اقتصاد۲۴- دیفرانسیل خودرو یکی از اصلی‌ترین مجموعه سیستم‌های انتقال قدرت به شمار می‌رود که وظیفه آن انتقال و توزیع نیروی گذرکرده از جعبه‌دنده و میل‌گاردان به چرخ‌های محرک خودرو است. این مجموعه خود شامل بخش‌های گوناگون ریز و درشتی می‌شود که پلوس نیز یکی از آن‌ها محسوب می‌شود. پلوس رابط انتقال قدرت از دیفرانسیل به چرخ‌ها است که با توجه به محور محرک خودرو، ممکن است روی محور جلو، عقب یا هر دو آن‌ها تعبیه شود. قطعی این رابط که از بازوی غلتطی استفاده می‌کند در انتقال قدرت مشکل ایجاد می‌کند.
پلوس خودرو چیست؟
همان‌گونه که گفته شد پلوس یکی از بخش‌های سیستم دیفرانسیل خودرو به شمار می‌رود که وظیفه انتقال قدرت توزیع‌شده به چرخ‌ها را دارد. به بیان دیگر، پلوس میله‌ای است که بین دیفرانسیل و چرخ‌ها قرار گرفته و ضمن حفظ اتصال این بخش‌ها کار انتقال قدرت را انجام می‌دهد. سازندگان سر پلوس را به‌صورت غلتطی طراحی می‌کنند تا درصورت چرخش چرخ با شکستگی روبه‌رو نشود.
عملکرد پلوس در خودرو‌های قدیمی و جدید کمی متفاوت است. در خودرو‌های قدیمی، تعداد زیادی ساچمه در پلوس ایفای نقش می‌کردند که در نمونه‌های امروزی با یک سه‌شاخه انتقال نیرو جایگزین شده‌اند.
پلوس چه بخش‌هایی دارد؟
پلوس خودرو قطعه‌ای به ظاهر ساده است که وظیفه ارتباطی مهمی دارد. روانکار نقشی اساسی در اتصال بخش‌های کوچک‌تر پلوس به یکدیگر دارد چراکه این سیستم نیاز به حداقل نیروی اصطکاک میان اجزای خود است. زیربخش‌های پلوس عبارتند از:
سرپلوس
بخش اتصال پلوس به چرخ‌ها را سرپلوس می‌نامند که نقش اصلی انقال نیرو را برعهده گرفته است. این بخش که باید تا حدودی حرکت آزادانه داشته باشد تا درصورت چرخش چرخ در پیچ‌وخم‌های جاده با شکستگی مواجه نشود.
مشعلی پلوس
مشعلی پلوس سه‌شاخه انتقال قدرت را درون خود جای می‌دهد و وظیفه دارد تا آن را به دیفرانسیل و جعبه‌دنده متصل کند.
گردگیر پلوس:
وظیفه اصلی گردگیر پلوس (به شکل مخروطی و قیفی در انتهای پلوس) جلوگیری از ورود گرد و خاک هوا درون پلوس است تا در کارکرد آن مشکلی ایجاد نشود. این گردگیر میان چرخ و جعبه‌دنده قرار می‌گیرد. گردگیر به‌خاطر ارتباط نزدیکی که با جعب‌دنده خودرو دارد به عنوان قطعه‌ای حساس شناخته می‌شود و با گذر زمان دچار فرسودگی می‌شود. این خرابی بعدا باعث آسیب‌های جدی‌تر و ازهم گسیختگی آن می‌شود تا سرانجام پس دادن گریس خواهد شد.
سه شاخ پلوس
سه شاخ با چرخ و مشعلی درگیر است و درون سرپلوس قرار می‌گیرد. این بخش درجه آزادی طولی پلوس را ممکن می‌کند؛ به عبارت دیگر، پلوس به‌واسطه سه‌شاخ می‌تواند در راستای طولی حرکت کند. این حرکت می‌تواند عبور خودرو از مسیر‌های ناهموار را ساده‌تر کند. سه‌شاخ تکمیل کننده حرکت چرخشی پلوس نیز به شمار می‌رود.
میل پلوس
بین دو سر پلوس قرار می‌گیرد و با نام شافت پلوس نیز شناخته می‌شود. به دلیل ماهیت این قطعه، از جنس آلیاژ‌های مستحکم تهیه می‌شود تا فشار‌های زیادی را تحمل کند.
پلوس خودرو‌ها با محور چرخ در جلو و عقب
در خودرو‌های با محور محرک جلو، نیروی تولیدشده توسط موتور که به دیفرانسیل می‌رسد درون جعبه‌دنده قرار دارد. درحالی‌که در خودرو‌های دیفرانسیل عقب، نیرو از موتور دریافت شده و با گذر از جعبه‌دنده و میل‌گاردان به دیفرانسیل می‌رسد. دیفرانسیل این نیرو را به پلوس و چرخ‌ها منتقل می‌کند و خودرو حرکتش را آغاز می‌کند. همین تفاوت موجب آن می‌شود که جعبه‌دنده خودرو‌های دیفرانسیل جلو بزرگ‌تر نمونه‌های دیفرانسیل عقب طراحی شود.
اقتضای سیستم خودرو‌های دیفرانسیل عقب آن است که جعبه‌دنده خودرو روی محور عقب آن تعبیه شود. در سوی دیگر و در نمونه‌های دیفرانسیل جلو، نیرو به‌صورت مستقیم از گیربکس به دیفرانسیل می‌رسد. کوتاه‌تر بودن مسیر پیمایش نیرو برای انتقال ان به چرخ‌ها در خودرو‌های مجهز به محور محرک جلو باعث می‌شود تا این خودرو‌ها شاهد اتلاف نیروی کمتری در سیستم انتقال قدرت خود باشند. از دیگر مزایای این سیستم می‌توان به کاهش وزن و انتقال قدرت بیشتر نیز اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: آلپینا B۳؛ خاص ترین خودرو ب ام و فقط در آفریقا! + عکس
علل خرابی پلوس چیست؟
پیشتر با اجزای پلوس آشنا شدیم و یافتیم که مانند تمام قطعات ریزودرشت یک خودرو، اگر در بخش کوچکی از پلوس مشگل ایحاد شود، تمام سیستم آن مسئله‌دار خواهد شد و کاربر را با سختی مواجه می‌کند. در خصوص پلوس، رایج‌ترین خرابی مربوط به گردگیر‌های آن می‌شود که وظیفه ممانعت از ورود گرد و غبار به سیستم پلوس را برعهده دارد. پارگی جزئی و کوچک در گردگیر می‌تواند علاوه‌بر از دست دادن روانکار آن موجب صدمات جدی به سرپلوس و مفصل‌های آن شود.
قاعدتا رفتار ناماسب یا غیراستاندارد با خودرو می‌تواند به اجزای آن آسیب وارد کند؛ پلوس و گردگیر‌های آن نیز از این قاعده مستثنا نیستند. استفاده نادرست از دنده، شل بودن پیچ‌های سرپلوس، استفاده غیراستاندارد از ترمز و ترمزدستی، پرتاب ناگهانی خودرو در پی استفاده نادرست از کلاچ و بکسل وسیله‌ای سنگین‌تر از خود خودرو می‌تواند باعث ایجاد مشکل در پلوس گردد.
خطر خرابی پلوس
پلوس قطعه مهمی در سیستم انتقال قدرت به شمار می‌رود که گاه روی فرمان‌پذیری نیز تاثیر می‌گذارد. از خطرناک‌ترین پیامد‌های نادیده‌گرفتن مشکلا پلوس می‌توان به شکسته شدن محفظه ساچمه‌ها و قفل شدن چرخ، قفل شدن فرمان، شکستگی پلوس در سرعت بالا، آسیب جدی به جعبه‌دنده و گاه از دست دادن کنترل خودرو اشاره کرد.
نشانه خرابی پلوس چیست؟
اگر هنگام چرخش فرمان با صدای ضربه یا اصطلاحا تق‌تق مواجه می‌شوید، احتمالا پلوس خودروتان مشکل دارد. از هر جهتی از خودرو که صدای ضربه شنیده شود، پلوس همان سمت با مشکل روبه‌رو شده است. اگر صدا از دو جهت خودرو باشد یعنی پلوس هر دو سوی خودرو مشکل دارد. پلوس قطعه‌ای کمتر شناخته شده، اما مهم است که باید در سرویس‌های دوره‌ای خودرو به آن توجه شود تا بعدا موجب آسیب‌های جبران‌ناپذیر و سنگین نشود.
پلوس خلاص کن چیست؟
این قطعه در خودرو‌های شاسی‌بلند و SUV مجهز به سیستم ۴ WD استفاده و کاربرد دارد. در این نوع خودرو‌ها چرخش چرخ‌های جلو موجب چرخش پلوس می‌شود و به محل قرارگیری دیفرانسیل، کرانویل و پینیون می‌رسد. چرخش پینیون هم باعث فعالیت گاردان جلو می‌شود که نهایتا به اتلاف بیشتر نیرو می‌انجامد. برای رفع این نقیصه از پلوس خلاص‌کن استفاده می‌شود. این قطعه چرخ‌دنده‌ای که روی محور جلو نصب می‌شود، انتقال قدرت به پلوس را قطع می‌کند و عملا خود را جایگزین چرخ‌دنده دائمی محور جلو می‌کند. با قرارگرفتن خودرو در حالت چهارچرخ محرک، پلوس خلاص‌کن از دور خارج شده و دنده دائمی وظیفه خود را به‌عهده می‌گیرد.