اقتصاد۲۴- سازمان خصوصی‌سازی در تلاش است، برای سومین بار سهام دو باشگاه استقلال و پرسپولیس را در فرابورس عرضه کند. این دو باشگاه که از بزرگترین و پرطرفدارترین باشگاه‌های فوتبال ایران هستند، در سال ۱۴۰۱ به شرکت سهامی عام تبدیل شدند و قرار بود امسال در راستای واگذاری دارایی‌ها و مولدسازی اموال دولت، ۵۱ درصد از سهام آن‌ها به صورت کنترلی و مدیریتی عرضه شود. عرضه‌ای که البته سال گذشته هم یک بار انجام شده و به علت نبود خریدار بی‌نتیجه مانده بود.
تلاش مجدد برای فروش دو باشگاه زیان‌ده
عرضه اولیه سهام این دو باشگاه که قرار بود هفته گذشته انجام شود، دوباره به دلیل نبود متقاضی لغو شد. اگرچه در این میان شایعاتی نیز مطرح بود، مبنی بر اینکه دولت قصد واگذاری سهام این دو باشگاه را به خریداران منتخب خود دارد!
این موضوع بار دیگر انتقادات زیادی را از سوی کارشناسان و هواداران فوتبال به همراه داشت. در پی این ناکامی، سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرد که عرضه سهام این دو باشگاه در روز بیست و ششم دی‌ماه مجددا انجام می‌شود.
تجارت‌نیوز به همین بهانه، به بررسی صورت‌های مالی باشگاه‌های پرسپولیس و استقلال پرداخته تا روشن شود که چرا سرخابی‌ها در بازار سرمایه بی‌خریدار می‌مانند؟
چاه زیان پرسپولیس عمیق‌تر شد!
صورت‌های مالی سالانه تجدید ارائه شده باشگاه پرسپولیس نشان می‌دهند این باشگاه در سال مالی منتهی به خرداد ۱۴۰۲ حدود ۱۸۸ میلیارد تومان از ارائه خدمات خود درآمد داشته است. اما آنچه در کدال منتشر شده یک‌سری اعداد غیرشفاف است که مشخص نمی‌کند منشا این درآمد کجاست. چرا که در یادداشت‌های همراه صورت مالی سالانه پرسپولیس، مشخص نشده است درآمد این باشگاه از چه محلی بوده است.
در طرف هزینه‌ها نیز همین روند تکرار شد و پرسپولیس بدون هیچ توضیحی اعلام کرد که ۴۲۵ میلیارد تومان هزینه ارائه خدمات داشته است. بدین ترتیب با توجه به صورت‌های مالی سال گذشته، می‌توان گفت احتمالا عمده درآمد این باشگاه مانند پارسال، از اسپانسرینگ و اکثر هزینه‌ها مربوط به قرارداد‌های بازیکنان و کادر فنی است.
افزایش هزینه‌های پرسپولیس
بررسی و مقایسه صورت‌های مالی سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ نشان می‌دهد، درآمد باشگاه پرسپولیس در سال مالی منتهی به خرداد ۱۴۰۲ نسبت به سال مالی ۱۴۰۱ با رشد بیش از ۸۰ درصدی روبه‌رو شده است. در طرف دیگر، اما هزینه‌های باشگاه پرسپولیس، جهش ۱۲۰ درصدی را به خود دید و از ۱۹۳ میلیارد تومان به ۴۲۵ میلیارد تومان رسید.
سبقت رشد هزینه‌ها نسبت به درآمدزایی، سبب شد تا زیان ناخالص پرسپولیس در سال مالی ۱۴۰۲ بیشتر از ۲.۵ برابر رقم سال ۱۴۰۱ شود. به نحوی که زیان ناخالص این باشگاه از ۸۹ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۱، با رشد ۱۶۵ درصدی به بیشتر از ۲۳۶ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۲ برسد.
همچنین هزینه‌های عمومی و اداری این باشگاه نیز با جهش ۷۰ درصدی روبه‌رو شد و رقم ۳۵ میلیارد و ۷۳۹ میلیارد تومان را ثبت کرد. همین موضوع سبب شد تا زیان عملیاتی پرسپولیس به ۲۶۷ میلیارد تومان برسد که نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۱، رشد ۱۴۲ درصدی را پشت سر گذاشته است.
درآمد ۵۰ میلیارد تومانی از کجا تامین شد؟
اما نکته‌ای که در صورت‌های مالی پرسپولیس به چشم می‌خورد شناسایی درآمد حدود ۵۰ میلیارد تومانی از محل سایر درآمد‌های غیرعملیاتی است. نکته جالب توجه اینکه باشگاه پرسپولیس هیچ توضیحی در این خصوص ارائه نداده و روشن نکرده که این ۵۰ میلیارد تومان از چه منبعی به باشگاه تزریق شده است.
همچنین هزینه‌های مالی این باشگاه نیز در این دوره بیش از ۳۱ برابر سال مالی منتهی به خرداد ۱۴۰۱ ثبت شده و به بیش از ۲۶ میلیارد تومان رسیده است. گفتنی است این عدد در صورت مالی سه ماهه شرکت، تجدید ارائه شده است.
در نهایت تمامی این‌ها سبب شد تا پرسپولیس در سال مالی منتهی به خرداد ۱۴۰۲ زیان خالص بیش از ۲۴۴ میلیارد تومانی را شناسایی کرده و رقم بدهی جاری و غیرجاری خود را در این دوره به ۷۰۰ میلیارد تومان برساند.
استقلال؛ برنده شفافیت
بررسی صورت‌های مالی باشگاه استقلال نشان می‌دهد، در سمت آبی‌های تهران نیز موضوع زیان‌دهی صادق است؛ با این تفاوت که ارقام زیان استقلال بسیار سنگین‌تر از پرسپولیس بوده است! با این حال، بر خلاف پرسپولیس، استقلال ارقام خود را با شفافیت بیشتری منتشر کرده است؛ اما این شفافیت لزوما نشان از بهتر بودن صورت مالی این باشگاه ندارد؛ چرا که استقلال نیز به واسطه سوءمدیریت، اسیر چاه تاریک زیان شده است.
استقلال در تنگنای درآمدزایی
بررسی صورت‌های مالی باشگاه استقلال نیز تنها یک خبر را مخابره می‌کند؛ آن هم سوءمدیریت در دوره‌های قبلی‌ست. مدیرانی که دستاوردشان زیان ۵۲۹ میلیارد تومانی بوده و باید بررسی شود که منشا این زیان چیست.
پیش از هر نکته‌ای باید گفت درآمد استقلال در سال مالی منتهی به تیرماه ۱۴۰۲ با افت بیش از ۷۱ درصدی روبه‌رو شد و به ۵۶ میلیارد تومان رسید. این رقم در سال مالی ۱۴۰۱ بیش از ۱۹۹ میلیارد تومان ثبت شده بود. اما درآمد عملیاتی استقلال از چه محلی بوده است؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد از ۵۶ میلیارد تومان درآمد عملیاتی آبی‌ها در سال مالی ۱۴۰۲، حدود ۴۸ میلیارد تومان مربوط به اسپانسرینگ و تبلیغات محیطی بوده است. فروش بلیت نیز نتوانست برای این باشگاه منبع مناسبی برای درآمدزایی باشد؛ چرا که استقلال در سال مالی منتهی به تیرماه ۱۴۰۲، تنها هفت میلیارد و ۵۶۶ میلیون تومان از این محل درآمد داشته است.
بیشتر بخوانید: ریسک گره کور بازار سهام
به این ترتیب تا این مرحله مشخص می‌شود که استقلال در بخش درآمدزایی عملکرد خوبی نداشته که این موضوع تا حد زیادی به همراه اول بر می‌گردد؛ زیرا این اپراتور در پرداخت مطالبات استقلال کوتاهی کرده است.
افزایش سرسام‌آور دستمزد در باشگاه استقلال
در طرف دیگر، اما هزینه‌های استقلال در سال مالی منتهی به تیرماه ۱۴۰۲ با جهش سنگینی روبه‌رو شدند و درآمدزایی اندک این باشگاه توان پاسخ این حجم از هزینه را نداشت. به طوری که هزینه ارائه خدمات استقلال در سال مالی منتهی به تیرماه ۱۴۰۲ با جهش ۱۱۶ درصدی به ۵۴۶ میلیارد تومان رسید که عمده آن مربوط به افزایش رقم قرارداد بازیکنان و کادر فنی بوده است.
به نحوی که این باشگاه در سال مالی ۱۴۰۲ بیشتر از ۴۸۴ میلیارد تومان صرف حق‌الزحمه بازیکنان و کادر فنی کرده است. این رقم نسبت به سال گذشته حدود ۲.۵ برابر رشد کرده است! سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا این میران افزایش دستمزد طبیعی است؟
توضیحی که باشگاه استقلال در این رابطه داده، این است که افزایش رقم دستمزد‌ها به دلیل اضافه شدن یک مربی خارجی، افزایش نرخ دلار و قرارداد‌های بازیکنان داخلی است. این موضوع را نمی‌توان به طور کامل قابل قبول دانست؛ چرا که نرخ دلار به این اندازه رشد نکرده است.
بر اساس صورت‌های مالی استقلال، شاید گزینه صحیح‌تر این باشد که آبی‌های تهران در سال مالی گذشته ریخت و پاش سنگینی داشته‌اند. همچنین ذکر این نکته ضروری‌ست که این مبلغ فارغ از پاداش قهرمانی و برد‌ها بوده است. در کنار این‌ها تقریبا تمامی هزینه‌های استقلال اعم از هتل، سفر‌های داخلی و خارجی در سال مالی ۱۴۰۲ نسبت به ۱۴۰۱ با افزایش نسبتا سنگینی روبه‌رو بوده است.
استقلال در چاه زیان
همین کاهش درآمدزایی و افزایش هزینه‌ها سبب شد تا استقلال در سال مالی منتهی به تیر ۱۴۰۲ متحمل زیان ناخالص ۴۹۰ میلیارد تومانی شود. این عدد بیشتر از ۹ برابر زیان ناخالص استقلال در سال مالی ۱۴۰۱ است. سایر هزینه‌های استقلال نیز در این دوره افزایش قابل توجهی داشتند و زیان خالص این باشگاه به ۵۲۹ میلیارد تومان رسید.
اما اوضاع درآمدزایی استقلال در سال مالی جدید احتمالا متفاوت است. همان‌طور که از اخبار پیداست، در حال حاضر استقلال با برند‌های مختلفی قرارداد اسپانسرینگ بسته است که آخرین آن امروز در سامانه کدال افشا شد. به موجب این قرار داد، استقلال ۳۳ میلیارد تومان طی نیم‌فصل دوم درآمد خواهد داشت.
بررسی صورت‌های مالی استقلال و پرسپولیس، به سوالی که در آغاز گزارش مطرح شد، پاسخ می‌دهد. بر همین اساس به نظر می‌رسد به دلیل همین زیان‌سازی پی‌درپی و نبود شفافیت در اعلام جزئیات عملکرد باشگاه‌هاست که بخش خصوصی متقاضی خرید سهام این شرکت‌ها نیست و در نهایت استقلال و پرسپولیس دوباره نصیب شرکت‌های دولتی بزرگ می‌شوند.