اقتصاد۲۴- سال ۸۷ بود که بسیاری از کشور‌های اسلامی، به خصوص کشور‌های حوزه خلیج‌فارس در اقدامی واحد و مشترک، روز‌های تعطیلات پایان هفته خود را از «پنجشنبه و جمعه» به «جمعه و شنبه» تغییر دادند. حتی به تازگی امارات متحده عربی نیز این هماهنگی تعطیلات را با دنیا انجام داده و حتی زمزمه‌هایی مبنی بر پیوستن عربستان نیز به این جرگه به گوش می‌رسد. گویی این کشورها نیک دریافته‌اند، که برای همراهی با چرخ پیشرفت و توسعه که در وهله اول باعث بقای قدرت خودشان خواهد بود، باید با تعاملات و مراودات بین‌المللی و منطقه‌ای هماهنگ شوند نه جا ماندن در تفکرات متعصبانه و بی سرانجام، مسیری که متاسفانه ایران، در بسیاری از موارد خلاف جهت همتایان اسلامی خود در منطقه پیمود.
مساله تعطیلات آخر هفته، ۱۱ سال بعد از سایر کشور‌های اسلامی، در آبان سال ۹۸، تازه توسط کمیسیون اجتماعی مجلس تصویب شد. البته این طرح توسط دولت وقت پذیرفته نشد و عمر مجلس دهم نیز کفاف رسیدگی به آن را نداد. در پایان ماه خرداد ۱۴۰۲، کمیسیون اجتماعی مجلس، با اعمال اصلاحات، به تعطیلی روز‌های شنبه و کاهش ساعات کار اداری از ۴۴ ساعت به ۴۰ ساعت در هفته رأی داد.
هدف اصلی این تغییرات، تقویت ارتباطات با بازار‌های جهانی و منطقه‌ای و جلوگیری از ضایعات زمانی در حوزه تجارت بود. در بحث انتخاب روز مرخصی آخر هفته، اختلافات نظری در کمیسیون اجتماعی به چشم می‌خورد. همان روزها، ولی اسماعیلی نماینده گرمی و نایب رییس این کمیسیون در مصاحبه با عصر ایران مدعی شد که مجلس برای بررسی جدی‌تر و اجرای این طرح منتظر نظر شورای فقهی قم است، اما ابراز امیدواری کرد این طرح رای بیاورد و از سال ۱۴۰۳ اجرایی شود. اما چرا طرحی که الزامات گسترده اقتصادی دارد باید تحت نظر فقهای قم تصویب و اجرایی شود؟
اشتراک یک روز با یهودیان، مساله است؟
به گزارش اقتصاد ۲۴، در اواخر خرداد سال جاری که دوباره مساله تعطیلی جمعه و شنبه مطرح شد، به نظر می‌رسید با توجه به اینکه، شنبه روز تعطیل یهودیان است، انتقاداتی به این طرح از سوی برخی اقشار مذهبی جامعه وارد شود. هر چند اسلام و یهود به خاطر آن که هر دو در زمره ادیان ابراهیمی‌اند اشتراکاتی دارند، اما بر افتراقات هم تاکید می‌شود. در همین راستا روز ۲۴ خرداد، خبرگزاری فارس، کارزاری با عنوان «با تعطیلی شنبه‌ها مخالفیم» راه انداخت و با این توجیه که این کار در میهن اسلامی باعث ترویج فرهنگ باطل می‌شود، از مجلس خواست تا طرح تعطیلی شنبه‌ها را متوقف و از اجرای آن امتناع کنند.
بیشتر بخوانید: جدال دوباره بر سر تعیین تعطیلات آخر هفته / پنجشنبه و جمعه، یا جمعه و شنبه؛ اقتصاد ایران به کدام دو روز نیاز دارد؟
آنچه مشخص است اینکه تندرو‌هایی که این طرح را حربه صهیونیسم یا جهل عوامانه می‌دانند، به تاثیر تعطیلی روز پنجشنبه بر اقتصاد و عقب‌ماندگی ۴ روزه با الگوی بین‌المللی توجهی ندارند. از سوی دیگر در حالی‌که کشور‌های مسلمان منطقه چندین سال است که روز‌های جمعه و شنبه تعطیل هستند، به قول یک نماینده مجلس گویا برخی، این کشورها را اساسا مسلمان نمی‌دانند!
کاهش یا افزایش بهره‌وری، مساله این است
انتقاد از طرح تعطیلی شنبه تنها به مسائل شرعی محدود نیست؛ بلکه بسیاری از نقد‌ها از جنبه‌های تولید نشات گرفته و منتقدان معتقدند اجرای این طرح همراه با کاهش ساعات کاری، تأثیر مخربی بر تولید کشور خواهد داشت. این گروه اعتقاد دارد که در حالی‌که نهاد‌های دولتی در سایر کشورها، روز‌های شنبه و یک‌شنبه تعطیل هستند، بخش خصوصی به عنوان محرک اصلی اقتصاد، در روز شنبه همچنان فعال و تنها یک روز یک‌شنبه را در هفته تعطیل است. این گروه ادعا می‌کند که با توسعه فناوری و روابط الکترونیکی، زمان خاصی برای رابطه بین واحد‌های اقتصادی لازم نیست. علاوه بر این، برخی از مخالفان این تصور را دارند که تعطیلی روز‌های هفته در کشور‌های اروپایی به علت کاهش ساعات کاری است، درحالی‌که تقلیل ساعات کار در کشور‌های پیشرفته بیشتر برای این است که فرصت اشتغال به افراد بیشتری برسد.
چرا تعطیلی شنبه مهم است؟
صادرات، واردات، کارکرد بانک‌ها و فعالیت‌های اقتصادی چهار ضلع اصلی یک مربع قرمز محدودکننده هستند، محدودیتی که عدم تطبیق زمانی تعطیلات ایران و بیش از ۹۰ کشور، آن را پررنگ‌تر از هر زمانی کرده است. ضمن اینکه قرار نیست ایران تا همیشه در شرایط تحریم باقی بماند و ارتباط بانکی آن با دنیا گسسته باشد، مساله‌ای که رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی کشور نیز در گفتگو با مهر به آن اذعان داشته و گفته است همانطور که مسئولان عالی‌رتبه اعلام کرده‌اند، تحریم‌ها باید رفع شده و اقتصاد به شرایط عادی برگردد؛ بنابراین قانونی که در مجلس مصوب می‌شود برای کوتاه‌مدت نیست و ده‌ها سال پابرجا خواهد ماند.
بیشتر بخوانید: تجارت ایران بیشتر از جابجایی تعطیلات، به رفع تحریم‌ها و پیوستن به FATF نیاز دارد/ عقلی که ۱۷ سال پیش امارات داشت، مسئولان ما نداشتند
ضمن اینکه تعطیلی شنبه در ایران نه‌تنها یک تصمیم ملموس بلکه یک پیام مثبت به جهان است که نشان از تصمیم کشور به همکاری جدی با جوامع بین‌المللی و فعالیت به‌طور جدی و هدفمند در بازار‌های جهانی دارد. اگر این تغییر به شکل رسمی اعلام شود، پیام مهمی به دنیا منتقل می‌شود که ایران به دنبال افزایش تعاملات و همکاری با دیگر کشورها برای تقویت روابط اقتصادی خود است. این تصمیم می‌تواند نشان‌دهنده تعهد جدید ایران به باز کردن جلوه‌های جدید در مسیر توسعه و پیشرفت باشد، تعهدی که می‌تواند تأثیرات مثبت چشمگیری بر مبادلات بانکی و تعاملات بین المللی داشته باشد. در زیر تحلیلی جزئی‌تری از این تأثیرات را برمی‌شماریم.
تاثیر تعطیلی شنبه بر افزایش هماهنگی اقتصاد ایران با بازار‌های جهانی
تعطیلی شنبه به جای پنجشنبه موجب هماهنگی بیشتر با بازار‌های جهانی می‌شود؛ زیرا روز‌های تعطیل در ایران با روز‌های کاری بسیاری از کشورها همخوانی دارد. این هماهنگی می‌تواند باعث تسهیل در انجام معاملات و تبادلات بین المللی شود.
تسهیلات در امور تجاری و مالی:
- تعطیلی شنبه می‌تواند به تسهیلات بیشتری در امور تجاری و مالی منجر شود. این تسهیلات شامل امور انتقال وجه، معاملات مالی بین المللی و امور تسویه حساب می‌شود که بهبود فرآیند‌های تجاری را ایجاد می‌کند.
افزایش فعالیت در بازار‌های مالی:
پس از همخوانی روز‌های تعطیل در ایران با بسیاری از کشورها، افزایش فعالیت در بازار‌های مالی ممکن است به عنوان یک نتیجه طبیعی از این تغییر روز‌های تعطیلی رخ دهد. این افزایش فعالیت می‌تواند به تبادلات بیشتر و تنوع در معاملات منجر شود.
تشویق به سرمایه‌گذاری‌های خارجی:
هماهنگی بیشتر با بازار‌های جهانی و افزایش فعالیت در اقتصاد ملی ممکن است باعث تشویق به سرمایه‌گذاری‌های خارجی شود. سازوکار‌های مالی و تجاری بهبود یافته می‌توانند به عنوان یک جذابیت برای سرمایه‌گذاران خارجی عمل کنند.
تأثیر بر نرخ ارز:
افزایش فعالیت در مبادلات بین‌المللی و جذب سرمایه می‌تواند تأثیرات مثبتی بر نرخ ارز داشته باشد. با ورود سرمایه و افزایش معاملات بین‌المللی، نرخ ارز ممکن است مرهم یابد که این امر می‌تواند به رشد اقتصادی کشور کمک کند.
تأثیر بر تبادلات فناورانه:
هماهنگی بیشتر با بازار‌های جهانی می‌تواند به تبادلات فناورانه بیشتری منجر شود. این تبادلات می‌توانند به ارتقاء سطح فناوری و نوآوری در ایران کمک و کشور را به عنوان یک مرکز فناوری پیشرو در منطقه تقویت کند.
تأثیر بر جذب گردشگری:
تعطیلی روز شنبه می‌تواند به جذب گردشگری از سراسر دنیا کمک کند. با همسازی روز‌های تعطیل با دیگر کشورها، گردشگران بیشتری به ایران جذب شده و این به نوعی به توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال در صنعت گردشگری کمک کند.
تسهیل در انتقال وجوه:
ساعات کاری گسترده‌تر بانک‌ها در روز‌های تعطیل، تسهیلات بیشتری برای انتقال وجوه بین‌المللی ارائه می‌دهد. این امر می‌تواند به تسهیل تراکنش‌های بین‌المللی و پرداخت‌های مرزی کمک کرده و فرآیند انتقال وجوه را بهبود بخشد.
تأثیر بر رقابت‌پذیری اقتصادی:
افزایش روز‌های تعامل با جهان به سبب تطبیق تعطیلات، می‌تواند به افزایش رقابت‌پذیری اقتصادی کشور کمک کند. با سازگاری بهتر با روز‌های تعطیل دیگر کشورها، اقتصاد ایران می‌تواند در جذب سرمایه و معاملات بین‌المللی بیشتری شکل گیرد.
بیشتر بخوانید: تعیین تکلیف برای تعطیلی شنبه‌ها و ساعت کاری در مجلس
تأثیر بر سیاست‌های پولی:
افزایش حجم معاملات بین‌المللی و تسهیل در امور بانکی ممکن است تأثیر مثبتی بر سیاست‌های پولی کشور داشته باشد. این اقدام می‌تواند به تقویت نظام مالی و پولی کمک کرده و در مدیریت اقتصاد کلان تأثیرگذار باشد.
تأثیر بر افزایش روابط دیپلماتیک و تجاری:
افزایش فعالیت‌های بین‌المللی و تبادلات اقتصادی می‌تواند به تقویت روابط دیپلماتیک و تجاری با سایر کشورها منجر شود. این ارتقاء روابط می‌تواند به تبادلات فرهنگی، تجاری و سیاسی بیشتری منجر شود.
تأثیر بر جذب سرمایه خصوصی:
تسهیل در امور بانکی و افزایش فعالیت‌های بین‌المللی می‌تواند به جذب سرمایه خصوصی و سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی کمک کند. این اقدام ممکن است به ایجاد اشتغال، افزایش تولید و توسعه صنعت کمک کند.
طرح تعطیلی شنبه در چه مرحله ای است؟
به گزارش اقتصاد ۲۴، با توجه به سیگنال مثبت مجلس نسبت به تعطیلی شنبه به جای پنجشنبه به نظر می‌رسید که در زمانی نه چندان دور دولت و مجلس این طرح را قانون کرده و اجرایی کنند. با این حال صبح دیروز، محمد حسینی معاون امور مجلس رئیسی در پاسخ به پرسشی درباره اضافه شدن یک روز تعطیلی به تعطیلی روز جمعه گفت که این موضوع در کمیسیون اجتماعی مجلس مطرح شده، ولی تصمیم گیری درباره آن هنوز به صحن مجلس نیامده است. او با تاکید بر اینکه دولت پیشنهادی برای تعطیلی شنبه‌ها نداشته است، ادامه داد که پیشنهاد دولت همان تعطیلی است که از قبل برای پنجشنبه و جمعه مطرح بوده است/
به این ترتیب علیرغم اینکه تعطیلی شنبه به عنوان یک تغییر استراتژیک در روز‌های تعطیل می‌تواند تأثیرات مثبتی بر مبادلات بانکی و تعاملات بین‌المللی در ایران داشته باشد و به تسهیل بیشتر در امور مالی و تجاری منجر شده و به ارتقاء نقش اقتصادی کشور در بازار‌های جهانی کمک کند، اما ظاهرا این طرح کماکان در وضعیت معلق قرار دارد. باید توجه داشت که حلقه گم شده اقتصاد ایران بهره‌وری پایین هم از لحاظ نیروی انسانی و هم از حیث تعاملات بین‌المللی است. اگر بهره‌وری و انگیزه تولید در کنار بهبود جنبه بین‌المللی اقتصاد کشور، حاصل شود شاید بتوان برای اقتصاد ایران نیز کمی خواب خوش دید.