اقتصاد۲۴-«برین گم‌شین! رئیس‌جمهور دستور داده جزیره باید گردشگری بشه، شما اینجا چه‌کارهٔ مملکتین. شما چه‌کاره‌ای که جلوی مسئولان ما را می‌گیرید! تو گوش تو هم می‌زنم! توهین می‌کنم؟» «محمدجواد ساوری» مدیرکل میراث‌فرهنگی و گردشگری گلستان همین دو روز پیش این کلمات را با صدای بلند خطاب به «محمود تقی‌پور»، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست پناهگاه حیات‌وحش میانکاله، گفت و بر سرش داد کشید! شاید اگر چند نفر دیگر حضور نداشتند، مشتی هم حوالهٔ محیطبان می‌شد! ماجرا از آنجا آغاز شده بود که مسئولان میراث فرهنگی استان گلستان برای کف‌سازی گذرگاه‌های دهکدهٔ آشوراده واقع در جزیرهٔ آشوراده به منطقه رفته بودند، اما با ممانعت محیطبان منطقه روبرو شده بودند و کار به درگیری لفظی کشیده بود. با این‌حال عصر دیروز ساوری از تقی‌پور به‌دلیل این درگیری عذرخواهی کرد.
دوازدهم شهریور ۱۴۰۱ «محمدجواد ساوری» به پست مدیرکلی میراث‌فرهنگی و گردشگری گلستان رسید. در خبری که به مناسبت تودیع و معارفهٔ «احمد تجری» و «محمدجواد ساوری» منتشر شد، آمده است: «پس از کش‌وقوس‌های فراوان و مطرح شدن نام بسیاری از افراد که بعضاً شایسته و بعضاً هم بیگانه با این اداره‌کل بودند، نهایتاً جوان خوش‌آتیهٔ گلستانی که پیش‌ازاین نیز در تحولات استان دستی بر آتش داشت، به‌عنوان سرپرست جدید این اداره‌کل معرفی شد.
ساوری پیش‌ازاین سوابقی از جمله دستیار و مشاور استاندار گلستان، مسئول ستاد جوانان آیت‌الله رئیسی در استان گلستان، مسئول دفتر نمایندهٔ مردم شریف گرگان و آق‌قلا در مجلس و عضویت در هیئت اندیشه‌ورز و کارگروه‌های تخصصی مختلف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی استانی و ملی را در پرونده داشته است و امروز با اداره‌کلی رو‌به‌روست که باید چالش‌های فراوانی را برای بازگشت روحیهٔ انقلابی و جهادی به آن مرتفع سازد.» اینکه آیا آنچه ساوری در استان گلستان در بیش از یک سال مدیریتش انجام داده، انقلابی و جهادی بوده؟ یا نه؟ معلوم نیست. اما او هم در زمان نشست خبرنگاران با مسئولان قضایی استان گلستان دربارهٔ گردشگری آشوراده و هم درمورد اخیر نشان داده است، هیچ مخالفتی را برنمی‌تابد و انتظار دارد هر آنچه می‌گوید بدون هیچ اماواگری انجام شود، حتی اگر فرد مقابلش ضابط قضایی باشد و با آرامش از او بخواهد دربارهٔ ورود کامیون‌ها به جزیرهٔ آشوراده توضیح دهد.
بیشتر بخوانید:دستکاری دولتی در جزیره و تالاب میانکاله؛ در آشوراده چه خبر است؟
ماجرای برخورد با محیطبانان البته محدود به این مورد نیست. خردادماه گذشته هم در جلسه‌ای که در استانداری تشکیل شد استاندار خطاب به «علی کلانه»، رئیس منطقه که با لایروبی خلیج گرگان مخالفت کرده و اخطار توقف پروژه را داده بود، با لحنی تند گفت: «تو چه کاره هستی که نامهٔ دستی می‌نویسی؟ حد خودت را بدان، قانون را بشناس.» بااین‌حال به‌نظر می‌رسد شیوهٔ رفتار ساوری، این‌بار حتی واکنشی بیشتر را از سوی جامعه به‌ویژه جمع اساتید دانشگاه، فعالان و مدیران محیط زیست به همراه داشته، به‌ویژه آنکه این مدیرکل، دلیل شیوهٔ برخورد خود را عمل به دستور رئیس‌جمهور عنوان کرده است.
محیط زیست با این قلدر‌ها در خطر است
«حمید ظهرابی»، معاون پیشین محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست، در این باره در شبکهٔ اجتماعی خود نوشته است: «سازمان تضعیف شده! جایگاه و حرمتی به باد رفته! آشورادهی که به‌بهانهٔ نجاتش کانال حفر می‌کنند تا به دریا برسند! آیا کسی که چنین گستاخانه بر سر ضابط قضایی فریاد می‌کشد، به ضابطه‌ای پایبند خواهد بود؟
«سعید یوسف‌پور»، مدیرکل محیط زیست استان چهارمحال‌وبختیاری هم در این باره در شبکه اجتماعی خود با به اشتراک گذاشتن تصویری از محمود تقی‌پور فرمانده یگان حفاظت محیط زیست پناهگاه حیات‌وحش میانکاله آورده است: «ما همه‌جانبه پشت همکاران خود می‌ایستیم و از آن‌ها حمایت می‌کنیم. ما در حفاظت از طبیعت قسم خورده‌ایم و دست یکدیگر را رها نمی‌کنیم.»
«مریم شهبازی»، عضو هیئت‌علمی‌گ روه محیط زیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان و رئیس کارگروه تنوع زیستی اتحادیهٔ انجمن‌های علوم زیستی ایران یکی از اساتید دانشگاهی بود که به این موضوع واکنش نشان داد و در این باره نوشت: «همه بر محیط زیست می‌تازند، محیط زیست کشور با حضور این قلدر‌ها بیش‌ازپیش در خطر است. او کسی است که مخالفین تله‌کابین گرگان را محیط‌زیست‌نما خواند!»
«حنیف‌رضا گلزار»، کارشناس جنگل هم در این باره آورده است: «این صحنه‌های شرم‌آور از هجوم مدیرکل میراث‌فرهنگی! استان گلستان به محیطبان بی‌دفاع بر سر طرح گردشگری آشوراده است.»
از مدیرکل میراث‌فرهنگی گلستان شکایت می‌کنیم
«جمشید محبت‌خانی» فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور معتقد است باید میان این اتفاقات تفکیک قائل شد. او دربارهٔ پیگیری سازمان حفاظت محیط زیست دربارهٔ برخوردی که مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان با محمود تقی‌پور، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست پناهگاه حیات‌وحش میانکاله داشت، می‌گوید: «از مدیرکل خواسته‌ایم پیگیری‌های لازم را انجام دهد.»
پیگیری‌هایی که از آن صحبت می‌شود آیا مشمول شکایت از مدیرکل میراث فرهنگی هم خواهد بود؟ پاسخ محبت‌خانی به این پرسش مثبت است. او می‌افزاید: «با استاندار هم در این زمینه صحبت کرده و اقدامات لازم را انجام داده‌ایم. در این ماجرا به محیطبان توهین شده و مدارک آن هم موجود است.»
سکوت تقی‌پور
محمود تقی‌پور، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست پناهگاه حیات‌وحش میانکاله، در تماسی که با او گرفتیم از محدودیت‌های خود برای مصاحبه گفت و از آن صرفنظر کرد.
دعوای کهنه میان گلستان و مازندران
«حر منصوری» فعال محیط زیست دربارهٔ برخورد شکل‌گرفته در آشوراده، به سوءتفاهم‌هایی اشاره می‌کند که بین استان گلستان و مازندران وجود دارد. او می‌گوید: «مدیریت میانکاله یکپارچه است. مسئولیت آشوراده و تمامی قسمت‌های میانکاله اعم از تالاب و یا خشکی با محیط زیست مازندران است. همین موضوع باعث تنش میان دو استان شده است.»
او با اشاره به فقدان همکاری میان مازندران و گلستان می‌افزاید: «در مواقعی حتی شاهد تحریک شکارچیان توسط یک استان هم هستیم. نمونه‌اش را هم چندسال قبل دیدیم، تصاویری که نشان می‌داد به یکباره جمعیت بزرگی از شکارچیان وارد یک محدوده شدند، درحالی‌که اگر ساحل کنترل می‌شد، امکان نداشت این جمعیت ۳۰۰نفره بتواند وارد شود.»
مدیران استانی در گلستان که معمولاً عمر مدیریتشان هم چندان بالا نیست، می‌خواهند استانشان را به دریا برسانند. نمونه‌اش لایروبی در میانکاله و آشوراده که استاندار بر آن تأکید داشت تا ۱۰۰ هکتار ساحل رسوبی ایجاد کند. از نظر منصوری این خواسته نه منطقی است و نه امکان‌پذیر. «صرفنظر از مشکلات فنی، در دیوارهٔ شرقی خزر جریان آبی پادساعت‌گرد است. آب به‌سمت شرق آمده و به دیوارهٔ شرقی خزر می‌خورد. گل‌ولای رودخانه‌ها با این جریان پادساعت‌گرد در سواحل همین منطقه ته‌نشین می‌شوند و باعث می‌شود ساحل ماسه‌ای نداشته باشیم.»
اگر در منطقه ساحل ماسه‌ای وجود ندارد، اما در عوض شاهد نیزار‌ها در آن هستیم که باعث روییدن انواع گونه‌ها در آن شده است. «ارزش بزرگی در این منطقه نهفته است که کمتر جایی وجود دارد و این، همان تالاب آشوراده است. اینجا محل تجمع پرندگان بسیاری است و بسیاری از گردشگران برای دیدن این پرنده‌ها می‌آیند. اگر دستکاری بیشتری در این منطقه صورت گیرد، تجمع پرنده‌ها در آن قسمت به‌واسطهٔ از بین رفتن منابع غذایی یا فرصت استتار بین نیزار‌ها و… دچار مشکل شده و این جاذدبه‌ٔ گردشگری از بین می‌رود. دراین‌صورت، نه ساحل ماسه‌ای داریم و نه جاذبه‌ٔ طبیعی».
آیا تنشی که از او صحبت می‌کند، توجیهی برای چنین رفتار‌هایی است؟ به گفتهٔ منصوری اگر آن زمان که برای کلانه، مدیر اسبق میانکاله، رفتار تندی از سوی استاندار صورت گرفت، سازمان حفاظت محیط زیست برخورد قاطعی نشان می‌داد، امروز شاهد نبودیم که مدیرکل میراث‌فرهنگی و گردشگری استان گلستان چنین برخوردی با محیطبانی که تنها به وظیفهٔ قانونی‌اش عمل کرده، داشته باشد.