال است.
بر اساس آخرین گزارش، نسبت ارزش تراکنش‌های شاپرک به نقدینگی کل کشور (بر اساس آمار خرداد ۱۴۰۲) معادل ۱۴.۸۶ درصد است. این نسبت در شهریور در حدود ۱۳ درصد بوده است.
از سال ۹۸ این نسبت تقریبا به‌صورت پیوسته در حال افزایش بوده و از ۹.۸ درصد به ۱۴.۸۶ درصد رسیده است. علت این مسئله افزایش ضریب نفوذ دستگاه‌های پرداخت فروشگاهی، اینترنتی و موبایلی بوده است. بر این اساس میزان اسکناس و مسکوکات در دست مردم در مقایسه با نقدینگی از ۲.۶۷ درصد در سال ۹۸ به ۱.۸۲ درصد در مهر امسال رسیده است.
بیشتر بخوانید:کاهش قدرت خرید مواد غذایی مردم
این گزارش همچنین نشان می‌دهد که تعداد تراکنش‌های شاپرک که عمدتا مربوط به دستگاه‌های پوز است در ماه قبل به بیش از ۴.۱ میلیارد تراکنش رسیده است. این میزان نسبت به شهریور کاهش در حدود دو‌درصدی را نشان می‌دهد. متوسط تراکنش دستگاه پوز به‌ازای هر فرد بالای ۱۸ سال در مهر ۶۱.۵ تراکنش بوده است.
مبلغ تراکنش‌های مهر ماه و با لحاظ ارزش اسمی (با لحاظ تورم) به بیش از ۱۰ میلیون میلیارد ریال رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از ۴۵ درصد افزایش را نشان می‌دهد. با‌این‌حال، ارزش واقعی (بعد از کسر اثر تورم یک سال اخیر)، در این مدت صرفا ۴.۱ درصد افزایش را نشان می‌دهند.
همچنین در مقایسه با شهریور، ارزش واقعی تراکنش‌ها معادل ۰.۳۶ درصد افزایش را نشان می‌دهند. ارزش واقعی تراکنش‌ها هنوز پایین‌تر از ارقام ثبت‌شده در اردیبهشت سال جاری است و این نشان‌دهنده کاهش قدرت خرید خانوار‌ها و افراد در ماه‌های اخیر است.
این گزارش حاکی از آن است که تعداد دستگاه‌های کارتخوان فعال کشور به ۱۰ میلیون و ۲۲۰ هزار دستگاه رسیده که در مقایسه با شهریور یک درصد کاهش را نشان می‌دهد. استان تهران با ۱.۷۸ میلیون دستگاه، بیشترین سهم را از دستگاه‌های پوز فعال به خود اختصاص داده است. همچنین در یک ماه گذشته تعداد ابزار پذیرش اینترنتی با رشد محسوس شش‌درصدی به ۹۷۴ هزار و ۷۴۹ ابزار رسیده است.
متوسط مبلغ هر تراکنش در دستگاه‌های پوز معادل ۲.۳۲ میلیون ریال و هر کارتخوان فروشگاهی در ماه قبل به طور متوسط ۸۲۷ میلیون ریال تراکنش را ثبت کرده است. تعداد تراکنش‌ها به‌ازای هر کارتخوان فروشگاهی نیز ۳۷۲ مورد بوده است.
همچنین به‌ازای هر ۱۰ هزار فرد بالای ۱۸ سال ۱.۶۵۳ ابزار پرداخت در کشور وجود دارد که این به این معنی است که تقریبا به‌ازای هر شش فرد بالای ۱۸ سال یک ابزار پرداخت فعال در کشور به کار گرفته شده است.
میانگین مبلغ تراکنش دهک دهم جامعه (ثروتمندترین دهک) در ماه قبل معادل ۲۰.۴ میلیون ریال بوده و این در حالی است که میانگین مبلغ هر تراکنش فقیرترین دهک جامعه (دهک اول) تنها ۴۲ هزار ریال بوده و اختلاف این ارقام معادل ۴۸۵ برابر است که نشان‌دهنده تفاوت بسیار محسوس سطح و توانایی خرید دهک‌های بسیار ثروتمند و بسیار فقیر جامعه است. با‌این‌حال و با لحاظ‌کردن دهک نهم به‌عنوان دهک ثروتمند دوم و دهک دوم به‌عنوان دهک فقیر دوم، این نسبت اختلافی به ۲۲ برابر می‌رسد که همچنان تفاوت بسیار محسوسی است.